Στην κρίσιμη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στρέφουν την προσοχή τους σε πολιτικές που θεωρούν κρίσιμες για να περιορίσουν την απήχηση της ακροδεξιάς.
Θέματα της ημερήσιας διάταξης και υπόβαθρο
Η σύνοδος εστιάζει σε έναν συνδυασμό ζητημάτων — από την έλλειψη στέγης και τη διαχείριση της μετανάστευσης μέχρι την άμυνα και τη ρύθμιση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης — με στόχο να απαντήσει σε κοινωνικές ανησυχίες που τροφοδοτούν τον λαϊκισμό.
Ένα πρόχειρο κείμενο συμπερασμάτων, ένα έγγραφο που είδε το POLITICO, αποτυπώνει αυτή την κατεύθυνση, καθώς οι διπλωμάτες προετοιμάζουν προτάσεις για τα κράτη-μέλη πριν τεθούν επί τάπητος από τους ηγέτες.
Στέγαση και κοινωνική πίεση
Η κρίση στην αγορά κατοικίας εμφανίζεται πλέον ως κεντρικό πολιτικό ζήτημα σε πολλές χώρες της ΕΕ, επηρεάζοντας την ψήφο και την εμπιστοσύνη των πολιτών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει χειροθετήσει ειδικό χαρτοφυλάκιο με σκοπό ένα πρόγραμμα προσιτής στέγης και προγραμματίζει την παρουσίαση ολοκληρωμένου σχεδίου εντός του έτους.
Στο επίπεδο των εθνικών κυβερνήσεων, ωστόσο, υπάρχει έντονη διαφωνία για τα μέτρα που προτείνονται — από την επέκταση δημόσιων κατοικιών μέχρι τον περιορισμό των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων και τους φορολογικούς περιορισμούς στην κερδοσκοπία ακινήτων. Οι διχογνωμίες αυτές αναμένεται να δυσχεράνουν την εξεύρεση κοινών λύσεων στη σύνοδο.
Η πολιτική άνοδος της δεξιάς στην Ευρώπη
Σε ορισμένα κράτη-μέλη, κόμματα της δεξιάς και της ακροδεξιάς έχουν κερδίσει σημαντικό έδαφος — είτε βρίσκονται ήδη στην κυβέρνηση είτε πλησιάζουν τη διακυβέρνηση. Ονόματα όπως αυτά των Viktor Orbán, Robert Fico, Geert Wilders και άλλων αναφέρονται συχνά ως παράγοντες που διαμορφώνουν το παρόν πολιτικό τοπίο.
Η παρουσία ηγετών με διαφορετικές προσεγγίσεις στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων περιπλέκει την εφαρμογή μέτρων που απαιτούν ομοφωνία ή ευρεία συναίνεση, καθιστώντας τις αποφάσεις πιο δύσβατες σε θέματα με γεωπολιτική και κοινωνική διάσταση. Αυτό το πολιτικό μωσαϊκό δημιουργεί προκλήσεις για την εσωτερική συνοχή της ΕΕ.
Άμυνα, δαπάνες και οικονομική διάσταση
Η συζήτηση για την ενίσχυση της άμυνας αποκτά νέα ορμή, με εκτιμήσεις της ευρωπαϊκής διοίκησης να θέτουν το συνολικό χρηματοδοτικό βάρος σε επίπεδα υψηλότερα από το παρελθόν. Ο Ευρωπαίος επίτροπος άμυνας αναφέρει αριθμούς για τις συνολικές επενδύσεις που προβλέπονται τα επόμενα χρόνια, προβάλλοντας την άμυνα και ως θέμα δημιουργίας θέσεων εργασίας.

Παράλληλα, οι επιπτώσεις στην οικονομία και στους κλάδους όπως η αυτοκινητοβιομηχανία βρίσκονται στην ατζέντα, καθώς οι ηγέτες συζητούν πώς οι νέες προτεραιότητες θα επηρεάσουν την απασχόληση και την ανταγωνιστικότητα. Οι οικονομικές επιλογές της ΕΕ φαίνεται να αναδιατάσσουν προτεραιότητες σε σχέση με το παρελθόν.
Ψηφιακός χώρος και ρύθμιση μέσων κοινωνικής δικτύωσης
Η ρυθμιστική στρατηγική για τις ψηφιακές πλατφόρμες βρίσκεται στο επίκεντρο, καθώς οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι επιδιώκουν να αντιμετωπίσουν την εξάπλωση ρητορικής που τροφοδοτεί πολιτικές εντάσεις. Τα μεγάλα τεχνολογικά ονόματα και οι πλατφόρμες τους αναφέρονται ως κομβικά σημεία σε αυτή τη συζήτηση.
Στο τραπέζι υπάρχουν και διακρατικές τριβές, με την Ευρώπη να διαμορφώνει κανόνες που μπορεί να συγκρούονται με τη στάση των ΗΠΑ και των αμερικανικών εταιρειών. Επίσης, η Επιτροπή έχει επισημάνει ρόλους που απέδωσε σε πλατφόρμες για την επιρροή σε πρόσφατες εκλογικές περιόδους. Η ψηφιακή κυριαρχία και η προστασία της δημόσιας συζήτησης παραμένουν βασικά ζητούμενα.

Πράσινη πολιτική, απλούστευση και πολιτικές συγκρούσεις
Η ατζέντα για το κλίμα αντιμετωπίζει πιέσεις και αναθεωρήσεις, καθώς ορισμένες κυβερνήσεις ζητούν «απλούστευση» ρυθμίσεων και άλλες επιχειρούν να υπερασπιστούν τους στόχους μεσοπρόθεσμα. Το πράσινο πρόγραμμα φαίνεται να υφίσταται προσαρμογές υπό την πίεση διαφορετικών πολιτικών συμφερόντων.
Επιπλέον, ενδοευρωπαϊκές διενέξεις μεταξύ των μεγαλύτερων πολιτικών ομάδων, όπως το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και η ομάδα των Σοσιαλδημοκρατών, καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την ταχύτητα και το εύρος των αποφάσεων. Οι προπαρασκευαστικές διαφορές στον τρόπο που οι χώρες προσεγγίζουν θέματα όπως η μετανάστευση ή οι εκπομπές καθιστούν τη συναίνεση σπάνια.

Η σύνοδος αυτή αποτελεί μια προσπάθεια επανατοποθέτησης της Ένωσης απέναντι σε κοινωνικές ανησυχίες που τροφοδοτούν πολιτικά σχήματα εκτός του παραδοσιακού κέντρου. Η ατζέντα είναι πυκνή και οι αποφάσεις ενδέχεται να καθοριστούν από τις πιο επειγόντως γεωπολιτικές εξελίξεις, όπως η στήριξη προς την Ουκρανία.