- Η ΕΕ κινεί διαδικασία κατά της Σλοβακίας για παραβίαση του δικαίου της Ένωσης.
- Η Σλοβακία τροποποίησε το σύνταγμά της για εθνική κυριαρχία σε φύλο και οικογένεια.
- Ο πρωθυπουργός Φίτσο χαρακτήρισε την κίνηση «ανάχωμα κατά του προοδευτισμού».
- Η Επιτροπή τονίζει την υπεροχή του δικαίου της ΕΕ και δίνει δίμηνη προθεσμία απάντησης.
- Προκλήθηκαν εκτεταμένες διαδηλώσεις στη Σλοβακία κατά των πολιτικών του Φίτσο.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κίνησε σήμερα, Παρασκευή, διαδικασία κατά της Σλοβακίας, κατηγορώντας την για παραβίαση του δικαίου της ΕΕ. Η κίνηση αυτή έρχεται ως απάντηση στις συνταγματικές τροποποιήσεις της χώρας, οι οποίες διεκδικούν εθνική κυριαρχία σε θέματα όπως το φύλο και το οικογενειακό δίκαιο, γεγονός που σηματοδοτεί μια νέα ένταση στις σχέσεις Βρυξελλών-Μπρατισλάβας.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας αυξανόμενης έντασης μεταξύ της Σλοβακίας, υπό την ηγεσία του φιλορώσου λαϊκιστή πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο, και των εταίρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι διαφωνίες αφορούν την στάση του μπλοκ απέναντι στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τις κλιματικές πολιτικές και μια σειρά από κοινωνικά ζητήματα, σηματοδοτώντας μια περαιτέρω απόκλιση από την κοινή ευρωπαϊκή γραμμή.
Οι συνταγματικές αλλαγές και η αντίδραση της ΕΕ
Το Σεπτέμβριο, η Σλοβακία υιοθέτησε μια συνταγματική αλλαγή που ορίζει ότι οι εθνικοί νόμοι θα υπερισχύουν της νομοθεσίας της ΕΕ σε θέματα που αφορούν την εθνική ταυτότητα, συμπεριλαμβανομένης της οικογένειας και του φύλου. Ο πρωθυπουργός Φίτσο χαρακτήρισε αυτή την κίνηση ως «ανάχωμα κατά του προοδευτισμού», υπογραμμίζοντας την ιδεολογική διάσταση της απόφασης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως μεταδίδει το Reuters, απέστειλε επίσημη επιστολή προειδοποίησης στη Σλοβακία την Παρασκευή.
Οι αρχές του δικαίου της Ένωσης και η προθεσμία
Στην ανακοίνωσή της, η Επιτροπή τόνισε ότι η αλλαγή αυτή «αντιβαίνει στην αρχή της υπεροχής του δικαίου της ΕΕ, η οποία αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της νομικής τάξης της Ένωσης, μαζί με τις αρχές της αυτονομίας, της αποτελεσματικότητας και της ομοιόμορφης εφαρμογής του δικαίου της Ένωσης».
Υπογραμμίστηκε επίσης ότι «ακόμη και όταν ένα κράτος μέλος τροποποιεί το σύνταγμά του, μια τέτοια άσκηση εθνικής αρμοδιότητας δεν μπορεί να παρακάμψει την ανάγκη συμμόρφωσης με τις θεμελιώδεις αρχές του δικαίου της Ένωσης». Η Σλοβακία έχει πλέον δύο μήνες για να απαντήσει στην επιστολή.
Η συνταγματική τροποποίηση ορίζει ότι μόνο το αρσενικό και το θηλυκό θα αναγνωρίζονται ως φύλα, ενώ τα σχολικά προγράμματα σπουδών πρέπει να σέβονται τις πολιτιστικές και ηθικές θέσεις που κατοχυρώνονται στο σύνταγμα. Επίσης, αυστηροποιεί τους κανόνες υιοθεσίας.
Προτεινόμενο Σλοβακία: Ο πρωθυπουργός Φίτσο ζητά από το ΝΑΤΟ ενίσχυση της αεράμυνας
Η ρητορική του Φίτσο και οι αντιδράσεις
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές και την φιλοδυτική αντιπολίτευση της Σλοβακίας είναι η ρητορική του Φίτσο, ο οποίος έχει εκφραστεί κατά της φιλελεύθερης δημοκρατίας και έχει επαινέσει την αποτελεσματικότητα κυβερνήσεων σε μη δημοκρατικές χώρες. Έχει επίσης ζητήσει τον περιορισμό του αριθμού των κομμάτων στη Σλοβακία για να διευκολυνθεί ο σχηματισμός κυβερνήσεων, ενώ την περασμένη εβδομάδα δήλωσε ότι, αν και η ΕΕ είναι ένα σπουδαίο έργο, δεν είναι καλά διοικούμενη και ότι πρέπει να είναι κανείς προετοιμασμένος για την πιθανή κατάρρευση του μπλοκ.
Η αντιπολίτευση τον κατηγορεί ότι προετοιμάζει το έδαφος για έξοδο από την ΕΕ.
Οι επιπτώσεις και η επόμενη μέρα
Οι πολιτικές του Φίτσο έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στο εσωτερικό της Σλοβακίας. Μετά τη συνάντησή του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν τον Δεκέμβριο του 2024, ο Φίτσο κατηγόρησε ακτιβιστές της αντιπολίτευσης ότι προετοιμάζουν πραξικόπημα.
Την 17η Νοεμβρίου, στην επέτειο του τέλους της κομμουνιστικής διακυβέρνησης το 1989, δεκάδες χιλιάδες πολίτες διαδήλωσαν σε όλη τη Σλοβακία κατά των πολιτικών του. Αυτές οι διαδηλώσεις υπογραμμίζουν το βαθύ χάσμα που επικρατεί στην κοινωνία της Σλοβακίας σχετικά με την ευρωπαϊκή της πορεία και τις αξίες της.
Τι αναμένεται στη συνέχεια
Η απάντηση της Σλοβακίας εντός των δύο μηνών θα είναι κρίσιμη για την περαιτέρω πορεία των σχέσεών της με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Επιτροπή έχει δείξει ότι είναι αποφασισμένη να υπερασπιστεί τις θεμελιώδεις αρχές του δικαίου της, ειδικά την υπεροχή του, η οποία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Η υπόθεση αυτή ενδέχεται να οδηγήσει σε περαιτέρω νομικές και πολιτικές συγκρούσεις, δοκιμάζοντας τα όρια της εθνικής κυριαρχίας έναντι του κοινοτικού δικαίου και ενδεχομένως να διαμορφώσει το μέλλον της Σλοβακίας εντός του ευρωπαϊκού μπλοκ.
