Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνώρισε ότι τμήματα ευρωπαϊκών κονδυλίων κατέληξαν σε φορείς σχετιζόμενους με λογισμικά επιτήρησης, μετά από ερωτήματα ευρωβουλευτών που προέκυψαν από δημοσιογραφικές αποκαλύψεις. Στις γραπτές απαντήσεις προς την Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού η Επιτροπή ανέφερε ότι τα στοιχεία για τις επιχορηγήσεις είναι διαθέσιμα σε δημόσια πλατφόρμα, ενώ παράλληλα τόνισε την ύπαρξη μηχανισμών αποκλεισμού.
Αναγνώριση ευθυνών και όρια ελέγχου
Στις απαντήσεις της η Κομισιόν υπογράμμισε ότι οι συμβάσεις που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ πρέπει να συμμορφώνονται με το ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο και τις θεμελιώδεις αξίες της Ένωσης, και πως υπάρχει δυνατότητα αποκλεισμού όταν διαπιστωθούν παραβιάσεις.
Ταυτόχρονα, η Επιτροπή επισήμανε ότι ο Δημοσιονομικός Κανονισμός έχει επικαιροποιηθεί ώστε να διευρύνει τα κριτήρια αποκλεισμού.
Όμως η ίδια η Επιτροπή δεν προανήγγειλε την έναρξη ενός νέου, αναδρομικού ελέγχου για όλες τις χρηματοδοτήσεις από το 2015, υποστηρίζοντας ότι η υπάρχουσα διαφάνεια και οι έλεγχοι κρίνονται επαρκείς. Η θέση αυτή ακολουθεί τις δηλώσεις περί υφιστάμενων εργαλείων εποπτείας που λειτουργούν σύμφωνα με την Επιτροπή.
Προγράμματα και συμμετοχή εταιρειών
Η Κομισιόν επιβεβαίωσε ότι εταιρείες συνδεόμενες με κατασκοπευτικό λογισμικό συμμετείχαν σε έργα που χρηματοδοτήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας, το πρόγραμμα Βιομηχανικής Ανάπτυξης Άμυνας, το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη» και το Horizon 2020. Σύμφωνα με την Επιτροπή, τα σχετικά στοιχεία μπορούν να επαληθευτούν στη δημόσια ευρωπαϊκή πλατφόρμα διαφάνειας.
Η Επιτροπή τόνισε επίσης ότι σε διαδικασίες χορήγησης επιχορηγήσεων απορρίπτονται μη επιλέξιμες δαπάνες και ότι οι αιτήσεις αξιολογούνται μέσω ανοικτών προσκλήσεων με συγκεκριμένα κριτήρια επιλεξιμότητας, ώστε να περιορίζονται κίνδυνοι καταχρήσεων.
Αξιολόγηση έργων και νόμιμες χρήσεις λογισμικού
Προτεινόμενο Σκιές κατασκοπείας στις Βρυξέλλες: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντιμέτωπη με οργή για την ουγγρική υπόθεση
Στην υπεράσπισή της, η Επιτροπή επισήμανε ότι η ύπαρξη τεχνολογίας επιτήρησης δεν σημαίνει αυτομάτως παράνομη χρήση, καθώς τέτοιο λογισμικό μπορεί να αξιοποιηθεί για νόμιμους σκοπούς όπως η κυβερνοάμυνα, η καταπολέμηση εγκληματικών δικτύων και δοκιμές ασφάλειας κρίσιμων υποδομών.
Παράλληλα, οι δικαιούχοι κατά τη λήψη χρηματοδότησης υποχρεούνται να δηλώνουν εγγράφως ότι τηρούν τις ευρωπαϊκές αξίες, μέτρο που η Επιτροπή χαρακτηρίζει απαραίτητο στις ανοικτές προσκλήσεις και τις διαδικασίες αξιολόγησης.
Η Επιτροπή επισήμανε εξάλλου ότι διαθέτει νομική αρμοδιότητα να αποκλείει εταιρείες από ευρωπαϊκή χρηματοδότηση έως πέντε χρόνια σε περιπτώσεις απάτης, διαφθοράς ή σοβαρής επαγγελματικής παράβασης, ενώ τα κράτη‑μέλη οφείλουν να διασφαλίζουν την εφαρμογή του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στη διαχείριση κονδυλίων.
Αντιδράσεις ευρωβουλευτών και συστάσεις PEGA
Οι απαντήσεις της Επιτροπής δεν έπεισαν τους ευρωβουλευτές που είχαν υποβάλει τα εγγράφως ερωτήματα, καθώς ζητούσαν λεπτομερή εξηγήση για τον τρόπο έγκρισης χρηματοδοτήσεων και τις εφαρμοσμένες δικλίδες. Οι 39 ευρωβουλευτές που προκάλεσαν τις απαντήσεις ζητούσαν ιδιαίτερα σαφήνεια σχετικά με τη διαδικασία επιλογής των δικαιούχων.
Η ειδική εξεταστική επιτροπή ειδική επιτροπή PEGA είχε ήδη προτείνει αυστηρότερο πλαίσιο εποπτείας και αποκλεισμού εταιρειών spyware, ενώ η Επιτροπή ανέφερε ότι παρακολουθεί σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες όπως τον Ευρωπαϊκό Νόμο για την Ελευθερία των ΜΜΕ και την οδηγία για την e-Privacy.
Στο εσωτερικό του διαλόγου παραμένει η διαφορά ανάμεσα στην εμπιστοσύνη της Επιτροπής στις υπάρχουσες διαδικασίες και στην απαίτηση των ελεγκτών για πιο προληπτικούς ελέγχους, χωρίς προς το παρόν να έχει ανακοινωθεί νέος μηχανισμός αναδρομικής επιθεώρησης.
Η διαφωνία αυτή καταγράφεται καθώς οι δημοσιογραφικές αποκαλύψεις συνεχίζουν να τροφοδοτούν την πολιτική αντιπαράθεση.
