Με μια απρόσμενη τροπή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέτρεψε την προηγούμενη πρόθεσή της να αναβάλει την εφαρμογή του εμβληματικού Κανονισμού της ΕΕ για την Αποψίλωση (EUDR). Μόλις έναν μήνα αφότου είχε ανακοινώσει σχέδια για περαιτέρω αναβολή, η Επιτροπή επιβεβαίωσε ότι η νομοθεσία θα τεθεί σε ισχύ κανονικά στις 30 Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους.
Παράλληλα, προτείνει ορισμένες σημαντικές αλλαγές που αποσκοπούν στη μείωση της γραφειοκρατίας και τη διευκόλυνση των επιχειρήσεων, μια κίνηση που χαιρετίζεται από πολλούς στον επιχειρηματικό κόσμο.
Ανατροπή στην πολιτική της Επιτροπής για την αποψίλωση
Η απόφαση να προχωρήσει η εφαρμογή του κανονισμού EUDR σηματοδοτεί μια αιφνίδια αναστροφή στην προσέγγιση της Κομισιόν. Ενώ αρχικά είχε εκφραστεί η πρόθεση για παράταση της προθεσμίας εφαρμογής κατά έναν ακόμη χρόνο, λόγω ανησυχιών για την ετοιμότητα των επιχειρήσεων, η τελευταία ανακοίνωση από το Λουξεμβούργο τοποθετεί την ημερομηνία έναρξης ισχύος ακριβώς όπως είχε προβλεφθεί.
Αυτή η εξέλιξη είναι η πιο πρόσφατη σε μια σειρά απρόβλεπτων αλλαγών που αφορούν το κεντρικό αυτό εργαλείο της ΕΕ στον αγώνα κατά της αποψίλωσης των δασών. Να σημειωθεί ότι ο κανονισμός είχε ήδη καθυστερήσει κατά δώδεκα μήνες το προηγούμενο έτος, γεγονός που είχε προκαλέσει πολυάριθμες συζητήσεις σχετικά με την αποτελεσματικότητα και τον ρυθμό υλοποίησης της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής πολιτικής.
Ελαφρύνσεις για τις επιχειρήσεις και μείωση της γραφειοκρατίας
Στο πλαίσιο αυτής της ανακοίνωσης, η Επίτροπος Περιβάλλοντος, Roswall, παρουσίασε ένα σύνολο προτάσεων για την απλοποίηση των διαδικασιών. Ένας βασικός πυλώνας των αλλαγών είναι η μείωση του διοικητικού φόρτου, ιδιαίτερα για τις εταιρείες. Ενδεικτικά, θα απαιτείται η υποβολή δήλωσης δέουσας επιμέλειας μόνο από την εταιρεία που εισάγει για πρώτη φορά ένα προϊόν στην ευρωπαϊκή αγορά.
Αυτό αναμένεται να απλουσιεύσει σημαντικά τις απαιτήσεις, μειώνοντας τόσο τη γραφειοκρατία όσο και την πίεση στα πληροφοριακά συστήματα.
Η πρόταση αυτή έρχεται ως απάντηση σε ανησυχίες που εκφράστηκαν από τον επιχειρηματικό κόσμο, ο οποίος ζητούσε πιο ρεαλιστικές προσεγγίσεις στην εφαρμογή της νέας νομοθεσίας. Στόχος είναι η διατήρηση του υψηλού περιβαλλοντικού στόχου του κανονισμού, ενώ ταυτόχρονα εξασφαλίζεται η ομαλή προσαρμογή των εταιρειών στις νέες απαιτήσεις.
Το χρονοδιάγραμμα και οι μεταβατικές διατάξεις
Παρά την αρχική αβεβαιότητα, ο κανονισμός EUDR θα τεθεί σε πλήρη ισχύ στις 30 Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους, όπως είχε αρχικά σχεδιαστεί. Ωστόσο, αναγνωρίζοντας τις προκλήσεις για τις εταιρείες, προβλέπεται μια περίοδος χάριτος έξι μηνών, έως τις 30 Ιουνίου του επόμενου έτους, για όσες επιχειρήσεις δεν είναι σε θέση να συμμορφωθούν άμεσα.
Επιπλέον, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα έχουν μια επιπλέον παράταση ενός έτους για την πλήρη συμμόρφωση, μια σημαντική διευκόλυνση που αναμένεται να τις βοηθήσει να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις. Αυτή η διάταξη υπογραμμίζει την προσπάθεια της Επιτροπής να εξισορροπήσει τους φιλόδοξους περιβαλλοντικούς στόχους με την οικονομική βιωσιμότητα των μικρότερων παικτών της αγοράς.
Ο κρίσιμος ρόλος του κανονισμού EUDR
Ο Κανονισμός της ΕΕ για την Αποψίλωση (EUDR), που τέθηκε σε ισχύ το 2023, αποτελεί ένα κομβικό εργαλείο στην παγκόσμια προσπάθεια καταπολέμησης της αποψίλωσης και της υποβάθμισης των δασών. Σχεδιάστηκε για να διασφαλίσει ότι προϊόντα όπως ο καφές, το βόειο κρέας, το κακάο και το φοινικέλαιο, που εισάγονται στην ευρωπαϊκή αγορά, δεν προέρχονται από εκτάσεις που έχουν αποψιλωθεί μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2020.
Η εφαρμογή του αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και την προστασία του περιβάλλοντος σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο EUDR αναμένεται να έχει σημαντικό αντίκτυπο στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, ωθώντας τις εταιρείες σε όλο τον κόσμο να υιοθετήσουν πιο υπεύθυνες πρακτικές.
Για να οριστικοποιηθούν οι προτεινόμενες αλλαγές και το συνολικό πλαίσιο, η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα πρέπει να εγκριθεί τόσο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και από το Συμβούλιο της ΕΕ. Η διαδικασία αυτή θα καθορίσει την τελική μορφή του κανονισμού και τις ακριβείς λεπτομέρειες εφαρμογής του.