Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε προχωρημένες διαπραγματεύσεις για την υιοθέτηση ενός σχεδίου που θα επιτρέψει τη χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση ενός σημαντικού δανείου στην Ουκρανία. Η πρωτοβουλία, η οποία θα μπορούσε να αποδεσμεύσει έως και 140 δισεκατομμύρια ευρώ, θεωρείται ζωτικής σημασίας για την πολεμική προσπάθεια του Κιέβου, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα της αβέβαιης αμερικανικής υποστήριξης.
Το Βέλγιο, κεντρικός παίκτης λόγω της φιλοξενίας της Euroclear, του χρηματοπιστωτικού οργανισμού που διακρατεί μεγάλο μέρος των δεσμευμένων κεφαλαίων, έδωσε σήμα ότι δεν θα εμποδίσει την πρόοδο της νομικής πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να λάβει την πολιτική στήριξη των ηγετών των 27 κρατών μελών κατά την προσεχή συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες. Οι πρέσβεις της ΕΕ έχουν ήδη συμφωνήσει σε προσχέδιο συμπερασμάτων που καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταθέσει μια πρόταση βασισμένη σε ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και κατανομή κινδύνων, σηματοδοτώντας το πράσινο φως για την περαιτέρω επεξεργασία του σχεδίου.
Ένα Σχέδιο Ζωτικής Σημασίας για την Ουκρανία
Το προτεινόμενο δάνειο ύψους 140 δισεκατομμυρίων ευρώ προορίζεται να καλύψει τις οικονομικές ανάγκες της Ουκρανίας για τα επόμενα δύο με τρία χρόνια, καθώς η χώρα αντιμετωπίζει ένα δημοσιονομικό έλλειμμα 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ίδια περίοδο.
Τα κεφάλαια προέρχονται από τα ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν ακινητοποιηθεί στην Ευρώπη μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022.
Για την Ουκρανία, η επιτυχία αυτής της πρωτοβουλίας έχει υπαρξιακή σημασία. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι περιγράφουν ιδιωτικά το σχέδιο ως την «τελευταία σφαίρα» για την ενίσχυση της θέσης του Κιέβου σε πιθανές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία. Η εξασφάλιση αυτού του πολυετούς δανείου πριν από μια πιθανή συνάντηση μεταξύ του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν θα ενισχύσει σημαντικά την Ουκρανία, υπονομεύοντας τις προσπάθειες να αναγκαστεί σε επώδυνες εδαφικές παραχωρήσεις.
«Οι Ρώσοι ποντάρουν στην πολεμική μας κόπωση, αλλά το δάνειο αποζημιώσεων μπορεί να δείξει στη Ρωσία ότι η Ουκρανία θα είναι οικονομικά βιώσιμη για τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια», δήλωσε διπλωμάτης της ΕΕ, τονίζοντας τη στρατηγική σημασία της κίνησης.
Οι Βελγικές Επιφυλάξεις και οι Προτάσεις της Επιτροπής
Το Βέλγιο έχει τηρήσει μια προσεκτική στάση σχετικά με την πρόταση, κυρίως επειδή φιλοξενεί την Euroclear, η οποία κατέχει το μεγαλύτερο μέρος των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων. Η κυβέρνηση του Βελγίου εκφράζει φόβους ότι ένα δικαστήριο θα μπορούσε να την υποχρεώσει να επιστρέψει τα χρήματα, θέτοντας σε κίνδυνο τη δική της δημοσιονομική σταθερότητα και τη φήμη της Euroclear ως ασφαλούς καταθετηρίου.
Προτεινόμενο Πριν πάτε για ύπνο, υπάρχει μια συσκευή κουζίνας που πρέπει να αποσυνδέσετε πάση θυσία για να αποφύγετε πυρκαγιά
Επιπλέον, το Βέλγιο ανησυχεί ότι επενδυτές από χώρες όπως η Κίνα θα μπορούσαν να αποσύρουν τις επενδύσεις τους από την Euroclear, φοβούμενοι ότι και τα δικά τους κεφάλαια ενδέχεται να δεσμευτούν για πολιτικούς λόγους. Αυτές οι ανησυχίες για την επενδυτική εμπιστοσύνη αποτελούν βασικό σημείο τριβής στις διαπραγματεύσεις.
Οι Αντιπροτάσεις της Κομισιόν
Προκειμένου να καμφθούν οι βελγικές επιφυλάξεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει παρουσιάσει μια σειρά παραχωρήσεων. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η διερεύνηση της χρήσης 25 δισεκατομμυρίων ευρώ ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται σε τραπεζικούς λογαριασμούς και αποθετήρια σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, αν και η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι αυτή η ενέργεια είναι νομικά πιο περίπλοκη.
Μια άλλη σημαντική παραχώρηση είναι η πρόταση για ένα «δίχτυ ασφαλείας», το οποίο θα επέτρεπε στην Επιτροπή να χορηγεί άμεσα δάνεια σε χώρες που τυχόν θα κληθούν να επιστρέψουν τα χρήματα των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων. Αυτό αποσκοπεί να καθησυχάσει το Βέλγιο ότι δεν θα μείνει μόνο του σε ένα τέτοιο δυσμενές σενάριο, αλλά ότι άλλα κράτη μέλη της ΕΕ θα συνεισφέρουν.
Προς την Επίτευξη Συμφωνίας
Παρά τις αρχικές επιφυλάξεις του, ο Βέλγος διπλωμάτης επιβεβαίωσε στο POLITICO ότι η χώρα του δεν θα αντιταχθεί στην έκκληση της Πέμπτης για την υποβολή πρότασης από την Επιτροπή. Ωστόσο, ακόμη και αν η Επιτροπή λάβει το πράσινο φως, η νομική της πρόταση θα χρειαστεί να περάσει από εβδομάδες δύσκολων διαπραγματεύσεων με τις εθνικές πρωτεύουσες.
Η Κομισιόν είναι αισιόδοξη ότι μπορεί να σχεδιάσει ένα νομικά άρτιο σχέδιο που να αποφεύγει κατηγορίες για κατάσχεση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Το επιχείρημα είναι ότι τα χρήματα δεν αποτελούν κατάσχεση, καθώς η Ρωσία θα μπορούσε θεωρητικά να τα ανακτήσει πληρώνοντας μεταπολεμικές αποζημιώσεις στην Ουκρανία, ένα σενάριο που ωστόσο θεωρείται εξαιρετικά απίθανο.
Ακόμη και χωρίς την τελική έγκριση του Βελγίου την Πέμπτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διατηρεί τη δυνατότητα να προχωρήσει στην υποβολή της νομικής πρότασης μετά τη σύνοδο των ηγετών. Όπως σχολίασε ένας διπλωμάτης της ΕΕ, «το Βέλγιο έχει υιοθετήσει μια μαξιμαλιστική θέση προκειμένου να καταλήξει σε συμβιβασμό μόλις υπάρξει μια πρόταση στο τραπέζι», υποδηλώνοντας ότι οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη και η δυναμική είναι θετική προς την επίτευξη συμφωνίας.
