Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να σκληρύνει τη στάση της έναντι της Κίνας, παρουσιάζοντας τον Δεκέμβριο ένα νέο δόγμα οικονομικής ασφάλειας. Η κίνηση αυτή έρχεται καθώς η Γερμανία, το μεγαλύτερο μέλος της ΕΕ, αναθεωρεί την προηγούμενη επιφυλακτική της στάση απέναντι σε αυστηρότερα μέτρα κατά του Πεκίνου.
Η στροφή σηματοδοτεί μια δυνητικά σημαντική αλλαγή στην ευρωπαϊκή εμπορική πολιτική.
Αυτή η επικείμενη εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας ευρύτερης αναθεώρησης των γεωπολιτικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση από την Κίνα και άλλους διεθνείς παράγοντες. Το παρασκήνιο της υπόθεσης περιλαμβάνει την αυξανόμενη ανησυχία για την εξάρτηση της Ευρώπης από κρίσιμα ορυκτά και την αθέμιτη ανταγωνιστικότητα από επιδοτούμενα κινεζικά προϊόντα, ζητήματα που έχουν ενταθεί μετά τα διδάγματα από την εξάρτηση από τις ρωσικές ενεργειακές προμήθειες.
Η Στροφή της Γερμανίας και το Νέο Δόγμα της ΕΕ
Το νέο δόγμα οικονομικής ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο θα αποκαλυφθεί στις 3 Δεκεμβρίου, θα επανεξετάσει το εμπορικό αμυντικό οπλοστάριο της Ένωσης. Στο επίκεντρο θα βρεθεί η Κίνα, καθώς αυξάνονται οι ανησυχίες για την εξάρτηση της Ευρώπης σε κρίσιμα ορυκτά για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, καθώς και για τον αθέμιτο ανταγωνισμό από τις επιδοτούμενες κινεζικές εισαγωγές.
Σημαντικό είναι το γεγονός ότι η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ, ευθυγραμμίζεται πλέον με μια σκληρότερη στάση. Πριν από έναν χρόνο, το Βερολίνο ήταν αντίθετο σε δασμούς για τα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα. Ωστόσο, την περασμένη εβδομάδα, συγκρότησε επιτροπή εμπειρογνωμόνων για να συμβουλεύει το κοινοβούλιο σχετικά με τις «σχέσεις εμπορίου που σχετίζονται με την ασφάλεια» με την Κίνα, επανενεργοποιώντας μια ώθηση για «απο-κινδύνευση» (de-risking).
Ο Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς δήλωσε αυτόν τον μήνα ότι η Γερμανία δεν θα επιτρέψει εξαρτήματα από κινεζικές εταιρείες στο μελλοντικό της δίκτυο κινητής τηλεφωνίας 6G και ζήτησε προστασία για την ευρωπαϊκή χαλυβουργία. Επίσης, ο Υπουργός Οικονομικών Λαρς Κλίνγκμπαϊλ, κατά την επίσκεψή του στην Κίνα αυτή την εβδομάδα, εξέπρασε ανησυχίες για τους κινεζικούς περιορισμούς στις εξαγωγές σπάνιων γαιών και τις βιομηχανικές υπερβάσεις.
Όπως δήλωσε ο ίδιος στο Reuters από τη Σαγκάη, «Έχουμε μάθει από εξαρτήσεις όπως αυτές που προέκυψαν με τις ρωσικές ενεργειακές προμήθειες και γινόμαστε πιο ισχυροί στη Γερμανία και την Ευρώπη».
Οικονομικές Επιπτώσεις και Εργαλεία Άμυνας
Το εμπορικό έλλειμμα αγαθών της ΕΕ με την Κίνα έχει αυξηθεί κατά σχεδόν 60% από το 2019, ενώ το εμπορικό ισοζύγιο της Γερμανίας με την Κίνα μετατράπηκε από πλεόνασμα σε έλλειμμα το 2023 και συνεχίζει να διευρύνεται. Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν τον Οκτώβριο ότι το μπλοκ πρέπει να «χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά όλα τα οικονομικά εργαλεία της ΕΕ» για την αντιμετώπιση του αθέμιτου εμπορίου, όπως η επιτάχυνση του τερματισμού της εξαίρεσης από δασμούς για δέματα χαμηλής αξίας.
Το δόγμα των Βρυξελλών τον Δεκέμβριο αναμένεται να τονίσει τους ελέγχους εξαγωγών, τον έλεγχο επενδύσεων και τους περιορισμούς στις ξένες επιδοτήσεις για δραστηριότητες εντός της ΕΕ. Το υπέρτατο όπλο της, το Μέσο Αντιμετώπισης Καταναγκασμού (ACI), μπορεί να περιορίσει εισαγωγές, εξαγωγές και επενδύσεις ή την πρόσβαση σε δημόσιους διαγωνισμούς.
Η σκλήρυνση της στάσης της Γερμανίας θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα, επιτρέποντας πιο αποφασιστική δράση, σύμφωνα με τον Jacob Gunter του think tank Merics.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η ανάγκη για ενότητα εντός της ΕΕ, καθώς η Κίνα εκμεταλλεύεται συστηματικά τις διαιρέσεις μεταξύ των κρατών μελών. Όπως επισημαίνει ο Jacob Gunter, «Η Κίνα δεν ανησυχεί για τον επιθετικό τόνο της Ευρώπης, εκτός αν απειλεί την πρόσβασή της στην ευρωπαϊκή αγορά».
Η υπόθεση της Nexperia, όπου η Ολλανδία ανέλαβε προσωρινά τον έλεγχο της εταιρείας τον Σεπτέμβριο λόγω ανησυχιών για μεταφορά τεχνολογίας προς την Κίνα, πριν υποχωρήσει μετά την αντίδραση του Πεκίνου, υπογραμμίζει την κρισιμότητα της συντονισμένης δράσης.
Ο Ferdinand Schaff της BDI τονίζει ότι «Το Μέσο Αντιμετώπισης Καταναγκασμού είναι το πιο αιχμηρό μας εργαλείο, αλλά η ενότητα είναι το κλειδί: η Κίνα εκμεταλλεύεται σκόπιμα τις διαιρέσεις της ΕΕ».
Οι Αντιδράσεις και τα Επόμενα Βήματα
Ενώ το Βερολίνο ψυχραίνεται προς το Πεκίνο, η Μαδρίτη ανοίγεται σε κινεζικές επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων και εξόρυξη. Η επίσκεψη του Βασιλιά Φίλιππου την περασμένη εβδομάδα υπογράμμισε την επιτυχία του Πεκίνου στην καλλιέργεια της Ισπανίας ως σπάνιου συμμάχου της ΕΕ.
Ο Noah Barkin του Rhodium Group σημείωσε ότι η πολιτική της Ισπανίας απέναντι στην Κίνα είναι όλο και περισσότερο αντίθετη με την ευρωπαϊκή συναίνεση που οικοδομείται στις Βρυξέλλες, το Βερολίνο και το Παρίσι. Το Υπουργείο Οικονομίας της Ισπανίας απάντησε ότι οι συναλλαγές της με την Κίνα θα παραμείνουν εντός του πλαισίου της ευρωπαϊκής στρατηγικής οικονομικής ασφάλειας.
Ο Επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ, Maros Sefcovic, δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι η ΕΕ επιθυμεί «πραγματικές επενδύσεις», μια φιλοδοξία που οι Βρυξέλλες θα μεταφράσουν σε προτάσεις που θα πρέπει να υποστηρίξουν τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Τι αναμένεται στη συνέχεια
Η επικείμενη δημοσίευση του δόγματος οικονομικής ασφάλειας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Δεκέμβριο αναμένεται να θέσει τις βάσεις για μια πιο συνεκτική και αποφασιστική ευρωπαϊκή πολιτική έναντι των γεωπολιτικών και οικονομικών προκλήσεων από την Κίνα.
Η αλλαγή στάσης της Γερμανίας θεωρείται κρίσιμη για την επίτευξη της απαραίτητης ενότητας μεταξύ των 27 κρατών μελών, ώστε να μπορέσει η ΕΕ να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά τα εργαλεία της, όπως το Μέσο Αντιμετώπισης Καταναγκασμού, και να διασφαλίσει τα δικά της συμφέροντα σε ένα όλο και πιο περίπλοκο παγκόσμιο εμπορικό τοπίο.
