Η Ευρωπαϊκή Ένωση απηύθυνε προειδοποίηση προς την Ουκρανία για τον κίνδυνο οπισθοδρόμησης στις μεταρρυθμίσεις κατά της διαφθοράς, ενώ ταυτόχρονα εξέφρασε έπαινο για την πρόοδο άλλων υποψηφίων χωρών. Κομισιόν επισημαίνει την πρόοδο σε Μολδαβία, Αλβανία και Μαυροβούνιο, όμως η κατάσταση στην πρωτεύουσα προκαλεί ανησυχία για την πορεία των θεσμών.
Μήνυμα προς το Κίεβο
Η Επίτροπος για τη διεύρυνση, Marta Kos, τόνισε ενώπιον ευρωβουλευτών ότι η Ουκρανία πρέπει να διατηρήσει τις δεσμεύσεις της παρά τις δυσκολίες του πολέμου, με έμφαση στη σταθερότητα των θεσμών. Η Κομισιόν εξέφρασε συγκεκριμένη ανησυχία για αλλαγές που αφορούσαν την ανεξαρτησία των οργάνων καταπολέμησης της διαφθοράς μετά από νομοθετική πρωτοβουλία το καλοκαίρι.
Τον Ιούλιο ο πρόεδρος Volodymyr Zelenskyy ανακάλεσε την απόφαση που δέχθηκε διεθνή κριτική και αποκατέστησε την ανεξαρτησία δύο φορέων, αλλά σύμφωνα με αξιωματούχους, όπως μετέφεραν στην POLITICO, η εικόνα της χώρας είχε ήδη τεθεί υπό αμφισβήτηση. Η Κομισιόν σημείωσε ότι η διατήρηση της δυναμικής στις μεταρρυθμίσεις θα είναι καθοριστική για το μέλλον της αίτησης ένταξης.
Επιβράβευση και χρονοδιαγράμματα
Στην έκθεση που ετοίμασε η Επιτροπή, η Μολδαβία, η Αλβανία και το Μαυροβούνιο συγκαταλέγονται ανάμεσα στις χώρες που έχουν επιδείξει ουσιαστική πρόοδο, με το Μαυροβούνιο να φιλοδοξεί ολοκλήρωση διαπραγματεύσεων μέχρι το τέλος του 2026. Επιπλέον, η Αλβανία έχει στόχο την ολοκλήρωση μέχρι το τέλος του 2027, ενώ Ουκρανία και Μολδαβία αναφέρονται ως χώρες με ορίζοντα το 2028.
Η Κομισιόν αναγνώρισε ότι, παρά τις εξωτερικές πιέσεις, ορισμένες κυβερνήσεις επέδειξαν ταχύτερη εφαρμογή μεταρρυθμίσεων σε κρίσιμους τομείς, μια εξέλιξη που η Επιτροπή χαρακτήρισε σημαντική για την επιτάχυνση της ένταξης. Ενισχυμένη συνεργασία με ΕΕ καταγράφεται στις συστάσεις προς τα κράτη αυτά.
Ρωσική επιρροή και πολιτικές παρεμβάσεις
Η έκθεση έρχεται σε μια περίοδο έντονης ανησυχίας για προσπάθειες της Ρωσίας να επηρεάσει δημόσιες υποθέσεις των υποψήφιων χωρών, με αναφορές για παρεμβάσεις στην προεκλογική εκστρατεία της Μολδαβίας. Η πρόεδρος της Μολδαβίας, Maia Sandu, έκανε λόγο για «μαζική ρωσική ανάμειξη», μια εξέλιξη που ενέτεινε την εστίαση της ΕΕ στην ασφάλεια των πολιτικών διαδικασιών.
Προτεινόμενο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής ερευνά συναντήσεις της Κομισιόν με βιομηχανία
Παράλληλα, η ρωσική διπλωματική προσέγγιση σε ηγέτες των δυτικών Βαλκανίων, όπως η πρόσκληση στον Aleksandar Vučić για παρέλαση στη Μόσχα, θεωρείται από ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ως μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής επιρροής. Αυτές οι κινήσεις αξιολογούνται ως παράγοντας που περιπλέκει τα προενταξιακά βήματα.
Σερβία και Γεωργία υπό αυστηρή κριτική
Η έκθεση επισημαίνει επιβράδυνση των μεταρρυθμίσεων στη Σερβία, παρά τη διακηρυγμένη στρατηγική της χώρας για ένταξη στην ΕΕ, σύμφωνα με τις διαπιστώσεις της Κομισιόν. Ρυθμός εφαρμογής μεταρρυθμίσεων αξιολογείται ως ανεπαρκής από τους συνταξιοδότες της έκθεσης.
Τα βαρύτερα σχόλια προορίζονται για τη Γεωργία, όπου η Επιτροπή καταγράφει σημαντική υποχώρηση στη δημοκρατική λειτουργία και χαρακτηρίζει τη χώρα «υποψήφια μόνο κατ’ όνομα». Σοβαρή δημοκρατική οπισθοδρόμηση αναφέρεται ως κύριο πρόβλημα, με συνέπειες στην αξιολόγηση του αιτήματος ένταξης.
Σημασία της έκθεσης για την πορεία διεύρυνσης
Η ετήσια έκθεση της Επιτροπής λειτουργεί ως καταγραφή της προόδου και των κινδύνων για τις υποψήφιες χώρες, προσδιορίζοντας προτεραιότητες όσον αφορά θέματα διαφάνειας και κράτους δικαίου. Έλεγχος των αντιδιαφθοράκών θεσμών παραμένει στο επίκεντρο για όσες κυβερνήσεις επιδιώκουν ταχύτερη ενσωμάτωση στην Ένωση.
Οι συστάσεις που περιλαμβάνονται στην έκθεση θα αξιοποιηθούν από τις πρωτεύουσες της ΕΕ και τα κράτη-μέλη για να καθορίσουν τη στάση τους τις επόμενες εβδομάδες, εν όψει των πολιτικών αποφάσεων που αφορούν τη διεύρυνση. Επόμενος χρόνος κρίσης για τους υποψήφιους περιγράφεται ως καθοριστικός από την Κομισιόν.
