Σε μία νυχτερινή επίτευξη συμβιβασμού, οι υπουργοί κλίματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν προσωρινά σε στόχο για το 2040, παράλληλα με προσθήκες που μειώνουν την αυστηρότητα της αρχικής πρότασης, πριν την COP30 στην Βραζιλία. Όπως είδε το Reuters, το προσχέδιο προβλέπει μέτρα που θα επιτρέπουν την αξιοποίηση διεθνών πιστώσεων και την αναβολή άλλων πολιτικών, σε μια προσπάθεια να εξασφαλιστεί πολιτική συναίνεση.
Ποιο είναι το αντικείμενο της προσωρινής συμφωνίας
Το συμβιβαστικό πλαίσιο θέτει ως στόχο μείωση των εκπομπών για το 2040 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, με ονομαστικό ποσοστό 90% μείωση, αλλά εισάγει ευελιξίες που μειώνουν τον εσωτερικό στόχο. Σύμφωνα με το προσχέδιο, χώρες θα μπορούν να καλύψουν μέχρι 5% με πιστώσεις από το εξωτερικό ώστε να εκπληρώσουν το ποσοστό αυτό.
Η δυνατότητα αυτή σημαίνει πρακτικά ότι το τμήμα των περικοπών που θα πρέπει να γίνει εντός της ΕΕ μπορεί να υποχωρήσει στο περίπου 85% μείωση, ενώ το προσχέδιο αναφέρει επίσης την επιλογή μελλοντικής επέκτασης της χρήσης πιστώσεων κατά άλλες 5% μονάδες.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε αρχικά προτείνει όριο 3% πιστώσεων, όπως προέκυψε από τα έγγραφα της πρότασης.
Στο ίδιο προσχέδιο προβλέπεται και αναβολή της εκκίνησης της εσωτερικής αγοράς άνθρακα κατά ένα έτος, μεταφέροντας την εφαρµογή στο 2028 αντί 2027, κίνηση που στοχεύει να διευκολύνει κράτη μέλη με έντονες αντιρρήσεις για άμεσες επιπτώσεις σε τιμές καυσίμων.
Αντιδράσεις και πολιτική ισορροπία
Ορισμένα κράτη εξέφρασαν αντίθεση αλλά δεν μπλόκαραν την πρόταση, καθώς απαιτούνται τουλάχιστον 15 κράτη για να ακυρωθεί η συμφωνία. Στο πλευρό της αμφισβήτησης βρέθηκαν χώρες όπως η Πολωνία, η Τσεχία και η Ουγγαρία, ενώ άλλες διαπραγματεύονταν για μεγαλύτερα περιθώρια εξαίρεσης.
Κατά τις διαπραγματεύσεις, έθνη όπως η Γαλλία και η Πορτογαλία επέμειναν στην απαίτηση για 5% ευελιξία στις πιστώσεις, ενώ χώρες όπως η Πολωνία και η Ιταλία επιδίωξαν ακόμα πιο γενναιόδωρα όρια της τάξης του 10% πιστώσεων. Αντίθετα, η Ισπανία και οι Κάτω Χώρες αντιτάχθηκαν σε περαιτέρω αδυνάτισμα του στόχου.
Εκπρόσωπος της Δανίας, κράτους που προεδρεύει της ΕΕ, δήλωσε ότι υπάρχει βάση για πολιτική συμφωνία, επισφραγίζοντας την προσπάθεια να κλειστεί μια κοινή γραμμή πριν τη Σύνοδο. Παράλληλα, ο Πολωνός αναπληρωτής υπουργός κλίματος τόνισε πως δεν πρέπει να τεθούν σε κίνδυνο η οικονομία ή το κλίμα ταυτόχρονα, αναδεικνύοντας τον διχασμό μεταξύ οικονομικών και περιβαλλοντικών ισορροπιών.
Σχέση με COP30 και πιθανές συνέπειες
Η ΕΕ επιχειρεί να παρουσιάσει ένα κλείσιμο συμφωνίας πριν τη Διάσκεψη COP30 στη Βραζιλία, όπου η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ουρσούλα φον ντερ Λάιεν θα συναντηθεί με άλλους ηγέτες στις 6 Νοεμβρίου. Η προσπάθεια στοχεύει στη διατήρηση του διεθνούς ρόλου της Ένωσης στην κλιματική διπλωματία.
Ανεξάρτητοι επιστημονικοί σύμβουλοι της ΕΕ έχουν προειδοποιήσει ότι η αγορά διεθνών πιστώσεων μπορεί να αποσπάσει επενδύσεις από βιομηχανίες εντός Ευρώπης, περιορίζοντας τη χρηματοδότηση για την πράσινη τεχνολογική μετάβαση στην ηπειρωτική βιομηχανία.
Την ίδια στιγμή οι υπουργοί σχεδιάζουν να επανέλθουν για την επίσημη έγκριση της συμφωνίας σε νέα συνάντηση νωρίς το πρωί.
