Σε τελευταία φάση διαπραγματεύσεων, οι υπουργοί κλίματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης συναντώνται με στόχο την έγκριση ενός νέου δεσμευτικού στόχου για το 2040, πριν από τη σύνοδο COP30 στη Βραζιλία. μείωση 90% εκπομπών σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 είναι το κεντρικό στοιχείο της πρότασης της Κομισιόν, ενώ η απόφαση χρειάζεται τη στήριξη 15 από τα 27 κράτη-μέλη για να επικυρωθεί, σύμφωνα με το Reuters.
Πίεση στο χρονικό περιθώριο
Οι συνομιλίες γίνονται λίγες ημέρες πριν η πρόεδρος της Κομισιόν συναντήσει άλλους ηγέτες στην COP30 στη Μπελέμ, με ημερομηνία συνάντησης την 6 Νοεμβρίου. Η έγκριση ενός κοινού ευρωπαϊκού στόχου θεωρείται σημαντική για την εικόνα της ΕΕ στη διεθνή σκηνή, αφού η Ένωση επιχειρεί να παρουσιάσει ενιαίο μέτωπο στη συζήτηση για το κλίμα.
Στελέχη της ΕΕ και εκπρόσωποι των κρατών μελών εργάζονται σε έναν συμβιβασμό που θα επιτρέψει την έγκαιρη κατάθεση δέσμευσης προς τον ΟΗΕ, καθώς η μη συμφωνία θα αφήσει την Ένωση χωρίς κοινή πρόταση κατά την έναρξη των εργασιών στο COP30.
Το επίμαχο σχέδιο για το 2040
Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προβλέπει μείωση των καθαρών αερίων του θερμοκηπίου κατά 90% σε σύγκριση με 1990 έως το 2040, με σκοπό τη διατήρηση της πορείας προς ουδέτερο ισοζύγιο ως το 2050. Το σχέδιο έχει δεχθεί έντονες συζητήσεις μεταξύ των κρατών, ενώ προσχέδιο με προσθήκες διατάξεων είδε το Reuters.
Στο προσχέδιο περιλαμβάνεται πρόβλεψη που ζήτησε η Γαλλία, η οποία επιτρέπει μελλοντική αποδυνάμωση του στόχου εάν αποδειχθεί ότι τα ευρωπαϊκά δάση δεν απορροφούν αρκετό CO2 για να καλυφθεί η δέσμευση. Η διάταξη αυτή στοχεύει να προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία στην εφαρμογή.
Διχογνωμίες μεταξύ κρατών
Προτεινόμενο Η κρίση του πλανήτη μετά από τριάντα χρόνια κλιματικών διασκέψεων
Κράτη όπως Ιταλία, Πολωνία, Τσεχία εκφράζουν ανησυχίες για την επιβάρυνση των εγχώριων βιομηχανιών, ειδικά υπό το βάρος των υψηλών ενεργειακών τιμών και του ανταγωνισμού από φθηνές εισαγωγές. Οι κυβερνήσεις αυτές υποστηρίζουν ότι η επιβολή αυστηρών δεσμεύσεων θα επιφέρει πρόσθετα κόστη στην παραγωγή.
Αντίθετα, χώρες όπως Ολλανδία, Ισπανία, Σουηδία προωθούν πιο φιλόδοξους στόχους, επικαλούμενες την έξαρση ακραίων καιρικών φαινομένων και την ανάγκη να επωφεληθεί η Ευρώπη από την κατασκευή «πράσινων» τεχνολογιών.
Κρίσιμα σημεία στη διαπραγμάτευση
Ένα από τα βασικά ζητήματα είναι η συμμετοχή των χωρών στη δυνατότητα κάλυψης μέρους της μείωσης μέσω πιστώσεων που αγοράζονται από το εξωτερικό. Η Γαλλία προτείνει 5% χρήση πιστώσεων, ενώ η Επιτροπή αρχικά είχε προτείνει 3%, με τη συζήτηση να επικεντρώνεται στο πόσο θα «μαλακώσει» ο στόχος για τις εγχώριες βιομηχανίες.
Παράλληλα, η Κομισιόν έχει δεσμευτεί να εξετάσει αλλαγές σε μέτρα που συνοδεύουν τον στόχο, όπως τον έλεγχο τιμών στην αγορά άνθρακα και το ενδεχόμενο χαλάρωσης της απαγόρευσης κινητήρων εσωτερικής καύσης για το 2035, όπως έχουν ζητήσει ορισμένες κυβερνήσεις, μεταξύ των οποίων και η Γερμανία.
Ο επικεφαλής κλιματικής πολιτικής της ΕΕ, Wopke Hoekstra, χαρακτήρισε το γεωπολιτικό περιβάλλον πολύπλοκο, αλλά δήλωσε πεπεισμένος ότι το μπλοκ θα καταλήξει σε συμφωνία, όπως μετέδωσε το Reuters. Οι διπλωμάτες προειδοποιούν ότι η ψηφοφορία θα είναι οριακή και μπορεί να κριθεί από μια ή δύο αλλαγές θέσης.
Οι υπουργοί θα επιχειρήσουν πρώτα να καταλήξουν σε συμφωνία για τον στόχο του 2040 και στη συνέχεια να αποδώσουν μια δεσμευτική υπόσχεση για το 2035, όπως ζήτησε ο ΟΗΕ πριν από τη σύνοδο COP30.
