Πολιτικές διαφωνίες εντείνονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση με λίγες μέρες να απομένουν πριν από τις κρίσιμες συναντήσεις για τον νέο στόχο μείωσης εκπομπών 2040, όπως μετέδωσε το Reuters. Η Επιτροπή έχει προτείνει μια σημαντική περικοπή στις εκπομπές, ενώ αρκετά κράτη μέλη εκφράζουν ανησυχίες για το κόστος και τις επιπτώσεις στις βιομηχανίες τους.
Οι γραμμές ρήξης μεταξύ κρατών
Η πρόταση της Επιτροπής στοχεύει σε 90% μείωση των εκπομπών μέχρι το 2040, αλλά δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των 27 χωρών για το μέγεθος ή την εφαρμογή αυτού του στόχου. Κάποια κράτη, όπως η Ιταλία και η Πολωνία, θεωρούν τον στόχο ιδιαίτερα αυστηρό για τις εγχώριες οικονομίες τους, ενώ άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων η Ισπανία και η Σουηδία, πιέζουν υπέρ πιο φιλόδοξων περικοπών.
Για να εγκριθεί ο στόχος χρειάζεται υποστήριξη από τουλάχιστον 15 κράτη μέλη, γεγονός που καθιστά τις διαπραγματεύσεις κρίσιμες τις αμέσως επόμενες ημέρες. Πρέσβεις της ΕΕ συνεδρίασαν τις τελευταίες ημέρες χωρίς να καταφέρουν να γεφυρώσουν όλα τα σημαντικά ζητήματα, αφήνοντας τις τελικές αποφάσεις στους υπουργούς που θα συγκεντρωθούν στις αρχές Νοεμβρίου.
Η διαφωνία για τις ξένες πιστώσεις άνθρακα
Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα θέματα αφορά τη δυνατότητα των κρατών να χρησιμοποιήσουν πιστώσεις άνθρακα από τρίτες χώρες για να συμψηφίσουν μέρος των εκπομπών τους. Η Επιτροπή πρότεινε αρχικά ένα όριο 3% στην κάλυψη των μειώσεων μέσω τέτοιων πιστώσεων, αλλά οι απόψεις μεταξύ των μελών διαφέρουν.
Η Γαλλία πρότεινε η χρήση αυτών των πιστώσεων να φτάνει το 5% των μειώσεων, ενώ η Πολωνία ζήτησε μεγαλύτερο περιθώριο. Η Γερμανία έχει δημόσια υποστηρίξει το 3%, ενώ ορισμένες χώρες, όπως η Δανία, αρχικά εξέφρασαν ενστάσεις στη χρήση ξένων πιστώσεων.
Τι σημαίνουν οι πιστώσεις για τον στόχο
Οι πιστώσεις άνθρακα επιτρέπουν σε ένα κράτος να αντισταθμίσει εκπομπές χρηματοδοτώντας έργα σε αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά το ποσοστό και το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής παραμένουν άλυτα. Τεχνικά κριτήρια για το πότε μπορούν να αρχίσουν να χρησιμοποιούνται δεν έχουν ακόμη συμφωνηθεί στη διαθέσιμη πρόταση.
Προτεινόμενο Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για την επέκταση υπογείων στην Κηφισιά
Χρονοδιαγράμματα, συναντήσεις και πιθανές επιπτώσεις
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν μπροστά τους δύο κρίσιμα ραντεβού: μια συνάντηση υπουργών την 4η Νοεμβρίου και τη σύνοδο κορυφής των ηγετών που θα λάβει χώρα στο πλαίσιο της COP30 την 6η Νοεμβρίου. Εάν δεν υπάρξει συμφωνία, η πρόεδρος της Κομισιόν δεν θα έχει έναν ενιαίο στόχο να παρουσιάσει στην παγκόσμια διάσκεψη, αποδυναμώνοντας τη θέση της ΕΕ στο διεθνές σκηνικό.
Η Ένωση μάλιστα έχασε την προθεσμία που είχε θέσει ο ΟΗΕ τον προηγούμενο μήνα για την ανακοίνωση ενός νέου εθνικού στόχου, λόγω των εσωτερικών διαφωνιών. Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν ότι οι υπουργοί θα κληθούν να εργαστούν εντατικά ώστε να καλυφθούν τα ανοιχτά σημεία πριν τις συναντήσεις κορυφής.
Επιπλέον, η Γαλλία έχει καταθέσει την ιδέα ενός «έκτακτου φρένου», που θα επέτρεπε μελλοντική μείωση του στόχου κατά 3% σε περίπτωση που οι δασικές απορροφήσεις άνθρακα αποδειχθούν μικρότερες από τις εκτιμήσεις. Η πρόταση εμφανίζει την προσπάθεια να ληφθούν υπόψη οι φυσικές αβεβαιότητες χωρίς να ακυρωθεί πλήρως ο φιλόδοξος χαρακτήρας του 2040 στόχου.
Τι μένει να διευθετηθεί πριν το COP30
Τα βασικά ανοικτά σημεία περιλαμβάνουν το ποσοστό χρήσης ξένων πιστώσεων, τον χρόνο που αυτές θα θεωρούνται επιλέξιμες και τους μηχανισμούς ασφάλειας όπως το προτεινόμενο φρένο. Η τελική μορφή του στόχου θα εξαρτηθεί από τις συμβιβαστικές λύσεις που θα βρουν οι χώρες στη σύνοδο των υπουργών.
Σε περίπτωση που οι διαφωνίες παραμείνουν άλυτες, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να επηρεάσει τόσο την εικόνα της ΕΕ διεθνώς όσο και τις πολιτικές που θα εφαρμοστούν στους ευρωπαϊκούς τομείς ενέργειας και βιομηχανίας τα επόμενα χρόνια. Η μάχη των αριθμών θα καθορίσει τελικά πόσο φιλόδοξη και εφαρμόσιμη θα είναι η νέα ευρωπαϊκή κλιματική δέσμευση.
Οι επόμενες ημέρες θα είναι κρίσιμες για το εάν η Ευρώπη καταφέρει να παρουσιάσει μια ενιαία θέση στη διεθνή διάσκεψη του ΟΗΕ, ή αν οι εσωτερικές τριβές θα μεταθέσουν την απόφαση για αργότερα.
