Μια νέα μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος καταγράφει τον τρόπο που αναπροσάρμοσαν τα μη τραπεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα τα χαρτοφυλάκιά τους κατά την κρίση ρευστότητας του Μαρτίου 2020. Η έρευνα βασίζεται σε δεδομένα για ομόλογα συνολικής αξίας άνω των έξι τρισεκατομμυρίων δολαρίων και φωτίζει διαφορές ανάμεσα στις στρατηγικές των κεφαλαίων στις ΗΠΑ και στην Ευρωζώνη.
Κύρια ευρήματα της μελέτης
Τα διαθέσιμα δεδομένα καλύπτουν χαρτοφυλάκια με συνολική αξία μεγαλύτερη των 6 τρισ. δολαρίων και αναλύουν τις κινήσεις κατά την εκδήλωση της κρίσης ρευστότητας τον Μάρτιο του 2020. Η μελέτη υπογράφεται από τους Στέφανο Ντελικουρά, Αθανάσιο Κοντινόπουλο, Δημήτρη Μαλλιαρόπουλο και Πέτρο Μηγιάκη και περιλαμβάνει ποσοτικές εκτιμήσεις για τις ρευστοποιήσεις.
Στατιστικά σημεία καταδεικνύουν ότι τον Μάρτιο του 2020 τα αμερικανικά κεφάλαια ρευστοποίησαν κατά μέσο όρο 422.000 δολάρια ανά ομόλογο, ενώ τα ευρωπαϊκά περίπου 398.000 δολάρια ανά τίτλο. Παρά τις μαζικές πωλήσεις, η συνολική σύνθεση των χαρτοφυλακίων άλλαξε ελάχιστα.
Διαφορές ΗΠΑ και Ευρωζώνης
Στις ΗΠΑ οι πωλήσεις συγκεντρώθηκαν κυρίως σε τίτλους υψηλής πιστοληπτικής ποιότητας, όπως κρατικά ομόλογα και ομόλογα επενδυτικής βαθμίδας, ακολουθώντας την «σειρά προτεραιότητας ρευστότητας». Αυτή η στρατηγική οδήγησε στην προτίμηση της ρευστοποίησης των πιο ρευστοποιήσιμων τίτλων.
Στην Ευρωζώνη τα κεφάλαια πούλησαν τίτλους σε όλο το φάσμα αξιολογήσεων, χωρίς σαφή διάκριση μεταξύ υψηλής και χαμηλής ποιότητας. Η διαφοροποίηση αυτή αποδίδεται από τη μελέτη στη διαρθρωτική εικόνα της ευρωπαϊκής αγοράς και στην περιορισμένη διαθεσιμότητα κρατικών τίτλων κορυφαίας αξιολόγησης.
Προσαρμογή χαρτοφυλακίων και επιπτώσεις
Οι διαχειριστές κεφαλαίων επέλεξαν αναλογική αναδιάρθρωση, μειώνοντας θέσεις σε όλες τις κατηγορίες ομολόγων με περίπου τον ίδιο ρυθμό, ώστε να διατηρηθεί το συνολικό προφίλ κινδύνου. Η πρακτική αυτή αποτυπώνει περιορισμούς από επενδυτικές εντολές που δεσμεύουν τις αναλογίες ανά πιστοληπτική ποιότητα.
Προτεινόμενο Ασία ανεβαίνει από αισιοδοξία για τεχνητή νοημοσύνη
Το προφίλ ζημιών εμφανίζει διαφορές ανά περιοχή: αμερικανικά κεφάλαια με μεγαλύτερο μερίδιο ομολόγων AAA σημείωσαν πτώση αποδόσεων γύρω στο 7% έναντι 16% για τα υπόλοιπα, ενώ στην Ευρωζώνη οι αντίστοιχες απώλειες ήταν 14% και 20%. Από τα στοιχεία προκύπτει ότι η διακράτηση τίτλων υψηλής ποιότητας περιόρισε τις απώλειες.
Ρόλος των κεντρικών τραπεζών και συμπεριφορές
Παρά την εκτεταμένη στήριξη μέσω προγραμμάτων αγοράς τίτλων και παροχής ρευστότητας από κεντρικές τράπεζες, τα επενδυτικά κεφάλαια δεν αύξησαν την ανάληψη κινδύνου στα χαρτοφυλάκια τους. Η μελέτη αναφέρει ότι οι διαχειριστές κράτησαν συντηρητική στάση, προτεραιοποιώντας την προστασία επενδυτών.
Η έρευνα εντάσσεται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού δικτύου ChaMP, που συντονίζεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος. Το δίκτυο εξετάζει προκλήσεις για τη μετάδοση νομισματικής πολιτικής σε μεταβαλλόμενο περιβάλλον.
Σημασία των τίτλων υψηλής ποιότητας για τη σταθερότητα
Η ύπαρξη σημαντικού μεριδίου τίτλων υψηλής πιστοληπτικής ποιότητας στα χαρτοφυλάκια αναδεικνύεται από τη μελέτη ως κρίσιμος παράγοντας ανθεκτικότητας. Τα δεδομένα δείχνουν ότι αυτά τα χαρτοφυλάκια υπέστησαν μικρότερες απώλειες κατά την κρίση ρευστότητας.
Τα συμπεράσματα επισημαίνουν επίσης τη διαφορετική συμπεριφορά μεταξύ ΗΠΑ και Ευρωζώνης, ως ένδειξη της ανάγκης για βαθύτερη ενοποίηση των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών. Στόχος μιας τέτοιας εξέλιξης θα ήταν η αποτελεσματικότερη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής και η ενίσχυση της ανθεκτικότητας έναντι μελλοντικών κρίσεων.
Το εύρημα ότι η σύνθεση των χαρτοφυλακίων άλλαξε ελάχιστα παρά τις ρευστοποιήσεις υπογραμμίζει τον ρόλο των κανόνων διαχείρισης και των επενδυτικών εντολών ως μηχανισμών αυτορρύθμισης της αγοράς.
