Η Human Rights Watch κατηγορεί το Ισραήλ για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, μετά την εκδίωξη δεκάδων χιλιάδων Παλαιστινίων από τρεις καταυλισμούς προσφύγων στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη στις αρχές του 2025. Η οργάνωση ζητά άμεσα διεθνή μέτρα για την λογοδοσία των Ισραηλινών αξιωματούχων και την παύση περαιτέρω παραβιάσεων.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μακροχρόνιων εντάσεων και συγκρούσεων στην περιοχή, με την αναγκαστική μετακίνηση πληθυσμών, ιδιαίτερα σε κατεχόμενα εδάφη, να αποτελεί ένα επαναλαμβανόμενο ζήτημα που έχει προκαλέσει διεθνή καταδίκη. Το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, όπως οι Συνθήκες της Γενεύης, αντιμετωπίζει ρητά τέτοιες πρακτικές, επισημαίνοντας τις σοβαρές νομικές και ηθικές τους διαστάσεις.
Κατηγορίες και η “Επιχείρηση Σιδηρού Τείχους”
Σύμφωνα με την Human Rights Watch, η εκδίωξη περίπου 32.000 κατοίκων από τους καταυλισμούς Τζενίν, Τουλκαρέμ και Νουρ Σαμς στη Δυτική Όχθη τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2025, κατά τη διάρκεια της “Επιχείρησης Σιδηρού Τείχους”, συνιστά εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Το ρεπορτάζ της οργάνωσης, με τίτλο “Όλα τα Όνειρά μου Έχουν Σβηστεί” (All My Dreams Have Been Erased), αναφέρει ότι οι εκδιωχθέντες έχουν απαγορευτεί να επιστρέψουν, ενώ εκατοντάδες σπίτια έχουν κατεδαφιστεί. Η Melina Ansari, ερευνήτρια της Human Rights Watch, δήλωσε στο Reuters ότι δέκα μήνες μετά την εκδίωξή τους, καμία οικογένεια δεν μπόρεσε να επιστρέψει στα σπίτια της.
Οι ισχυρισμοί του Ισραήλ και το Διεθνές Δίκαιο
Ο ισραηλινός στρατός, σε δήλωσή του στο Reuters, ανέφερε ότι ήταν αναγκαίο να κατεδαφιστούν πολιτικές υποδομές ώστε να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν από μαχητές, χωρίς ωστόσο να διευκρινίσει πότε θα μπορούσαν να επιστρέψουν οι κάτοικοι. Οι Συνθήκες της Γενεύης απαγορεύουν την εκδίωξη αμάχων από κατεχόμενα εδάφη, εκτός από προσωρινές περιπτώσεις για επιτακτικούς στρατιωτικούς λόγους ή για την ασφάλειά τους.
Η Human Rights Watch ζητά να διωχθούν οι ανώτεροι αξιωματούχοι που είναι υπεύθυνοι για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Η έκθεση περιγράφει στρατιώτες να εισβάλλουν σε σπίτια, να λεηλατούν περιουσίες και να διατάζουν οικογένειες να αποχωρήσουν μέσω μεγαφώνων από drones. Κάτοικοι ανέφεραν ότι μπουλντόζες ισοπέδωναν κτίρια καθώς έφευγαν και ότι οι ισραηλινές δυνάμεις δεν προσέφεραν καταφύγιο ή βοήθεια, αφήνοντας τις οικογένειες να στριμωχτούν σε σπίτια συγγενών ή να αναζητήσουν καταφύγιο σε τζαμιά, σχολεία και φιλανθρωπικές οργανώσεις.
Ο Hisham Abu Tabeekh, εκδιωχθείς από τον καταυλισμό της Τζενίν, δήλωσε στο Reuters ότι η οικογένειά του δεν μπόρεσε να πάρει τίποτα μαζί της, ζώντας μια “πολύ δύσκολη ζωή” χωρίς τροφή, νερό, φάρμακα ή χρήματα.
Τα στοιχεία της Human Rights Watch και η ευρύτερη εικόνα
Προτεινόμενο Τρεις στην Πτολεμαΐδα συνελήφθησαν για κατοχή μικρής ποσότητας κάνναβης
Για την έκθεσή της, η Human Rights Watch πήρε συνεντεύξεις από 31 εκτοπισμένους Παλαιστίνιους από τους τρεις καταυλισμούς και ανέλυσε δορυφορικές εικόνες, εντολές κατεδάφισης και επαληθευμένα βίντεο. Διαπίστωσε ότι περισσότερες από 850 δομές καταστράφηκαν ή υπέστησαν σοβαρές ζημιές, ενώ μια εκτίμηση του ΟΗΕ ανεβάζει τον αριθμό σε 1.460 κτίρια.
Οι καταυλισμοί αυτοί, που ιδρύθηκαν τη δεκαετία του 1950, φιλοξενούσαν γενιές προσφύγων που εκτοπίστηκαν με την ίδρυση του Ισραήλ το 1948.
Σε απάντηση, Ισραηλινοί αξιωματούχοι έγραψαν ότι η επιχείρηση στόχευε αυτό που αποκάλεσαν τρομοκρατικά στοιχεία, αλλά δεν έδωσαν κανένα λόγο για τις μαζικές εκδιώξεις ή την απαγόρευση επιστροφής. Νομικοί κύκλοι και διεθνείς οργανισμοί επισημαίνουν ότι οι εκδιώξεις αυτές, που πραγματοποιήθηκαν ενώ η παγκόσμια προσοχή ήταν στραμμένη στη Γάζα, εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, όπως η πολιτική του απαρτχάιντ και οι διώξεις.
Οι επιπτώσεις και οι διεθνείς εκκλήσεις
Από τις επιθέσεις της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν σκοτώσει σχεδόν 1.000 Παλαιστίνιους στη Δυτική Όχθη, έχουν επεκτείνει τις κρατήσεις χωρίς δίκη, έχουν κατεδαφίσει σπίτια και έχουν επιταχύνει την οικοδόμηση εποικισμών.
Παράλληλα, η βία των εποίκων και τα βασανιστήρια κρατουμένων έχουν αυξηθεί δραματικά, όπως αναφέρει η έκθεση. Τον Οκτώβριο, η βία των Ισραηλινών εποίκων κορυφώθηκε με τουλάχιστον 264 επιθέσεις κατά Παλαιστινίων, τον μεγαλύτερο μηνιαίο αριθμό από το 2006, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Η κατάσταση στη Γάζα παραμένει τεταμένη, με πρόσφατες ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές να προκαλούν νέους θανάτους και την αμφιθυμία για την επιστροφή των κατοίκων να αυξάνεται.
Η επόμενη μέρα και οι πιέσεις για λογοδοσία
Το Ισραήλ επικαλείται ιστορικούς και βιβλικούς δεσμούς με τη Δυτική Όχθη, την οποία κατέλαβε κατά τον πόλεμο του 1967, και υποστηρίζει ότι οι εποικισμοί παρέχουν στρατηγικό βάθος και ασφάλεια. Η πλειονότητα της διεθνούς κοινότητας θεωρεί όλους τους εποικισμούς παράνομους βάσει του διεθνούς δικαίου, κάτι που το Ισραήλ απορρίπτει, χαρακτηρίζοντας τη Δυτική Όχθη ως “αμφισβητούμενη” και όχι “κατεχόμενη” περιοχή.
Η Human Rights Watch καλεί τις κυβερνήσεις να επιβάλουν στοχευμένες κυρώσεις σε Ισραηλινούς αξιωματούχους και διοικητές, να αναστείλουν τις πωλήσεις όπλων και τα εμπορικά προνόμια, να απαγορεύσουν τα προϊόντα των εποικισμών και να επιβάλουν τα εντάλματα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.
Η οργάνωση χαρακτήρισε τις εκδιώξεις ως εθνοκάθαρση, έναν μη νομικό όρο που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την παράνομη απομάκρυνση ενός εθνοτικού ή θρησκευτικού πληθυσμού από μια συγκεκριμένη περιοχή από άλλη ομάδα.
