Ο Πρόεδρος της Γουινέας-Μπισάου, Ουμάρου Σισοκό Εμπαλό, στοχεύει να γίνει τον Νοέμβριο ο πρώτος εν ενεργεία πρόεδρος που κερδίζει επανεκλογή στη χώρα εδώ και τρεις δεκαετίες, παρά την έντονη πολιτική αστάθεια και την άνθηση του εμπορίου κοκαΐνης που χαρακτηρίζουν τη θητεία του.
Η χώρα, γνωστή για την επιρρέπειά της σε πραξικοπήματα, βρίσκεται αντιμέτωπη με συνεχείς προκλήσεις νομιμότητας για τον Εμπαλό, καθώς και με μια οικονομία που παραμένει εύθραυστη.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας μακράς περιόδου πολιτικής αστάθειας στη Γουινέα-Μπισάου, μια χώρα που έχει δει αλλεπάλληλες κυβερνητικές αλλαγές και απόπειρες ανατροπής. Η θητεία του Εμπαλό, από την ανάληψη των καθηκόντων του το 2020, έχει σημαδευτεί από μια σειρά γεγονότων που υπογραμμίζουν τις βαθιές διαρθρωτικές προκλήσεις του έθνους.
Η πολιτική αστάθεια και οι προκλήσεις νομιμότητας
Ο Πρόεδρος Εμπαλό έχει αναφέρει πολλαπλές απόπειρες ανατροπής από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του το 2020. Μια σοβαρή απόπειρα πραξικοπήματος σημειώθηκε το 2022, με ανταλλαγή πυροβολισμών για ώρες κοντά στο συγκρότημα όπου πραγματοποιούσε συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου.
Μόλις τον περασμένο μήνα, ο στρατός ανακοίνωσε ακόμη μία απόπειρα πραξικοπήματος, οδηγώντας σε συλλήψεις ανώτερων αξιωματικών.
Παράλληλα, ο 53χρονος πρώην στρατηγός αντιμετωπίζει συνεχείς αμφισβητήσεις ως προς τη νομιμότητά του. Οι αντίπαλοί του επιμένουν ότι δεν κέρδισε πραγματικά τις εκλογές του 2019 και, πιο πρόσφατα, ότι έχει παραμείνει στην εξουσία πέραν της συνταγματικής του θητείας για αρκετούς μήνες.
Η θέση του Εμπαλό για επανεκλογή ενισχύεται εν μέρει από το γεγονός ότι ο κύριος αντίπαλός του, ο πρώην πρωθυπουργός Ντομίνγκος Σιμόες Περέιρα, έχει αποκλειστεί από τη διεκδίκηση.
Η άνθηση του εμπορίου κοκαΐνης και οι οικονομικές προοπτικές
Εν μέσω της πολιτικής αναταραχής, το εμπόριο κοκαΐνης στην αφρικανική χώρα φαίνεται να ανθεί. Μια πρόσφατη έκθεση από ομάδα της κοινωνίας των πολιτών το περιέγραψε ως δυνητικά πιο κερδοφόρο από ποτέ. Η Γουινέα-Μπισάου, όπως και άλλες χώρες της Δυτικής Αφρικής, αποτελεί σημείο διέλευσης για τους διακινητές ναρκωτικών από τη Νότια Αμερική προς την Ευρώπη.
Τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους, η δικαστική αστυνομία ανακοίνωσε ότι κατέσχεσε 2,63 τόνους κοκαΐνης από αεροπλάνο που προσγειώθηκε στην Μπισάου από τη Βενεζουέλα. Αυτή η κατάσταση ενισχύει τις ανησυχίες σχετικά με την περιφερειακή διακίνηση ουσιών, καθώς οι αμερικανικές επιχειρήσεις κατά των ναρκωτικών μπορεί να αναδιαμορφώσουν τις διαδρομές.
Προτεινόμενο Δύο άτομα στη Λάρισα συνελήφθησαν για διακίνηση κοκαΐνης
Σύμφωνα με την Global Initiative Against Transnational Organized Crime, «η αγορά κοκαΐνης της Μπισάου ανθίζει για άλλη μια φορά, και έχει γίνει αναμφισβήτητα πιο κερδοφόρα από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ιστορία της χώρας». Παρά τις προκλήσεις, η Γουινέα-Μπισάου έχει προβλεπόμενη αύξηση του ΑΕΠ κατά 5,1% για φέτος, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Ο Εμπαλό έχει αναφερθεί σε ορυκτά περιουσιακά στοιχεία, όπως ο βωξίτης και ο φωσφόρος, και μια πρόσφατη συμφωνία της αμερικανικής πετρελαϊκής εταιρείας Chevron για εξερεύνηση δύο υπεράκτιων τεμαχίων.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι ότι η αποτελεσματική διακυβέρνηση δεν αφορά μόνο τις υποδομές, αλλά και την ικανότητα να λειτουργεί ένα κράτος με διαφάνεια και σταθερότητα. Ο Βίνσεντ Φουσέρ, ανώτερος ερευνητής στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας στη Γαλλία, επεσήμανε ότι ο Εμπαλό «έχει καταβάλει μεγάλη προσπάθεια σε υποδομές, δημόσια έργα και ούτω καθεξής.
Η κατάσταση φαίνεται να έχει βελτιωθεί όσον αφορά την ηλεκτροδότηση. Αλλά η λειτουργία ενός αποτελεσματικού κράτους δεν αφορά μόνο τις υποδομές. Αφορά τη διακυβέρνηση».
Οι επιπτώσεις στην κοινωνία και οι υποσχέσεις για το μέλλον
Εάν κερδίσει, ο Εμπαλό θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες στην υλοποίηση των διακηρυγμένων στόχων του για την καταπολέμηση της φτώχειας και τη σημαντική βελτίωση της υγείας και της εκπαίδευσης στην πρώην πορτογαλική αποικία. Η χώρα παραμένει σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από τις εξαγωγές κάσιους, των οποίων οι τιμές είναι ασταθείς στην παγκόσμια αγορά.
Η πολιτική αστάθεια και η επικράτηση του οργανωμένου εγκλήματος υπονομεύουν περαιτέρω τις προσπάθειες για βιώσιμη ανάπτυξη και ευημερία για τους περίπου 2 εκατομμύρια κατοίκους της χώρας.
Το μέλλον της Γουινέας-Μπισάου μετά τις εκλογές
Παρά τις συνεχιζόμενες προκλήσεις, ο Εμπαλό δήλωσε πρόσφατα σε συνέντευξη στο Jeune Afrique ότι «τώρα που έχει επιτευχθεί σταθερότητα, όλα αυτά τα έργα μπορούν να ξεκινήσουν». Το αποτέλεσμα των εκλογών της 23ης Νοεμβρίου θα καθορίσει εάν η Γουινέα-Μπισάου θα μπορέσει να ξεπεράσει τον κύκλο της αστάθειας και να εκμεταλλευτεί τις οικονομικές της δυνατότητες, ή αν οι προκλήσεις της διαφθοράς και της πολιτικής αναταραχής θα συνεχίσουν να εμποδίζουν την πρόοδό της.
