Η πρόεδρος της Κομισιόν Ursula von der Leyen συναντά σήμερα τον Βέλγο πρωθυπουργό Bart de Wever για να ξεπεράσει το αδιέξοδο γύρω από τη χρήση παγωμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων ως εγγύηση για δάνειο €140 δισ. στην Ουκρανία. Το Βέλγιο ζητά ρητές εγγυήσεις ανάληψης ευθύνης σε περίπτωση δικαστικής κατάργησης της απόφασης.
Συνάντηση Βon der Leyen — De Wever: Τι συμβαίνει
Σήμερα, 14 Νοεμβρίου 2025, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen έχει προγραμματισμένη διμερή συνάντηση με τον Βέλγο πρωθυπουργό Bart de Wever στο Βρυξέλλες, με στόχο να ξεμπλοκάρει την πρόταση της Επιτροπής για τη χρήση παγωμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων ως εγγύηση για ένα κοινοτικό δάνειο ύψους €140 δισ. για την Ουκρανία.
Η ομάδα μας παρακολουθούσε στενά τις διαβουλεύσεις των προηγούμενων ημερών και παρατηρούμε ότι το ζήτημα έχει τεχνική, νομική και πολιτική διάσταση.
Ανάλυση της κατάστασης
Η βασική αντίθεση προέρχεται από το γεγονός ότι μεγάλο μέρος των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που έχουν παγώσει βρίσκεται σε χρηματοοικονομικές υποδομές με έδρα τις Βρυξέλλες, κυρίως στην Euroclear. Το Βέλγιο φοβάται ότι, αν η Επιτροπή αποφασίσει να χρησιμοποιήσει αυτά τα περιουσιακά στοιχεία ως εγγύηση και στη συνέχεια τα ρωσικά δικαστήρια ή διεθνή ένδικα μέσα επιτύχουν επιστροφή των πόρων, το Βέλγιο —ως τόπος φύλαξης— θα αντιμετωπίσει νομική και οικονομική έκθεση.
Η Επιτροπή επιχειρηματολογεί ότι η αξιοποίηση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων είναι η πιο αποτελεσματική λύση για να καλυφεί άμεσα το χρηματοδοτικό κενό της Ουκρανίας και να αποτραπεί χρηματοδοτικό σοκ την επόμενη άνοιξη. Αν αυτή η λύση αποτύχει, οι εναλλακτικές που προτείνει η Πρόεδρος περιλαμβάνουν την έκδοση κοινών ευρωπαϊκών ομολόγων ή την επιβάρυνση των εθνικών προϋπολογισμών — επιλογές που είναι πολιτικά και δημοσιονομικά επώδυνες για χώρες με υψηλό δημόσιο χρέος, όπως η Ιταλία και η Γαλλία.
Τι πρέπει να ξέρετε
- Το ποσό: Πρόταση για δάνειο €140 δισ. που προορίζεται για άμεση στήριξη της οικονομίας και της άμυνας της Ουκρανίας.
- Η εγγύηση: Χρήση παγωμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων ως εξασφάλιση — η πλειονότητα των στοιχείων αυτών είναι κατατεθειμένη σε ευρωπαϊκές υποδομές (π.χ. Euroclear).
- Το βελγικό αίτημα: Ο De Wever ζητά ρητές διασφαλίσεις ότι, σε περίπτωση δικαστικής επιστροφής των περιουσιακών στοιχείων στη Ρωσία, τα κράτη-μέλη θα αναλάβουν συλλογικά την αποπληρωμή του δανείου.
- Νομικό ρίσκο: Υπάρχει ρεαλιστική πιθανότητα νομικών προκλήσεων από τη Ρωσία, με συνέπεια πιθανούς κινδύνους επιστροφής και έντασης στις ευρωπαϊκές δικαστικές διαμάχες.
- Χρονοδιάγραμμα: Η απαίτηση για συμφωνία επιταχύνεται λόγω του αναμενόμενου χρηματοροϊκού κενού της Ουκρανίας την άνοιξη του 2026.
Τι σημαίνει αυτό για τους πολίτες
Για τους ευρωπαίους φορολογούμενους και πολίτες, το ζήτημα δεν είναι μόνο γεωπολιτικό αλλά και δημοσιονομικό. Αν η Επιτροπή προχωρήσει χωρίς επαρκείς εγγυήσεις και υπάρξει νομική προσφυγή που οδηγήσει σε επιστροφή στοιχείων, οι εθνικοί προϋπολογισμοί μπορεί να κληθούν να καλύψουν το κενό — μια εξέλιξη με επιπτώσεις στις δημόσιες δαπάνες και πιθανόν σε νέες δημοσιονομικές πιέσεις.
Για την Ουκρανία, η ταχύτητα στην απόφαση είναι κρίσιμη: η καθυστέρηση αυξάνει τον κίνδυνο χρηματοδοτικής ασφυξίας που θα επιδεινώσει την οικονομία και την άμυνα της χώρας. Για τις επιχειρήσεις και τις αγορές, η διαχείριση του ρίσκου θα καθορίσει το κόστος χρηματοδότησης της Ε.
Ε. — αν επιλεγεί η οδός έκδοσης κοινών ευρωπαϊκών ομολόγων, αυτό θα αλλάξει το ευρωπαϊκό χάρτη κινδύνου και το κόστος δανεισμού.
Προοπτικές και επόμενα βήματα
Η συνάντηση μεταξύ von der Leyen και De Wever είναι κρίσιμη αλλά δεν εγγυάται άμεση λύση. Η ομάδα μας εκτιμά ότι υπάρχουν τρεις ρεαλιστικές εξόδοι: (1) συστημική συμφωνία με σαφείς συλλογικές εγγυήσεις από τα κράτη-μέλη, που θα ικανοποιήσει το Βέλγιο· (2) τροποποίηση της πρότασης ώστε να μειωθεί η έκθεση των βελγικών υποδομών· ή (3) απόφαση για εναλλακτική χρηματοδότηση (κοινά ομόλογα ή εθνικές εισφορές), με πολιτικό κόστος για ορισμένα κράτη.
Παρατηρήσαμε ότι η δέσμευση της δανειοδότησης από την Επιτροπή και η πίεση της δανειακής ανάγκης της Ουκρανίας αυξάνουν την πιθανότητα ενός συμβιβασμού μέσα στις επόμενες εβδομάδες.
Η άποψή μας είναι ότι η Επιτροπή πρέπει να αποσαφηνίσει τις νομικές προστασίες και τις μηχανιστικές εγγυήσεις πριν από οποιαδήποτε τελική έγκριση, προκειμένου να περιοριστεί ο κίνδυνος μετακύλισης των βραχυπρόθεσμων επιπτώσεων στους πολίτες και τους προϋπολογισμούς των κρατών-μελών.
Προτείνουμε στους αναγνώστες να παρακολουθούν τα επόμενα διακυβερνητικά έγγραφα και να ενημερώνονται για πιθανές επιπτώσεις σε φορολογία και δημόσιες δαπάνες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, ανεξάρτητα από την έκβαση, το ζήτημα δημιουργεί ένα νέο θεσμικό προηγούμενο για το πώς η Ε.Ε. διαχειρίζεται παγωμένα κρατικά περιουσιακά στοιχεία σε περιόδους κρίσης — μια εξέλιξη που θα παρακολουθήσουμε στενά.
Η εκτίμησή μας είναι ότι η συμφωνία θα εξαρτηθεί από την ικανότητα των κρατών-μελών να προσφέρουν ρητές, νομικά δεσμευτικές εγγυήσεις. Εμείς προτείνουμε στους φορείς λήψης αποφάσεων να προχωρήσουν με έναν σαφή μηχανισμό κατανομής ρίσκου πριν από την τελική έγκριση.
