Η Αργεντινή βρέθηκε τις τελευταίες εβδομάδες στο επίκεντρο της διεθνούς προσοχής, όχι επειδή οι αγορές μίλησαν υπέρ ενός οικονομικού θαύματος, αλλά επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες προχώρησαν σε άμεση παρέμβαση για να στηρίξουν το νόμισμα της χώρας. Μια γραμμή ρευστότητας ύψους 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων ανακοινώθηκε από τον Γραμματέα του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ Scott Bessent και μεταδόθηκε από δημόσιες δηλώσεις και αναρτήσεις στο X, ενώ ταυτόχρονα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είχε ήδη χορηγήσει πρόγραμμα EFF στην Μπουένος Άιρες.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι τι αποτυπώνει αυτή η κίνηση για την αξιοπιστία των πολιτικών μεταρρυθμίσεων και για τη γεωπολιτική επιρροή στην περιοχή.
Από την προεκλογική ρητορική στις σκληρές αποφάσεις
Ο Χάβιερ Μιλέι εξελέγη το 2023 υποσχόμενος δραστική μείωση του κράτους και ευρεία οικονομική αναμόρφωση, και σύντομα υιοθέτησε παρεμβάσεις όπως μεγάλες περικοπές στα κοινωνικά επιδόματα και απελευθερώσεις σε ρυθμίσεις. Η κυβέρνηση έκοψε το κοινωνικό κόστος σχεδόν στο μισό, ενώ πριν από τόκους ανακοίνωσε πρωτογενές πλεόνασμα για πρώτη φορά από το 2008, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της περιόδου εκείνης.
Η απότομη διολίσθηση της ισοτιμίας του πέσο τον Δεκέμβριο του 2023, με υποτιμητική κίνηση κοντά στο 50%, στόχευε στην προσαρμογή της επίσημης συναλλαγματικής τιμής προς την αγορά. Το σχέδιο προέβλεπε σταδιακή μετάβαση σε πιο ελεύθερο καθεστώς, αλλά οι συνεχείς πιέσεις στα συναλλαγματικά αποθεματικά και οι εξωτερικές αναταράξεις έθεσαν το πρόγραμμα υπό δοκιμασία.
Η οικονομική πραγματικότητα και τα νούμερα
Από την αρχική ανατίμηση της μετάβασης προέκυψε πληθωριστικός σπασμός που έφερε άνοδο τιμών, ενώ στη συνέχεια η σκληρή δημοσιονομική πολιτική οδήγησε σε φάση αποπληθωρισμού και επιβράδυνσης των μηνιαίων ρυθμών. Σταδιακά οι μηνιαίες αυξήσεις τιμών υποχώρησαν, αλλά ο νομισματικός έλεγχος παρέμεινε εύθραυστος εξαιτίας εξωτερικών σοκ.
Οι εξωγενείς παράγοντες ενίσχυσαν την πίεση: ανακοινώσεις δασμών σε διεθνές επίπεδο και η επιδείνωση των όρων εμπορίου προκάλεσαν εκροές κεφαλαίων και μείωση των συναλλαγματικών εισροών. Η κεντρική τράπεζα έκαψε σημαντικά αποθέματα δολαρίου για να στηρίξει την ισοτιμία, με αποτέλεσμα τη ζήτηση για διεθνή στήριξη.
Η παρέμβαση των ΗΠΑ και ο ρόλος των swap
Ο Scott Bessent ανακοίνωσε μια άμεση γραμμή swap 20 δισεκατομμυρίων από το Υπουργείο Οικονομικών, μία κίνηση που διαφοροποιείται από τις παραδοσιακές παρεμβάσεις της Federal Reserve. Το μέτρο θα δοθεί ως προσωρινή ανταλλαγή νομισμάτων με σκοπό να ενισχύσει τη ρευστότητα στο δολάριο και να αμβλύνει τις πιέσεις στο πέσο.
Προτεινόμενο Το Αβγό που Επιλέγεις Καθορίζει αν Είσαι Ναρκισσιστής
Η στοχοθέτηση της στήριξης μέσω Treasury και όχι μέσω Fed ερμηνεύεται από αναλυτές ως περισσότερο πολιτική από τεχνική επιλογή, αφού η ταχεία ενεργοποίηση της γραμμής αντανακλά αποφάσεις σε κυβερνητικό επίπεδο. Ο Bessent δήλωσε σε συνέντευξη στο Fox News ότι «δεν πρόκειται για διάσωση» και ότι το Εργαλείο Σταθεροποίησης Συναλλάγματος (ESF) δεν αναμένει ζημία, επιχειρηματολογία που συνόδευσε την ανακοίνωση.
Διεθνείς αντιπαραθέσεις και ανταγωνισμός επιρροής
Η συζήτηση για τις σχέσεις με την Κίνα έγινε κεντρική, καθώς στο παρελθόν είχε συμφωνηθεί swap ύψους 18 δισ. δολαρίων μεταξύ Μπουένος Άιρες και Πεκίνου. Ο Mauricio Claver-Carone χαρακτήρισε αυτή τη διευθέτηση «εκβιαστική» σε δημόσιες τοποθετήσεις, τροφοδοτώντας υποψίες ότι οι διαπραγματεύσεις μεταξύ ΗΠΑ και Αργεντινής είχαν και γεωπολιτικές προεκτάσεις.
Η άμεση στήριξη από τις ΗΠΑ επανέφερε μερική ηρεμία στις αγορές, με την ισοτιμία πέσο/δολαρίου να παρουσιάζει βραχυχρόνια ανάκαμψη μετά την ανακοίνωση. Ορισμένοι οικονομολόγοι προειδοποιούν, μεταξύ αυτών και ο Steve Hanke του Johns Hopkins, ότι τέτοιες κινήσεις μπορεί να λειτουργήσουν μόνο ως προσωρινό επίχρισμα απέναντι σε βαθύτερα προβλήματα.
Τι αποκαλύπτει η υπόθεση για το διεθνές οικονομικό σύστημα
Η περίπτωση της Αργεντινής φωτίζει το πώς η ρευστότητα σε δολάρια παραμένει κεντρικός παράγοντας για τις χώρες με ευαισθησία στις εξωτερικές αγορές. Η χρήση swap από κρατικούς φορείς αναδεικνύει ότι οι αποφάσεις νομισματικής στήριξης μπορούν να έχουν άμεση πολιτική διάσταση.
Από τη σκοπιά των διεθνών θεσμών, η ταυτόχρονη εμπλοκή του ΔΝΤ και ενός διμερούς αμερικανικού μηχανισμού δείχνει την πολυεπίπεδη φύση της βοήθειας σε περιπτώσεις νομισματικής κρίσης. Η εμπιστοσύνη στις μεταρρυθμίσεις και η βιωσιμότητα των πολιτικών παραμένουν κρίσιμα στοιχεία για το αν οι βραχυπρόθεσμες παρεμβάσεις θα αποδειχθούν επαρκείς.
Κλείσιμο
Η Αργεντινή εισέρχεται σε ένα νέο στάδιο δοκιμών όπου οι βραχυπρόθεσμες εξωγενείς στήριξεις και τα εσωτερικά μέτρα θα κρίνουν την εξέλιξη της νομισματικής σταθερότητας και της οικονομικής ανάκαμψης. Οι επόμενοι μήνες θα δείξουν αν οι γραμμές ρευστότητας και οι πολιτικές επιλογές θα εδραιώσουν μια νέα ισορροπία ή αν θα χρειαστούν πρόσθετες παρεμβάσεις.
