Η Γερμανία ευθυγραμμίζεται πλέον με την πάγια γαλλική θέση για την επίτευξη ευρωπαϊκής ψηφιακής κυριαρχίας, σηματοδοτώντας ένα νέο, ενιαίο μέτωπο των δύο δυνάμεων της ΕΕ με στόχο την απεξάρτηση από τους αμερικανικούς τεχνολογικούς κολοσσούς. Η μεταστροφή του Γερμανού Καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς έρχεται λίγες ώρες μετά από μια διακοπή λειτουργίας μεγάλης αμερικανικής εταιρείας cloud, αναδεικνύοντας τις κρίσιμες ευπάθειες της Ευρώπης.
Η νέα στρατηγική για την ευρωπαϊκή ψηφιακή κυριαρχία
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας μακράς περιόδου κατά την οποία η Γαλλία και η Γερμανία ακολουθούσαν διαφορετικές προσεγγίσεις στην επιδίωξη της ψηφιακής κυριαρχίας. Ενώ το Παρίσι εστίαζε στην επιθετική προτεραιοποίηση των τοπικών πρωταθλητών και τη μείωση της εξάρτησης από τις ΗΠΑ, το Βερολίνο έδινε έμφαση στην ενίσχυση της καινοτομίας χωρίς να διακόπτει σημαντικούς εμπορικούς δεσμούς.
Οι πρόσφατες διακοπές λειτουργίας από μεγάλους παρόχους cloud των ΗΠΑ, καθώς και οι μαζικές ελλείψεις στον κλάδο των μικροτσίπ, λειτούργησαν ως καταλύτης για την αλλαγή στάσης της Γερμανίας, αναδεικνύοντας την κρίσιμη εξάρτηση από ψηφιακές τεχνολογίες από την Κίνα και τις ΗΠΑ.
Ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος πρόσφατα είχε εκφράσει τις επιφυλάξεις του για αυτό που θεωρούσε «περισσότερο γαλλική ιδέα», αναγνώρισε πλέον ότι η Γαλλία μπορεί να έχει δίκιο στην προσπάθειά της να μειώσει την εξάρτηση από τις αμερικανικές εταιρείες.
Σε κοινή σύνοδο κορυφής στο Βερολίνο, ο Μερτς δήλωσε: «Θέλουμε να μιλήσουμε με μία ευρωπαϊκή φωνή και εργαζόμαστε μαζί προς έναν στόχο: την ευρωπαϊκή ψηφιακή κυριαρχία». Οι δηλώσεις του υπογραμμίζουν την αναγνώριση ότι αυτές οι εξαρτήσεις «χρησιμοποιούνται για πολιτική ισχύ».
Μάλιστα, η προηγούμενη διαφωνία μεταξύ των δύο χωρών για την αντιμετώπιση της αμερικανικής τεχνολογικής κυριαρχίας αποτελούσε ένα σημαντικό εμπόδιο στην ενιαία ευρωπαϊκή δράση, όπως είχε αναλυθεί και σε προηγούμενα δημοσιεύματα σχετικά με το χάσμα Γαλλίας-Γερμανίας για την αμερικανική τεχνολογία.
Συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και αντιμονοπωλιακή δράση
Στο πλευρό του Μερτς, ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν τόνισε ότι «η Ευρώπη δεν θέλει να είναι ο πελάτης των μεγάλων επιχειρηματιών, ή των μεγάλων λύσεων, είτε από τις ΗΠΑ είτε από την Κίνα». Οι δύο ηγέτες υπογράμμισαν το υψηλό κόστος της ψηφιακής εξάρτησης, ανακοινώνοντας μια σειρά πρωτοβουλιών.
Αυτές περιλαμβάνουν την προτεραιοποίηση ευρωπαϊκών λύσεων για δημόσιες συμβάσεις τεχνολογίας, την πλήρη θωράκιση των ευρωπαϊκών δεδομένων από ξένες παρακολουθήσεις, και την αντιμετώπιση της καταχρηστικής κυριαρχίας από μεγάλους παρόχους cloud των ΗΠΑ.
Σε μια κίνηση που χαρακτηρίστηκε ως ιδιαίτερα τολμηρή, η Γαλλία και η Γερμανία στήριξαν την έκκληση των Βρυξελλών να υπαχθούν οι μεγαλύτεροι παίκτες του cloud computing, η Amazon Web Services και η Microsoft, στο πεδίο εφαρμογής του αντιμονοπωλιακού κανονισμού της ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε επίσης παράλληλες έρευνες για τις δύο υπηρεσίες, οι οποίες θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα άμεσο πλήγμα στους αμερικανικούς κολοσσούς. Η χρονική συγκυρία ήταν εντυπωσιακή, καθώς η ανακοίνωση έγινε την ημέρα που μια πρόσφατη διακοπή λειτουργίας, αυτή τη φορά από την αμερικανική εταιρεία Cloudflare, επηρέασε δημοφιλείς ιστότοπους όπως το ChatGPT και το X.
Αυτή η διακοπή λειτουργίας αναζωπύρωσε τις συζητήσεις για την ανάγκη ψηφιακής κυριαρχίας, όπως είχε συμβεί και με τη διακοπή της AWS.
Αντιδράσεις και προκλήσεις για την εφαρμογή
Παρά τη δυναμική επίδειξη ενότητας από τον Μακρόν και τον Μερτς, οι δύο χώρες αναγνώρισαν ότι υπάρχουν ακόμη λεπτομέρειες που πρέπει να διευθετηθούν. Συγκεκριμένα, ανακοινώθηκε η δημιουργία μιας νέας «ομάδας εργασίας» για τον καθορισμό του τι σημαίνει ψηφιακή κυριαρχία σε τομείς όπως οι δημόσιες συμβάσεις, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζει μια νομοθετική επικαιροποίηση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε στροφή από την ξένη τεχνολογία.
Αυτή η προσπάθεια για απλοποίηση των κανόνων και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης έχει συζητηθεί εκτενώς, ειδικά σε σχέση με την απλοποίηση των ευρωπαϊκών κανόνων.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η πρακτική εφαρμογή αυτών των φιλόδοξων στόχων, ειδικά δεδομένων των προηγούμενων αποτυχιών, όπως το φιλόδοξο εγχείρημα Gaia-X, το οποίο χαρακτηρίστηκε ως «συντριπτική αποτυχία» στην προσπάθεια για ψηφιακή κυριαρχία στην Ευρώπη.
Ο Αυστριακός Υφυπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, Alexander Pröll, τόνισε την ανάγκη για ένα «ενιαίο σύνολο κριτηρίων» στην ΕΕ που να ορίζει τι πραγματικά σημαίνει κυριαρχία, απηχώντας αιτήματα από άλλες χώρες μέλη. Η Γαλλίδα Υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, Anne Le Hénanff, παραδέχτηκε επίσης ότι υπάρχουν ακόμη «διαφορές» με τον Γερμανό ομόλογό της, Karsten Wildberger, ιδιαίτερα στο ζήτημα των δημόσιων συμβάσεων, καθώς η Γερμανία επιθυμεί να διατηρήσει ένα πνεύμα «φιλίας» με τις ΗΠΑ, παρά την επιδίωξη τεχνολογικής ανεξαρτησίας.
Το μέλλον της ψηφιακής ανεξαρτησίας της Ευρώπης
Πέρα από την πίεση στις Βρυξέλλες για την κυριαρχία των ΗΠΑ στο cloud, ο Μακρόν και ο Μερτς εξέφρασαν επίσης την ελπίδα ότι μια επικείμενη προσπάθεια για μείωση της γραφειοκρατίας στο ψηφιακό ρυθμιστικό πλαίσιο της ΕΕ – συμπεριλαμβανομένης μιας αναμενόμενης καθυστέρησης στον νόμο της ΕΕ για την Τεχνητή Νοημοσύνη – θα βοηθήσει την Ευρώπη να παραμείνει ανταγωνιστική.
Ο Μακρόν δήλωσε χαρακτηριστικά: «Αν αφήσουμε τους Αμερικανούς και τους Κινέζους να έχουν όλους τους πρωταθλητές, ένα πράγμα είναι βέβαιο: μπορεί να έχουμε την καλύτερη ρύθμιση στον κόσμο, αλλά δεν θα ρυθμίζουμε τίποτα».
Η σύνοδος κορυφής συνοδεύτηκε από σημαντικές επιχειρηματικές συνεργασίες, συμπεριλαμβανομένης μιας στρατηγικής σύμπραξης μεταξύ της γαλλικής εταιρείας τεχνητής νοημοσύνης Mistral και της γερμανικής εταιρείας λογισμικού SAP, για την κατασκευή του «πρώτου πλήρως κυρίαρχου ευρωπαϊκού AI stack».
Και οι δύο κυβερνήσεις δεσμεύτηκαν να χρησιμοποιήσουν τις λύσεις που παράγει αυτή η συνεργασία, έναντι εκείνων των αμερικανικών τεχνολογικών κολοσσών. Παρά τις προκλήσεις, πολλοί συμμετέχοντες στη σύνοδο είδαν την ίδια τη διεξαγωγή της ως ένα θετικό μήνυμα για το ψηφιακό μέλλον της Ευρώπης.
Όπως δήλωσε ο Πορτογάλος Υπουργός Κρατικής Μεταρρύθμισης, Gonçalo Matias, «Αυτή είναι μια αποφασιστική στιγμή για την Ευρώπη, όταν αποφασίζουμε να είμαστε παίκτες, όχι απλώς να παρακολουθούμε το παιχνίδι». Η Δανή Υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, Caroline Stage Olsen, υπογράμμισε τη σημασία του να «μιλάμε την ίδια γλώσσα», προειδοποιώντας παράλληλα ότι η αλλαγή δεν πρέπει να καθυστερήσει.
