- Το γαλλο-γερμανικό πρόγραμμα μαχητικών FCAS 100 δισ. ευρώ βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης.
- Οι εταιρείες Dassault Aviation και Airbus διαφωνούν για την κατανομή εργασιών και τεχνολογίας.
- Γαλλία και Γερμανία ασκούν πολιτική πίεση για συμφωνία έως τα μέσα Δεκεμβρίου.
- Εξετάζονται εναλλακτικές λύσεις, συμπεριλαμβανομένης της μερικής διάσπασης του έργου.
- Η αποτυχία του FCAS θα πλήξει σοβαρά την ευρωπαϊκή αμυντική ενότητα.
Γαλλία και Γερμανία ασκούν έντονη πίεση στις αμυντικές τους βιομηχανίες, Dassault Aviation και Airbus, προκειμένου να σωθεί το φιλόδοξο ευρωπαϊκό πρόγραμμα μαχητικών νέας γενιάς, γνωστό ως FCAS (Future Combat Air System). Το έργο, ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ, βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης λόγω χρόνιων διαφωνιών για την κατανομή εργασιών και την τεχνολογία, με τις δύο πλευρές να έχουν προθεσμία έως τα μέσα Δεκεμβρίου για να καταλήξουν σε συμφωνία.
Η εξέλιξη αυτή έρχεται ως συνέχεια μιας σειράς καθυστερήσεων και εντάσεων που έχουν πλήξει το πρόγραμμα FCAS, το οποίο σχεδιάστηκε πριν από περισσότερα από οκτώ χρόνια. Το παρασκήνιο της υπόθεσης αποκαλύπτει μια βαθιά ρήξη μεταξύ των δύο κολοσσών της αμυντικής βιομηχανίας, με τις πολιτικές ηγεσίες να παρεμβαίνουν πλέον δυναμικά για να αποτρέψουν ένα καταστροφικό πλήγμα στην ευρωπαϊκή αμυντική συνεργασία.
Οι διαφωνίες που οδηγούν σε αδιέξοδο
Οι διαπραγματεύσεις για το Future Combat Air System (FCAS), γνωστό στη Γαλλία ως SCAF, έχουν βαλτώσει λόγω διαφωνιών μεταξύ της γαλλικής Dassault Aviation και της Airbus, η οποία εκπροσωπεί τόσο τη Γερμανία όσο και την Ισπανία στο έργο. Οι κύριες διαφωνίες αφορούν την κατανομή των εργασιών και τον έλεγχο της τεχνολογίας, με κάθε πλευρά να επιδιώκει να διασφαλίσει τα δικά της συμφέροντα.
Η Dassault, κατασκευάστρια των μαχητικών Rafale, επιμένει να ηγείται του σχεδιασμού και της ανάπτυξης του βασικού μαχητικού αεροσκάφους, επικαλούμενη την εμπειρία της στην κατασκευή μαχητικών από την αρχή έως το τέλος. Αντιθέτως, η Airbus υποστηρίζει ότι η στάση αυτή αντιβαίνει στις αρχικές συμφωνίες που προβλέπουν ισότιμο λόγο για κάθε έθνος. Γερμανοί αξιωματούχοι αναφέρουν ότι η Dassault επιδιώκει 80% έλεγχο, κάτι που η γαλλική εταιρεία αρνείται, ενώ Γάλλοι αξιωματούχοι επιθυμούν να διατηρήσουν την ισοτιμία με την Airbus, η οποία ανερχόταν στο 50% πριν την είσοδο της Ισπανίας στο πρόγραμμα.
«Αυτό που φαίνεται να έχει συμβεί είναι ότι μια πολύ στενή και ισχυρή πολιτική σχέση μεταξύ Παρισιού και Βερολίνου έχει αποδυναμωθεί κάπως και οι βιομήχανοι αφέθηκαν ελεύθεροι και πραγματικά συγκρούονται μεταξύ τους», δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξη ο Ντάγκλας Μπάρι, ανώτερος συνεργάτης του IISS για τον στρατιωτικό εναέριο χώρο. Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι ότι η αδυναμία επίλυσης αυτών των εσωτερικών διαφωνιών θα μπορούσε να υπονομεύσει την ικανότητα της Ευρώπης να σφυρηλατήσει ενότητα στην άμυνα, σε μια περίοδο όπου ο πόλεμος έχει επιστρέψει στην ήπειρο.
Η πολιτική παρέμβαση και η προθεσμία
Μετά από συνομιλίες που πραγματοποιήθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα μεταξύ του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν και του Γερμανού Καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς, το Βερολίνο έχει συντάξει έναν «οδικό χάρτη αποφάσεων» ως μέρος μιας προθεσμίας στα μέσα Δεκεμβρίου για την επίτευξη συμφωνίας, όπως μεταδίδει το Reuters. Το έγγραφο αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «ο στόχος είναι οι διευθύνοντες σύμβουλοι των συμμετεχόντων βιομηχανικών εταίρων να βρουν και να υπογράψουν μια γραπτή συμφωνία για τις βασικές αρχές συνεργασίας για την επόμενη φάση του προγράμματος έως τα μέσα Δεκεμβρίου».
Μια κυβερνητική πηγή δήλωσε ότι ο οδικός χάρτης, ο οποίος αναθέτει επίσης στους αρχηγούς των αεροπορικών δυνάμεων την αναθεώρηση των αντίστοιχων απαιτήσεών τους, σχεδιάστηκε για να επαναβεβαιώσει τον πολιτικό έλεγχο επί του έργου. Η αποτυχία να επιτευχθεί συμφωνία θα αποτελέσει ένα σοβαρό πλήγμα για τη γαλλο-γερμανική συνεργασία, ειδικά μετά από εβδομάδες πολιτικής αναταραχής στο Παρίσι.
Οι εναλλακτικές και το ενδεχόμενο διάσπασης
Ενώ το FCAS βρίσκεται αντιμέτωπο με κομβικές αποφάσεις για το μέλλον του, εξετάζονται διάφορες επιλογές, συμπεριλαμβανομένης της επανάληψης του σχίσματος που οδήγησε τη Γαλλία να αποχωρήσει από το πρόγραμμα Eurofighter το 1985. Η Dassault, ως ακρογωνιαίος λίθος της γαλλικής άμυνας από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, θα μπορούσε ευκολότερα να προχωρήσει μόνη της, ενώ η γερμανική βιομηχανία έχει απειλήσει να χρηματοδοτήσει ένα ανταγωνιστικό έργο, ενδεχομένως ένα αυτόνομο stealth μαχητικό.
Άλλες επιλογές περιλαμβάνουν τη συνεργασία με τη σουηδική Saab, η οποία δεν έχει επί του παρόντος εταίρο, ή με την πρωτοβουλία GCAP που ηγείται η BAE Systems, στην οποία συμμετέχουν το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία και η Ιαπωνία. Μια μινιμαλιστική λύση που συζητείται όλο και περισσότερο θα περιόριζε το FCAS σε ένα «combat cloud» ασφαλούς συνδεσιμότητας, επιτρέποντας στην Airbus και τη Dassault να αναπτύξουν ξεχωριστά αεροσκάφη. Αυτό θα ήταν ένα «μερικό διαζύγιο» που θα επέτρεπε σε Παρίσι και Βερολίνο να διατηρήσουν τα προσχήματα και να αποφύγουν έναν δημόσιο διαχωρισμό.
Η επόμενη μέρα για την ευρωπαϊκή άμυνα
Παρά τις προσπάθειες, οι αμφιβολίες παραμένουν σχετικά με το αν ο Μακρόν, ο οποίος πλησιάζει στο τέλος της θητείας του και είναι αποδυναμωμένος από πολιτικές κρίσεις, μπορεί να πιέσει τη Dassault για παραχωρήσεις. Η Dassault, ενισχυμένη από τις ισχυρές εξαγωγές των Rafale, βρίσκεται υπό λιγότερη άμεση πίεση να δράσει και ενδέχεται να κερδίζει χρόνο πριν τις εκλογές του 2027. Γάλλοι σχεδιαστές αμφιβάλλουν ότι η Γερμανία μπορεί εύκολα να κατασκευάσει ένα ανταγωνιστικό stealth μαχητικό μόνη της, ή να ενταχθεί στο ταχέως εξελισσόμενο έργο GCAP.
Ωστόσο, ακόμη και αν η Γαλλία έχει ιστορικό αυτόνομων αναπτύξεων, η δημοσιονομική της κρίση δημιουργεί σημαντικά εμπόδια χρηματοδότησης. Πριν την τελευταία ώθηση του Βερολίνου, μια γερμανική πηγή εκτιμούσε τις πιθανότητες ενός κοινού μαχητικού σε «λιγότερο από 50%». Και οι δύο πρωτεύουσες αγωνίζονται τώρα για να σώσουν το έργο. «Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να αποτύχει αυτό το έργο», δήλωσε μια γαλλική κυβερνητική πηγή, υπογραμμίζοντας την κρισιμότητα της κατάστασης για το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας.
