Φινλανδία: Η πιο ευτυχισμένη χώρα παλεύει με την οικονομική στασιμότητα και την ανεργία

Η Φινλανδία, παρά την οικονομική στασιμότητα και την αυξανόμενη ανεργία, διατηρεί για όγδοη συνεχή χρονιά τον τίτλο της πιο ευτυχισμένης χώρας στον κόσμο. Ωστόσο, πολίτες όπως ο 33χρονος Juho-Pekka Palomaa, ο οποίος συμπλήρωσε 1.000 ημέρες ανεργίας, βιώνουν τις σκληρές οικονομικές επιπτώσεις, ωθώντας τον σε συμβολική διαμαρτυρία στα σκαλοπάτια του κοινοβουλίου στο Ελσίνκι.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται σε μια περίοδο όπου η Φινλανδία, παρά τον συνεχή τίτλο της πιο ευτυχισμένης χώρας, βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρές οικονομικές προκλήσεις. Το παρασκήνιο της τρέχουσας κατάστασης περιλαμβάνει την εξάρτηση της οικονομίας από τις εξαγωγές, η οποία επλήγη σοβαρά μετά την κατάρρευση της Nokia το 2014, καθώς και τις επιπτώσεις των κυρώσεων στη γειτονική Ρωσία λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, που έχουν επηρεάσει αρνητικά τις εξαγωγές και τον τουρισμό.

Η οικονομική στασιμότητα και οι πιέσεις στο κράτος πρόνοιας

Η Φινλανδία αντιμετωπίζει οικονομική στασιμότητα, αυξανόμενη ανεργία και πιέσεις στα δημόσια οικονομικά, παρά την αναγνώρισή της ως η πιο ευτυχισμένη χώρα. Η επιτυχία της αποδίδεται εν μέρει στο γενναιόδωρο κράτος πρόνοιας, το οποίο όμως υφίσταται πλέον περικοπές, καθώς η κυβέρνηση προσπαθεί να αντιμετωπίσει το αυξανόμενο κοινωνικό κόστος ενός γηράσκοντος πληθυσμού. Ο 33χρονος Juho-Pekka Palomaa, ο οποίος συμπλήρωσε 1.000 ημέρες ανεργίας, εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του για το δίχτυ ασφαλείας και την κοινωνική ασφάλιση που τον στήριξαν οικονομικά, δηλώνοντας στο Reuters ότι δεν αισθάνεται πιο δυστυχισμένος από πριν. Ωστόσο, αισθάνεται ότι δεν μπορεί να αλλάξει την κατάστασή του, έχοντας υποβάλει αμέτρητες αιτήσεις και 11 ανεπιτυχείς συνεντεύξεις.

Τα στοιχεία της ανεργίας και το δημοσιονομικό έλλειμμα

Η Τράπεζα της Φινλανδίας προβλέπει οικονομική ανάπτυξη 0,3% για φέτος, μειωμένη από 0,4% το 2024, ενώ η ανεργία συγκαταλέγεται στις χειρότερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Την Τρίτη, στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της Φινλανδίας έδειξαν ότι το ποσοστό ανεργίας ανήλθε στο υψηλότερο των τελευταίων 15 ετών, φτάνοντας το 10,3% τον Οκτώβριο. Το ποσοστό αυτό ήταν υπερδιπλάσιο, στο 22,4% στους νέους 15-24 ετών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται επίσης να αποφασίσει την Τρίτη εάν θα προτείνει την ένταξη της Φινλανδίας σε «Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος», καθώς προβλέπει ότι η χώρα θα έχει δημοσιονομικό έλλειμμα άνω του 3% του ΑΕΠ για τα επόμενα τρία χρόνια.

Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι ότι, σύμφωνα με τον Lauri Holappa, διευθυντή του Φινλανδικού Κέντρου Νέας Οικονομικής Ανάλυσης, οι δημοσιονομικές περικοπές ενδέχεται να έχουν οδηγήσει σε αύξηση του δημόσιου χρέους, αντί για τον επιδιωκόμενο περιορισμό του. Παράλληλα, νομικοί κύκλοι επισημαίνουν την ανάγκη για ισορροπημένες μεταρρυθμίσεις που δεν θα υπονομεύουν το κοινωνικό κράτος.

Κοινωνικές επιπτώσεις και κυβερνητικές αντιδράσεις

Οι κακές δημόσιες οικονομικές επιδόσεις έχουν ήδη ωθήσει την κυβέρνηση να ξεκινήσει περικοπές σε ορισμένα μέρη του κράτους πρόνοιας, συμπεριλαμβανομένων των επιδομάτων ανεργίας και στέγασης, καθώς και ορισμένων ιατρικών εγκαταστάσεων. Η 54χρονη Hanna Taimio, μια άλλη άνεργη Φινλανδή που συμμετείχε στην εκδήλωση του Palomaa, εξέφρασε την ειλικρινή της ανησυχία για τους νεότερους, φοβούμενη ότι δεν θα ξαναβρεί ποτέ δουλειά λόγω των «όλων αυτών των περικοπών και υποβαθμίσεων». Η δεξιά κυβέρνηση συνασπισμού, που ανέλαβε καθήκοντα το 2023, στοχεύει στην «ενίσχυση των δημόσιων οικονομικών και στον έλεγχο του αυξανόμενου χρέους», όπως δήλωσε στο Reuters ο Υπουργός Απασχόλησης, Matias Marttinen. Ο Marttinen χαρακτήρισε το υψηλό ποσοστό ανεργίας «φρικτή κατάσταση», αλλά υπερασπίστηκε την απόφαση της κυβέρνησης να διευκολύνει τις απολύσεις για να μειώσει τους κινδύνους πρόσληψης για τις εταιρείες, με απώτερο στόχο την τόνωση της απασχόλησης. Ωστόσο, ορισμένοι κριτικοί υποστηρίζουν ότι τα μέτρα λιτότητας έχουν επιδεινώσει τις οικονομικές προκλήσεις και τον καταναλωτικό πεσιμισμό.

Η ανθεκτικότητα της ευτυχίας και οι μελλοντικές προοπτικές

Παρά τις οικονομικές δυσκολίες, η ευτυχία στη Φινλανδία φαίνεται να έχει βαθύτερες ρίζες από την απλή οικονομική ευημερία. Σύμφωνα με τον John Helliwell, ιδρυτικό συντάκτη της έκθεσης World Happiness Report, οι αξιολογήσεις ζωής των ανθρώπων καθορίζονται περισσότερο από παράγοντες όπως η ανθεκτικότητα και η ικανότητα συνεργασίας και εποικοδομητικής αντιμετώπισης των δύσκολων καιρών, παρά από τις εθνικές οικονομικές συνθήκες. Ο Helliwell υπογράμμισε ότι «η Φινλανδία είναι πολύ υψηλή σε ανθεκτικότητα». Τα στοιχεία της έρευνας για το επόμενο έτος, που συλλέχθηκαν από την εταιρεία ανάλυσης Gallup και είδε το Reuters, δεν δείχνουν σημαντικές διακυμάνσεις στην αναφερόμενη ευτυχία των Φινλανδών. Ο Juho-Pekka Palomaa, παρά την οικονομική του δυσκολία, βρήκε παρηγοριά σε μια δωρεάν κοινοτική σάουνα, που λειτουργεί με εθελοντές στην παραλία του Ελσίνκι. Όταν ρώτησε τους ακολούθους του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τι να κάνει την 1.000η ημέρα ανεργίας του, έλαβε ένα εκατομμύριο προβολές και πολλές προτάσεις, συμπεριλαμβανομένου του πάρτι που διοργάνωσε στα σκαλοπάτια του κοινοβουλίου. «Είμαι εδώ προφανώς για να γιορτάσω κάτι που ποτέ δεν ήθελα να γιορτάσω», δήλωσε, μοιράζοντας τις σπιτικές του λιχουδιές στην ομιχλώδη βροχή. Ο ίδιος πρόσθεσε: «Αλλά αποφάσισα ότι αυτή είναι η στιγμή μου. Έπρεπε να αδράξω τη στιγμή και να κάνω κάτι γι’ αυτό». Ο Πρόεδρος της Φινλανδίας, Αλεξάντερ Στουμπ, δήλωσε πρόσφατα ότι ο Τραμπ εργάζεται σκληρά για λύση στον πόλεμο της Ουκρανίας.

Η επόμενη μέρα για την πιο ευτυχισμένη χώρα

Η Φινλανδία βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι, προσπαθώντας να διατηρήσει την κοινωνική της συνοχή και την ευημερία των πολιτών της εν μέσω συνεχιζόμενων οικονομικών προκλήσεων. Η ικανότητα του κοινωνικού κράτους να παρέχει ένα δίχτυ ασφαλείας δοκιμάζεται από τις περικοπές, ενώ η προσωπική ανθεκτικότητα και η αλληλεγγύη των πολιτών, όπως αυτή που βιώνει ο Juho-Pekka Palomaa, αναδεικνύονται ως κρίσιμοι παράγοντες για τη διατήρηση της ευτυχίας. Η αποφασιστικότητα να αδράξει τη στιγμή και να αντιδράσει στις δυσκολίες, τόσο σε προσωπικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο, θα καθορίσει την πορεία της χώρας στο μέλλον.