- Η βρετανική βιομηχανία χάλυβα απειλείται με ανεπανόρθωτη ζημιά λόγω νέων φόρων.
- Ο φόρος άνθρακα CBAM της ΕΕ τίθεται σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2026.
- Οι δασμοί 25% από τον πρόεδρο των ΗΠΑ παραμένουν ενεργοί για τον κλάδο.
- Το 78% των βρετανικών εξαγωγών χάλυβα κατευθύνεται προς την ευρωπαϊκή αγορά.
Η βρετανική βιομηχανία χάλυβα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια υπαρξιακή κρίση, καθώς οι νέοι φόροι άνθρακα της ΕΕ και οι συνεχιζόμενοι δασμοί των ΗΠΑ απειλούν να προκαλέσουν ανεπανόρθωτη ζημιά στον κλάδο. Σύμφωνα με το POLITICO, οι καθυστερήσεις στις διαπραγματεύσεις για το Brexit reset αφήνουν τους εξαγωγείς εκτεθειμένους σε ασφυκτικά κόστη και γραφειοκρατικά εμπόδια από τις αρχές του 2026.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των εμπορικών αναταράξεων που προκάλεσε η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ενιαία αγορά, με τη βιομηχανία να παγιδεύεται πλέον ανάμεσα στις προστατευτικές πολιτικές των μεγαλύτερων εμπορικών της εταίρων. Παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης του Keir Starmer να εξομαλύνει τις σχέσεις με τις Βρυξέλλες, η πολυπλοκότητα της σύνδεσης των συστημάτων εμπορίας ρύπων σημαίνει ότι οι βρετανικές επιχειρήσεις θα παραμείνουν στο στόχαστρο των δασμών για τουλάχιστον ένα ακόμη έτος.
Ο μηχανισμός CBAM και το κόστος της καθυστέρησης
Ο Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM) της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναμένεται να τεθεί σε πλήρη ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2026. Το μέτρο αυτό θα επιβάλλει πρόσθετες χρεώσεις στους εισαγωγείς προϊόντων έντασης άνθρακα, όπως ο χάλυβας, απαιτώντας παράλληλα έναν τεράστιο όγκο γραφειοκρατίας. Αν και το Λονδίνο και οι Βρυξέλλες συμφώνησαν τον περασμένο Μάιο να συνδέσουν τα συστήματά τους, οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν ολοκληρωθεί, αφήνοντας τον κλάδο σε καθεστώς αβεβαιότητας.
Ο Frank Aaskov, διευθυντής πολιτικής της UK Steel, προειδοποίησε ότι ο CBAM δημιουργεί νέα εμπόδια στις εξαγωγές προς την Ευρώπη, η οποία αποτελεί τον κύριο προορισμό για το 78% του βρετανικού χάλυβα. Επιπλέον, υπάρχει έντονος φόβος ότι προϊόντα από τρίτες χώρες, που θα αποκλειστούν από την ευρωπαϊκή αγορά, θα διοχετευθούν στην πιο ανοιχτή βρετανική αγορά, αυξάνοντας τον ανταγωνισμό για τους εγχώριους παραγωγούς που ήδη παλεύουν για την επιβίωσή τους.
Το διπλό μέτωπο με τις ΗΠΑ και την Κίνα
Προτεινόμενο Η Ευρώπη επιχειρεί να βγει από τη σκιά των ΗΠΑ: Το προσκήνιο της Συνόδου Κορυφής και το «αγκάθι» της Mercosur
Η κατάσταση επιδεινώνεται από την πολιτική που ακολουθεί ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ο οποίος διατήρησε τους δασμούς ύψους 25% στον βρετανικό χάλυβα, παρά τις προσδοκίες για εξαίρεση. Αυτή η προστατευτική στάση της Ουάσιγκτον, σε συνδυασμό με την κινεζική υπερπαραγωγή, αναγκάζει την ΕΕ να μειώσει τις ποσοστώσεις εισαγωγών στο μισό, γεγονός που πλήττει άμεσα τις βρετανικές εξαγωγές. Η βιομηχανία κάνει λόγο για τη μεγαλύτερη κρίση που έχει αντιμετωπίσει ποτέ ο κλάδος στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι ότι οι εμπορικές συμφωνίες που επιδιώκει το Λονδίνο φαίνεται να προσκρούουν στη σκληρή στάση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η τελευταία αποφεύγει να δώσει ad hoc εξαιρέσεις, φοβούμενη ότι χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία θα ζητήσουν ανάλογη μεταχείριση, υπονομεύοντας τη συνοχή του ευρωπαϊκού μηχανισμού άνθρακα. Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η πλήρης σύνδεση των αγορών είναι η μόνη μόνιμη λύση, αλλά η διαδικασία αυτή απαιτεί χρόνο που η βιομηχανία δεν διαθέτει.
Η ανάγκη για προστασία της εγχώριας αγοράς
Προκειμένου να αποφευχθεί η κατάρρευση, η UK Steel ζητά από την κυβέρνηση τη λήψη έκτακτων μέτρων ποσοστώσεων για να σταματήσει η εισροή ξένων προϊόντων. Παράλληλα, πιέζει για την επιτάχυνση της δημιουργίας ενός βρετανικού CBAM, ο οποίος έχει προγραμματιστεί για το 2027, αλλά θεωρείται απαραίτητος για την προστασία της εγχώριας αγοράς από τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Η καθυστέρηση στην εφαρμογή αυτών των εργαλείων μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη συρρίκνωση της παραγωγικής βάσης της χώρας.
Παρά τις διαβεβαιώσεις του Ευρωπαίου Επιτρόπου για το Κλίμα, Wopke Hoekstra, ότι ο αντίκτυπος θα είναι περιορισμένος χρονικά, οι βρετανικές επιχειρήσεις καλούνται να προετοιμαστούν για ένα δύσκολο 2026. Η επόμενη φάση των διαπραγματεύσεων θα είναι καθοριστική, καθώς θα κρίνει αν ο βρετανικός χάλυβας θα καταφέρει να παραμείνει ανταγωνιστικός στη διεθνή σκηνή ή αν θα αποτελέσει το επόμενο θύμα των γεωπολιτικών και περιβαλλοντικών ανταγωνισμών.
Οδηγός προετοιμασίας για τις επιχειρήσεις
- Ενημερωθείτε για τις νέες απαιτήσεις δήλωσης αποτυπώματος άνθρακα της ΕΕ.
- Παρακολουθήστε τις εξελίξεις στις διαπραγματεύσεις για τη σύνδεση των συστημάτων ETS.
- Αξιολογήστε το κόστος των εξαγωγών σας υπό το νέο καθεστώς CBAM.
- Εξετάστε εναλλακτικές αγορές για τη μείωση της εξάρτησης από τις ΗΠΑ και την ΕΕ.
