Βέλγιο: “Πηγαίνουμε προς τα πίσω” στις διαπραγματεύσεις για τα ρωσικά assets

Λίγες ώρες πριν από την κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, το Βέλγιο εκφράζει έντονες ανησυχίες για το πακέτο χρηματοδότησης της Ουκρανίας ύψους 210 δισεκατομμυρίων ευρώ. Όπως μεταδίδει το POLITICO, ο Βέλγος πρεσβευτής στην ΕΕ προειδοποίησε ότι οι συνομιλίες για τη χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων βρίσκονται σε τέλμα, απαιτώντας πλήρεις εγγυήσεις για την προστασία της Euroclear.

Αυτή η ένταση αποτελεί την κορύφωση μιας μακράς περιόδου διαβουλεύσεων, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση αναζητά βιώσιμους τρόπους στήριξης του Κιέβου χωρίς να επιβαρύνει άμεσα τους εθνικούς προϋπολογισμούς. Το παρασκήνιο της υπόθεσης συνδέεται άρρηκτα με τη Euroclear, το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα με έδρα τις Βρυξέλλες όπου φυλάσσεται ο κύριος όγκος των ρωσικών κρατικών κεφαλαίων, καθιστώντας τη βελγική κυβέρνηση υπεύθυνη για μια κατάσταση που απειλείται άμεσα με ρωσικά αντίποινα.

Το αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις και η στάση του Ντε Βέβερ

Κατά τη διάρκεια κεκλεισμένων των θυρών συνομιλιών την Τετάρτη, ο Βέλγος πρεσβευτής στην ΕΕ, Peter Moors, δήλωσε χαρακτηριστικά ότι οι διαπραγματεύσεις «πηγαίνουν προς τα πίσω». Η στάση αυτή αντικατοπτρίζει την άρνηση του πρωθυπουργού της χώρας, Μπαρτ Ντε Βέβερ, να συναινέσει στο σχέδιο χωρίς την παροχή ουσιαστικών οικονομικών και νομικών διασφαλίσεων. Το Βέλγιο φοβάται ότι σε περίπτωση νομικών προσφυγών από τη Μόσχα, η χώρα θα βρεθεί εκτεθειμένη σε τεράστιες αποζημιώσεις.

Ένα από τα πλέον ακανθώδη ζητήματα είναι το αίτημα των Βρυξελλών για ένα επιπλέον χρηματικό απόθεμα ασφαλείας που θα θωρακίζει τη Euroclear. Ενώ οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχουν προτείνει εγγυήσεις με συγκεκριμένο ανώτατο όριο, το Βέλγιο επιμένει ότι οι εγγυήσεις πρέπει να είναι απεριόριστες, ώστε να καλύπτουν κάθε πιθανό σενάριο δικαστικής ή οικονομικής αντεπίθεσης από το Κρεμλίνο.

Απαιτήσεις για τα διμερή επενδυτικά σύμφωνα

Επιπλέον, το Βέλγιο πιέζει όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ να τερματίσουν τις διμερείς επενδυτικές συνθήκες που διατηρούν με τη Ρωσία. Στόχος αυτής της κίνησης είναι να διασφαλιστεί ότι το Βέλγιο δεν θα παραμείνει μόνο του στην αντιμετώπιση των αντιποίνων. Ωστόσο, αρκετές χώρες εμφανίζονται διστακτικές, φοβούμενες τις άμεσες επιπτώσεις στις δικές τους οικονομικές σχέσεις με τη Μόσχα, γεγονός που προκαλεί έντονη δυσαρέσκεια στην κυβέρνηση Ντε Βέβερ.

Εναλλακτικές λύσεις και το εμπόδιο του βέτο

Προκειμένου να ξεπεραστεί το αδιέξοδο, η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, άνοιξε το παράθυρο για εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης, όπως η έκδοση κοινού χρέους. Αυτή η πρόταση φαίνεται να κερδίζει έδαφος σε χώρες όπως η Ιταλία, η Μάλτα και η Βουλγαρία. Ωστόσο, η έκδοση ευρωομολόγων απαιτεί ομοφωνία, κάτι που θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο δεδομένης της πάγιας τακτικής του Βίκτορ Όρμπαν να ασκεί βέτο σε κάθε νέα βοήθεια προς το Κίεβο.

Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η εμπλοκή της Euroclear ενέχει συστημικούς κινδύνους για την παγκόσμια χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί ότι οποιαδήποτε απόφαση χωρίς ισχυρές νομικές δικλείδες θα μπορούσε να οδηγήσει σε πολυετείς δικαστικές διαμάχες. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, από την πλευρά τους, αρνούνται να δώσουν τη λευκή επιταγή που ζητούν οι Βέλγοι, φοβούμενες την επιβάρυνση των δικών τους δημοσιονομικών δεικτών.

Η επόμενη μέρα στη Σύνοδο Κορυφής

Η βελγική πλευρά πρότεινε ακόμη και την ενεργοποίηση του Άρθρου 122, μιας ρήτρας έκτακτης ανάγκης που θα μπορούσε να παρακάμψει το βέτο, όμως οι νομικοί σύμβουλοι της Κομισιόν και του Συμβουλίου απέρριψαν την ιδέα ως νομικά μη βιώσιμη. Η πρόταση αυτή, που είχε συζητηθεί αρχικά από την Κριστίν Λαγκάρντ, αναμένεται να τεθεί εκ νέου από τον Ντε Βέβερ κατά τη διάρκεια της αυριανής συνάντησης των ηγετών.

Οι εξελίξεις τις επόμενες ώρες θα είναι καθοριστικές, καθώς η ΕΕ βρίσκεται σε έναν αγώνα δρόμου με τον χρόνο. Εάν δεν βρεθεί η χρυσή τομή για τις εγγυήσεις που ζητά το Βέλγιο, το πακέτο των 210 δισεκατομμυρίων ευρώ κινδυνεύει να μείνει στα χαρτιά, αφήνοντας την Ουκρανία χωρίς την απαραίτητη οικονομική ανάσα για το 2026.