- Ο πρόεδρος των ΗΠΑ πιέζει για την ολοκλήρωση της πώλησης 24 μαχητικών F-35 στην Τσεχία.
- Ο Αντρέι Μπάμπις είχε προεκλογικά δεσμευτεί να επανεξετάσει το κόστος της συμφωνίας.
- Το κόμμα ANO φαίνεται να υιοθετεί πλέον μια πιο ρεαλιστική στάση απέναντι στην Ουάσιγκτον.
- Η συμφωνία F-35 θεωρείται κρίσιμη για τις διμερείς σχέσεις άμυνας και ενέργειας.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έστειλε σαφές μήνυμα στον νέο πρωθυπουργό της Τσεχίας, Αντρέι Μπάμπις, ζητώντας την τήρηση της συμφωνίας για τα F-35. Παρά την προεκλογική ρητορική του Μπάμπις κατά των «άχρηστων και υπερτιμημένων» αεροσκαφών, η Ουάσιγκτον αναμένει «απίστευτα πράγματα» στον τομέα της άμυνας και της ενέργειας.
Η συμφωνία για την προμήθεια των αμερικανικών μαχητικών F-35 αποτελεί κομβικό σημείο στις διμερείς σχέσεις ΗΠΑ-Τσεχίας, ειδικά μετά την πρόσφατη πολιτική αλλαγή στην Πράγα. Όπως αναφέρει το POLITICO, ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν έχασε χρόνο να υπενθυμίσει τις αμερικανικές προσδοκίες, παρά το γεγονός ότι ο νέος πρωθυπουργός είχε οικοδομήσει την προεκλογική του εκστρατεία πάνω στην αμφισβήτηση του κόστους της συγκεκριμένης αμυντικής δαπάνης.
Το μήνυμα Τραμπ και οι προσδοκίες για τα deals
Μέσω ανάρτησής του στο Truth Social, ο πρόεδρος των ΗΠΑ συνεχάρη τον Αντρέι Μπάμπις για την επανεκλογή του, τονίζοντας ότι προσβλέπει σε «μεγάλη επιτυχία» στους τομείς της άμυνας, της ενέργειας και της παράνομης μετανάστευσης. Η αναφορά του στα F-35 δεν ήταν τυχαία, καθώς ο Τραμπ υπογράμμισε ότι ο Μπάμπις «ξέρει πώς να κλείνει συμφωνίες», ασκώντας με αυτόν τον τρόπο μια έμμεση αλλά σαφή πίεση για τη μη υπαναχώρηση από το εξοπλιστικό πρόγραμμα.
Η στροφή του Αντρέι Μπάμπις προς τον πραγματισμό
Αν και το κόμμα ANO είχε χαρακτηρίσει τα αεροσκάφη «άχρηστα και πανάκριβα» στο προεκλογικό του μανιφέστο, η ανάληψη της εξουσίας φαίνεται να φέρνει μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση. Η νέα δεξιά κυβέρνηση της Τσεχίας καλείται τώρα να ισορροπήσει ανάμεσα στις υποσχέσεις προς τους ψηφοφόρους για «λογικές αμυντικές επενδύσεις» και την ανάγκη διατήρησης των στρατηγικών δεσμών με την Ουάσιγκτον. Ο αντιπρόεδρος του ANO, Κάρελ Χαβλίτσεκ, δήλωσε ήδη ότι η αγορά είναι μια «τελειωμένη υπόθεση», εστιάζοντας πλέον στη μέγιστη δυνατή εμπλοκή της τσεχικής βιομηχανίας.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η τάση που παρατηρείται σε αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όπου η αβεβαιότητα για τη στάση των ΗΠΑ απέναντι στο ΝΑΤΟ προκαλεί δεύτερες σκέψεις για μεγάλες αμυντικές δαπάνες. Νομικοί και διπλωματικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η τακτική των «deals» που ακολουθεί ο πρόεδρος των ΗΠΑ μπορεί να οδηγήσει σε επαναδιαπραγματεύσεις που θα επηρεάσουν τη συνολική αμυντική αρχιτεκτονική της Ευρώπης.
Το ευρύτερο πλαίσιο των F-35 στην Ευρώπη
Η Τσεχία δεν είναι η μόνη χώρα που εκφράζει προβληματισμούς. Χώρες όπως η Ισπανία, ο Καναδάς και η Ελβετία έχουν βρεθεί σε παρόμοια θέση, με τη Βέρνη μάλιστα να μειώνει την παραγγελία μαχητικών λόγω της σημαντικής αύξησης του κόστους. Παράλληλα, το πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών F-35 παραμένει το πιο περιζήτητο αλλά και το πιο πολιτικά φορτισμένο εξοπλιστικό εργαλείο παγκοσμίως, λειτουργώντας συχνά ως μέσο πίεσης για τη συμμόρφωση των συμμάχων με τις αμερικανικές απαιτήσεις.
Η επόμενη μέρα για τις αμυντικές σχέσεις
Η στάση του Αντρέι Μπάμπις τις επόμενες εβδομάδες θα δείξει αν η ρητορική του «Strong Czechia» θα υποχωρήσει μπροστά στις γεωπολιτικές αναγκαιότητες. Η αποδοχή των συγχαρητηρίων του Τραμπ με ικανοποίηση δείχνει ότι ο Τσέχος πρωθυπουργός επιθυμεί μια προνομιακή σχέση με τον Λευκό Οίκο, κάτι που πιθανότατα θα απαιτήσει την πλήρη υλοποίηση της αγοράς των 24 μαχητικών αεροσκαφών, παρά το πολιτικό κόστος στο εσωτερικό της χώρας.
