Σύνοδος Κορυφής: Συμφωνία για δάνειο 90 δισ. στην Ουκρανία εν μέσω βαθιών διαιρέσεων στην ΕΕ

Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε μια κρίσιμη συμφωνία για δάνειο ύψους 90 δισεκατομμυρίων ευρώ προς την Ουκρανία, επιλέγοντας τον κοινό δανεισμό ως λύση ανάγκης. Ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ντόναλντ Τουσκ, προειδοποίησε με δραματικό τόνο ότι η Ευρώπη καλείται να επιλέξει ανάμεσα στο «χρήμα σήμερα ή το αίμα αύριο», καθώς η ρωσική απειλή αγγίζει πλέον άμεσα τα σύνορα του μπλοκ. Η απόφαση ελήφθη μετά από μαραθώνιες διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες, αναδεικνύοντας όμως το βαθύ χάσμα μεταξύ των κρατών-μελών για το ποιος θα επωμιστεί τελικά το κόστος.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας μακράς περιόδου κατά την οποία η Ευρώπη βασιζόταν στην αμερικανική στρατιωτική ισχύ και χρηματοδότηση για την ασφάλειά της. Μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ διέκοψε τη χρηματοδότηση προς το Κίεβο, αναγκάζοντας τους Ευρωπαίους ηγέτες να αναζητήσουν εσπευσμένα νέες πηγές κεφαλαίων. Το παρασκήνιο της υπόθεσης αποκαλύπτει μια ήπειρο που, παρά την οικονομική της υπεροχή, παραμένει πολιτικά διχασμένη μπροστά στο δίλημμα της οικονομικής στήριξης ενός πολέμου που φαίνεται να μην έχει τέλος.

Το παρασκήνιο της συμφωνίας και η ενεργοποίηση του «Plan B»

Στις 2:56 π.μ., μετά από μια εξαντλητική νύχτα στις Βρυξέλλες, οι ηγέτες κατέληξαν στο σχέδιο κοινού δανεισμού ύψους 90 δισεκατομμυρίων ευρώ. Το ποσό αυτό κρίνεται απαραίτητο για να παραμείνει η Ουκρανία οικονομικά βιώσιμη για τα επόμενα δύο χρόνια, καθώς το POLITICO αναφέρει ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εντόπισε χρηματοδοτικό έλλειμμα 72 δισ. ευρώ για το επόμενο έτος. Η λύση του κοινού δανεισμού, που θα εγγυηθεί από τον κοινοτικό προϋπολογισμό, προκρίθηκε ως η μόνη εφικτή διέξοδος.

Η αρχική πρόθεση της Γερμανίας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν να χρησιμοποιηθούν τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που φυλάσσονται σε βελγικές τράπεζες. Ωστόσο, ο Βέλγος πρωθυπουργός, Μπαρτ Ντε Βέβερ, προέβαλε σθεναρή αντίσταση, εκφράζοντας φόβους για νομικά αντίποινα από το Κρεμλίνο. Αυτή η εμπλοκή οδήγησε στην απόσυρση του σχεδίου για τα ρωσικά assets, παρά τις πιέσεις της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία υποστήριξε ότι η στήριξη της Ουκρανίας αποτελεί την ύψιστη πράξη ευρωπαϊκής άμυνας.

Το ρήγμα ανάμεσα σε Βορρά και Νότο και η αποχή των «3»

Η συμφωνία δεν επιτεύχθηκε με ομοφωνία, καθώς η Ευρώπη των 27 μετατράπηκε σε μια «συμμαχία των 24». Η Ουγγαρία, η Τσεχία και η Σλοβακία επέλεξαν να μην συμμετάσχουν στο χρηματοδοτικό πλάνο, επιβεβαιώνοντας τη βαθιά διαίρεση εντός του μπλοκ. Την ίδια στιγμή, τα στοιχεία του Ινστιτούτου του Κιέλου δείχνουν ότι ενώ οι σκανδιναβικές χώρες προσφέρουν το μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ τους, χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία έχουν συνεισφέρει ελάχιστα.

Νομικοί κύκλοι και οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί περαιτέρω δυσκολίες στην αποπληρωμή του δανείου, ειδικά αν δεν ξεκαθαρίσει το καθεστώς των ρωσικών κεφαλαίων. Η ανησυχία εντείνεται από το γεγονός ότι η κοινή γνώμη σε μεγάλες οικονομίες, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, εμφανίζεται όλο και πιο διστακτική. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του POLITICO, το 45% των Γερμανών τάσσεται υπέρ της περικοπής της βοήθειας προς το Κίεβο.

Η επόμενη μέρα για την ευρωπαϊκή ασφάλεια

Παρά τη συμφωνία, η Ευρώπη δείχνει να δυσκολεύεται να αποδεχθεί το πλήρες κόστος της γεωπολιτικής της αυτονομίας. Η συνολική οικονομική ισχύς της ΕΕ, με ΑΕΠ 18 τρισεκατομμυρίων ευρώ, υπερτερεί συντριπτικά της Ρωσίας, όμως η έλλειψη πολιτικής βούλησης παραμένει το κύριο εμπόδιο. Η απόφαση για τον κοινό δανεισμό προσφέρει μια προσωρινή ανάσα στο Κίεβο, αλλά αφήνει ανοιχτά κρίσιμα ερωτήματα για το μέλλον.

Οι εξελίξεις των επόμενων μηνών θα δείξουν αν αυτή η συμβιβαστική λύση θα είναι αρκετή για να αναχαιτίσει τις ρωσικές βλέψεις ή αν η Ευρώπη θα βρεθεί ξανά προ του διλήμματος που έθεσε ο Ντόναλντ Τουσκ. Η ανάγκη για μια ενιαία αμυντική στρατηγική είναι πλέον πιο επιτακτική από ποτέ, καθώς η εξάρτηση από τις διαθέσεις της Ουάσιγκτον φαίνεται να ανήκει οριστικά στο παρελθόν.