- Ο νυν πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ προσκάλεσε τον πρωθυπουργό της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίτσο.
- Η επίσκεψη αφορά την υπογραφή συμφωνίας πυρηνικής ενέργειας και την παρουσία στο Μουντιάλ 2026.
- Η κίνηση εντάσσεται στη στρατηγική των ΗΠΑ για στήριξη ιδεολογικών συμμάχων στην Ευρώπη.
- Η συμφωνία περιλαμβάνει την Westinghouse για νέο πυρηνικό αντιδραστήρα κόστους 13-15 δισ. ευρώ.
- Η Σλοβακία αντιμετωπίζει προκριματικά για το Παγκόσμιο Κύπελλο τον Μάρτιο του 2026.
Ο νυν πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, προσκάλεσε τον λαϊκιστή πρωθυπουργό της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίτσο, για επίσκεψη στην Αμερική με στόχο την υπογραφή συμφωνίας πυρηνικής ενέργειας και την παρακολούθηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου της FIFA το ερχόμενο καλοκαίρι. Η πρόσκληση, που παραδόθηκε τη Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου 2025, αποτελεί μέρος της εντατικής προσπάθειας της κυβέρνησης των ΗΠΑ να ενισχύσει ιδεολογικούς συμμάχους στην Ευρώπη.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια της δημοσίευσης της Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ στις 4 Δεκεμβρίου, η οποία προκάλεσε αναταραχή στην Ευρώπη, καθώς υποδηλώνει ότι η κυβέρνηση Τραμπ θα στηρίξει ιδεολογικά ευθυγραμμισμένα ευρωπαϊκά πατριωτικά κόμματα, όπως το αριστερό-λαϊκιστικό και εθνικιστικό κόμμα Smer του Φίτσο. Η κίνηση αυτή σηματοδοτεί μια σημαντική στροφή στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, εστιάζοντας στην ενίσχυση συγκεκριμένων πολιτικών δυνάμεων στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Η πρόσκληση Τραμπ και η πυρηνική συμφωνία
Ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίτσο, ανακοίνωσε μέσω ανάρτησής του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τη Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου 2025, ότι ο νυν πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, τον προσκάλεσε επίσημα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η πρόσκληση, με ημερομηνία 11 Δεκεμβρίου, παραδόθηκε στον Φίτσο από τον Υφυπουργό Ενέργειας των ΗΠΑ, Τζέιμς Ντάνλι, ο οποίος βρέθηκε στην Μπρατισλάβα. Σύμφωνα με τον Φίτσο, στόχος της επίσκεψης είναι η υποστήριξη της υπογραφής μιας διακυβερνητικής συμφωνίας μεταξύ της Σλοβακικής Δημοκρατίας και των Ηνωμένων Πολιτειών για συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας, καθώς και η ανταλλαγή απόψεων για τα πιο πιεστικά παγκόσμια ζητήματα.
Ο νυν πρόεδρος Τραμπ, στην επιστολή του, τόνισε τη σημασία της σχέσης μεταξύ των δύο χωρών, αναφέροντας: «Η σχέση μας σημαίνει πολλά για μένα και αντικατοπτρίζει τη δύναμη του τεράστιου δεσμού μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και της Σλοβακίας. Οι χώρες μας δεν ήταν ποτέ πιο κοντά. Είμαι βέβαιος ότι, συνεχίζοντας να συνεργαζόμαστε, θα επιτύχουμε ακόμη μεγαλύτερα πράγματα – συμπεριλαμβανομένης της επισημοποίησης της συνεργασίας μας στην πολιτική πυρηνική ενέργεια».
Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, η Ουάσιγκτον και η Μπρατισλάβα προετοιμάζονται για την υπογραφή μιας συμφωνίας πυρηνικής ενέργειας, η οποία θα αναθέσει επίσημα στην Westinghouse, μια μεγάλη αμερικανική εταιρεία πυρηνικής ενέργειας, την κατασκευή ενός νέου πυρηνικού αντιδραστήρα στη δυτική Σλοβακία. Το κόστος του έργου εκτιμάται ότι θα κυμανθεί μεταξύ 13 και 15 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η απόφαση αυτή, που ανακοινώθηκε τον Ιούλιο, προκάλεσε κριτική από την αντιπολίτευση της Σλοβακίας, καθώς η κυβέρνηση του Φίτσο παρέκαμψε τη διαδικασία διαγωνισμού για την ανάθεση του μεγαλύτερου επενδυτικού έργου στην ιστορία της χώρας. Η κυβέρνηση Φίτσο έχει δεχθεί και στο παρελθόν επικρίσεις για παρόμοιες ενέργειες.
Η στρατηγική των ΗΠΑ και οι ευρωπαϊκές αντιδράσεις
Προτεινόμενο Σλοβακία: Ο πρόεδρος Πελεγκρίνι άσκησε βέτο στον νόμο για την προστασία πληροφοριοδοτών
Η πρόσκληση στον Φίτσο δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός. Την προηγούμενη εβδομάδα, ο Πρέσβης των ΗΠΑ στη Γαλλία, Τσαρλς Κούσνερ, συναντήθηκε με ανώτερα στελέχη του ακροδεξιού κόμματος της αντιπολίτευσης Εθνικός Συναγερμός της Γαλλίας, ενώ η Υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Σάρα Ρότζερς, συναντήθηκε στην Ουάσιγκτον με τον πολιτικό του ακροδεξιού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), Μάρκους Φρόνμαϊερ. Αυτές οι συναντήσεις υπογραμμίζουν τη νέα προσέγγιση της αμερικανικής διπλωματίας, η οποία επιδιώκει να ενισχύσει τις σχέσεις με κόμματα που μοιράζονται παρόμοιες ιδεολογικές θέσεις με την κυβέρνηση Τραμπ, ανεξαρτήτως του αν βρίσκονται στην εξουσία ή στην αντιπολίτευση.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η πιθανή αποσταθεροποίηση των παραδοσιακών συμμαχιών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς οι ΗΠΑ επιλέγουν να υποστηρίξουν πολιτικές δυνάμεις που συχνά βρίσκονται σε αντίθεση με τις κεντρικές ευρωπαϊκές πολιτικές. Διπλωματικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι αυτή η στρατηγική μπορεί να οδηγήσει σε εντάσεις και διαιρέσεις, καθώς η Ουάσιγκτον φαίνεται να προκρίνει την ιδεολογική ευθυγράμμιση έναντι της ενότητας του ευρωατλαντικού μπλοκ. Η σχέση του νυν προέδρου Τραμπ με το Μουντιάλ έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις στο παρελθόν.
Το Παγκόσμιο Κύπελλο και οι προκλήσεις για τη Σλοβακία
Η επίσκεψη του Φίτσο στις ΗΠΑ θα συμπέσει επίσης με τους εορτασμούς για την 250ή επέτειο της ανεξαρτησίας των ΗΠΑ και τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου της FIFA το καλοκαίρι του 2026, το οποίο θα φιλοξενηθεί στις ΗΠΑ, τον Καναδά και το Μεξικό. Η Σλοβακία, ωστόσο, έχει ακόμη δρόμο να διανύσει για να εξασφαλίσει τη συμμετοχή της στο τουρνουά. Η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου της Σλοβακίας θα αντιμετωπίσει το Κόσοβο σε αγώνα πλέι-οφ τον Μάρτιο του 2026, ενώ στη συνέχεια θα χρειαστεί να περάσει από έναν πιθανό τελικό προκριματικό αγώνα εναντίον της Τουρκίας ή της Ρουμανίας.
Η επόμενη μέρα στις σχέσεις ΗΠΑ-Ευρώπης
Η πρόσκληση του νυν προέδρου Τραμπ στον πρωθυπουργό Φίτσο και οι παράλληλες συναντήσεις με ακροδεξιά κόμματα στην Ευρώπη σηματοδοτούν μια νέα εποχή στις διατλαντικές σχέσεις. Η εστίαση στην ενίσχυση ιδεολογικών συμμάχων, σε συνδυασμό με μεγάλα οικονομικά και ενεργειακά έργα, μπορεί να αναδιαμορφώσει το πολιτικό τοπίο της Ευρώπης. Οι εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις στη Σλοβακία, όπως το βέτο του προέδρου Πελεγκρίνι σε νομοσχέδιο της κυβέρνησης Φίτσο, δείχνουν επίσης τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα, καθώς προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ των εθνικών της συμφερόντων και των ευρωπαϊκών δεσμεύσεων. Το Παγκόσμιο Κύπελλο, εν τω μεταξύ, προσθέτει μια διάσταση δημοσίων σχέσεων σε αυτή την περίπλοκη διπλωματική σκακιέρα.
