ΝΑΤΟ: Οι σύμμαχοι απαιτούν ρόλο στις ειρηνευτικές συνομιλίες για την Ουκρανία

Οι χώρες του ΝΑΤΟ απαιτούν ενεργό ρόλο σε οποιαδήποτε μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία με την Ουκρανία, καθώς έχουν παραγκωνιστεί σε μεγάλο βαθμό στις μέχρι τώρα διαπραγματεύσεις. Σύμφωνα με το POLITICO, ορισμένοι σύμμαχοι θέτουν σαφείς «κόκκινες γραμμές» που αφορούν την ένταξη του Κιέβου στη Συμμαχία, την τοποθέτηση στρατευμάτων και όπλων σε συμμαχικό έδαφος, καθώς και τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου. Η Φινλανδή υπουργός Εξωτερικών, Ελίνα Βαλτόνεν, τόνισε ότι «στο τέλος της ημέρας, το ΝΑΤΟ θα αποφασίζει για τα θέματα του ΝΑΤΟ».

Η ανανεωμένη πίεση από τις χώρες του ΝΑΤΟ έρχεται ως συνέχεια της δυσαρέσκειας που προκλήθηκε όταν οι ευρωπαϊκές χώρες αιφνιδιάστηκαν από ένα ειρηνευτικό σχέδιο που διαμεσολάβησαν οι ΗΠΑ και η Ρωσία στα τέλη του περασμένου μήνα, το οποίο θεωρήθηκε ευρέως ότι ευνοούσε τη Μόσχα. Έκτοτε, οι Ευρωπαίοι έχουν υποβάλει τη δική τους αντιπρόταση, αλλά μια συμφωνία παραμένει άπιαστη, υπογραμμίζοντας την πολυπλοκότητα των διπλωματικών προσπαθειών.

Οι απαιτήσεις του ΝΑΤΟ για τις ειρηνευτικές συνομιλίες

Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ ζητούν πλέον να έχουν λόγο στον ρόλο που θα διαδραματίσει η στρατιωτική συμμαχία σε οποιαδήποτε μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία για την Ουκρανία, καθώς έχουν παραγκωνιστεί στις μέχρι τώρα συνομιλίες. Ειδικότερα, η Φινλανδή υπουργός Εξωτερικών, Ελίνα Βαλτόνεν, δήλωσε στο POLITICO ότι «δουλεύουμε τις κόκκινες γραμμές μαζί με τους εταίρους και τους συμμάχους μας». Αυτή η στάση σηματοδοτεί μια αλλαγή στην προσέγγιση, καθώς το ΝΑΤΟ επιδιώκει να διασφαλίσει ότι τα συμφέροντά του θα ληφθούν υπόψη.

Οι «κόκκινες γραμμές» της Συμμαχίας

Σύμφωνα με τέσσερις διπλωμάτες του ΝΑΤΟ, οι «κόκκινες γραμμές» που θέτουν οι σύμμαχοι αφορούν τρία βασικά ζητήματα. Το πρώτο είναι η ένταξη του Κιέβου στη Συμμαχία, ένα θέμα που ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, έχει τονίσει ότι η Ρωσία δεν έχει δικαίωμα βέτο, παρά την έλλειψη συναίνεσης μεταξύ των συμμάχων αυτή τη στιγμή. Το δεύτερο αφορά την τοποθέτηση στρατευμάτων και όπλων σε συμμαχικό έδαφος, ενώ το τρίτο είναι ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου. Ο Ρούτε υπογράμμισε ότι η ιδρυτική συνθήκη του οργανισμού του 1949, η οποία διατηρεί θεωρητικά μια πολιτική ανοιχτών θυρών για νέα μέλη, «εξακολουθεί να ισχύει».

Ένα προηγούμενο σχέδιο της ειρηνευτικής συμφωνίας, το οποίο είχε προκαλέσει την αντίδραση των συμμάχων της Ουκρανίας, έθετε αυστηρούς όρους στη Συμμαχία, ζητώντας να σταματήσει να δέχεται νέα μέλη, να δεσμευτεί να μην σταθμεύει στρατεύματα στην Ουκρανία και να κατοχυρώσει στα καταστατικά της μια διάταξη που θα απαγόρευε την ένταξη του Κιέβου. Ωστόσο, ο Ρούτε δήλωσε ότι η ειρηνευτική συμφωνία έχει «προχωρήσει» από αυτές τις αρχικές προτάσεις, ενώ η Βαλτόνεν επέμεινε ότι «πολλά από τα ζητήματα» του πρώτου σχεδίου που αφορούσαν την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ είχαν «απομακρυνθεί» από μεταγενέστερες εκδοχές. Η ευρωπαϊκή αντιπρόταση περιελάμβανε επίσης αρκετούς όρους για τη Συμμαχία: ένα σύμφωνο μη επίθεσης μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας, μια δέσμευση να μην τοποθετηθούν μόνιμα συμμαχικά στρατεύματα στην Ουκρανία και μια δέσμευση να σταθμευτούν μαχητικά αεροσκάφη του ΝΑΤΟ στην Πολωνία.

Η δυσαρέσκεια των Ευρωπαίων και η απουσία των ΗΠΑ

Η δυσαρέσκεια των Ευρωπαίων συμμάχων εντάθηκε μετά την αποκάλυψη ότι ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, συναντήθηκε με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν στη Μόσχα για κρίσιμες συνομιλίες, μία ημέρα πριν από τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες. Ορισμένοι σύμμαχοι αισθάνονται ότι η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να τους είχε συμβουλευτεί περισσότερο για την ειρηνευτική διαδικασία. «Μέχρι τώρα, το ΝΑΤΟ ήταν στο περιθώριο», δήλωσε ο Εντ Άρνολντ, ανώτερος ερευνητής στο think tank Royal United Services Institute, αποδίδοντας αυτόν τον περιορισμένο ρόλο στη γεωπολιτική, καθώς η εμπλοκή του θα προκαλούσε ένα ευρύτερο ζήτημα με τη Ρωσία. Η Ευρώπη εκφράζει έντονους φόβους για μια πιθανή συμφωνία ειρήνης στην Ουκρανία που ενδέχεται να μην τιμωρήσει ή να αποδυναμώσει τη Ρωσία.

Προσθέτοντας στην ανησυχία, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, δεν θα παραστεί στη σημερινή συνάντηση της Τετάρτης, με τον αναπληρωτή του, Κρίστοφερ Λάνταου, να συμμετέχει αντ’ αυτού. Η «απουσία του Ρούμπιο θα στείλει λάθος μήνυμα ακριβώς τη στιγμή που η Αμερική θα έπρεπε να συντονίζεται ακόμη πιο στενά με τους Ευρωπαίους συμμάχους», δήλωσε η Όανα Λουνγκέσκου, πρώην εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ, σημειώνοντας ότι η τελευταία φορά που ένας υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ παρέλειψε μια υπουργική σύνοδο του ΝΑΤΟ ήταν το 1999. Δημόσια, οι χώρες του ΝΑΤΟ υποβαθμίζουν την φαινομενική προσβολή, με τη Βαλτόνεν να δηλώνει ότι «δεν εξετάζω πολύ τα σήματα» της απουσίας του κορυφαίου απεσταλμένου της Ουάσιγκτον.

Το μέλλον του ΝΑΤΟ-Ρωσία Συμβουλίου

Εκτός από τις τρέχουσες διαπραγματεύσεις, οι χώρες πρέπει επίσης να αποφασίσουν ποιος ρόλος θα διαδραματίσει η Συμμαχία μετά την υπογραφή μιας συμφωνίας, συμπεριλαμβανομένου του εάν θα αναβιώσει το Συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ρωσίας, το μακροχρόνια ανενεργό φόρουμ της για συνομιλίες με τη Μόσχα. Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι το πώς θα επιτευχθεί η επανενεργοποίηση ή αν θα χρειαστεί να χρησιμοποιηθούν οι ΗΠΑ ως ενδιάμεσος. «Το πραγματικό ερώτημα είναι, αν εμπλακούμε ως ΝΑΤΟ με τους Ρώσους σε θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, πώς θα το κάνουμε;» ρώτησε ένας ανώτερος διπλωμάτης του ΝΑΤΟ, αναδεικνύοντας την αβεβαιότητα για τις μελλοντικές σχέσεις.

Εν μέσω αυτών των εξελίξεων, ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε πρόσφατα ότι δεν υπάρχει οριστικοποιημένο σχέδιο ειρήνης για την Ουκρανία, ειδικά σε θέματα εδαφικής ακεραιότητας, υπογραμμίζοντας την πολύπλοκη φύση των διαπραγματεύσεων. Η σημερινή συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες προσφέρει την πρώτη πραγματική ευκαιρία για τις χώρες να συζητήσουν τα περιγράμματα του ειρηνευτικού σχεδίου εντός της Συμμαχίας, με τις αποφάσεις που θα ληφθούν να είναι κρίσιμες για την πορεία του πολέμου και την αρχιτεκτονική ασφαλείας της Ευρώπης.