- Η Τερέζα Ριμπέρα κατηγόρησε τις ΗΠΑ για «εκβιασμό» στις εμπορικές συνομιλίες.
- Οι ΗΠΑ συνδέουν την άρση δασμών με τη χαλάρωση των ψηφιακών κανόνων της ΕΕ.
- Η ΕΕ επιμένει ότι οι ψηφιακοί της κανόνες είναι θέμα κυριαρχίας και όχι διαπραγμάτευσης.
- Εμφανίζονται ρωγμές στην ενότητα των κρατών μελών της ΕΕ σχετικά με το θέμα.
- Το μέλλον του νόμου για τις Ψηφιακές Αγορές (DMA) παραμένει αβέβαιο εν μέσω πιέσεων.
Η κορυφαία επίτροπος Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Τερέζα Ριμπέρα, κατηγόρησε την κυβέρνηση Τραμπ για «εκβιασμό», ασκώντας πιέσεις στην ΕΕ να χαλαρώσει το ψηφιακό της ρυθμιστικό πλαίσιο. Η δήλωση αυτή έρχεται μετά τις δηλώσεις του Αμερικανού Υπουργού Εμπορίου, Χάουαρντ Λάτνικ, τη Δευτέρα 24 Νοεμβρίου στις Βρυξέλλες, ο οποίος συνέδεσε την αναθεώρηση των δασμών σε χάλυβα και αλουμίνιο με την αναθεώρηση των ψηφιακών κανόνων της ΕΕ.
Η ένταση στις εμπορικές σχέσεις μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ηνωμένων Πολιτειών δεν είναι καινούργιο φαινόμενο, ωστόσο η πρόσφατη εξέλιξη σηματοδοτεί μια κλιμάκωση της ρητορικής και των πιέσεων, εγείροντας σοβαρά ερωτήματα για την ψηφιακή κυριαρχία της Ευρώπης. Αυτή η αντιπαράθεση έρχεται σε μια περίοδο που η ΕΕ προσπαθεί να εδραιώσει το ρυθμιστικό της πλαίσιο για την τεχνολογία, αντιμετωπίζοντας παράλληλα τις ανησυχίες για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία.
Οι κατηγορίες για «εκβιασμό» και η ευρωπαϊκή αντίδραση
Η Τερέζα Ριμπέρα, εκτελεστική αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αρμόδια για τον ανταγωνισμό, εξαπέλυσε μια σφοδρή επίθεση κατά της κυβέρνησης Τραμπ, κατηγορώντας την Ουάσιγκτον ότι χρησιμοποιεί «εκβιασμό» για να πιέσει την ΕΕ να χαλαρώσει το ρυθμιστικό της πλαίσιο για την τεχνολογία. Όπως μεταδίδει το POLITICO, η δήλωση αυτή έγινε σε συνέντευξη την Τετάρτη 26 Νοεμβρίου, μετά τις δηλώσεις του Αμερικανού Υπουργού Εμπορίου, Χάουαρντ Λάτνικ.
Ο Λάτνικ είχε δηλώσει τη Δευτέρα 24 Νοεμβρίου στις Βρυξέλλες ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να τροποποιήσουν την προσέγγισή τους στους δασμούς σε χάλυβα και αλουμίνιο εάν η ΕΕ αναθεωρούσε τους ψηφιακούς της κανόνες. Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ερμήνευσαν τις παρατηρήσεις του ως ευθεία επίθεση κατά των εμβληματικών τεχνολογικών κανονισμών της ΕΕ. Η Ριμπέρα υπογράμμισε ότι η πρόθεση των ΗΠΑ δεν σημαίνει ότι η ΕΕ αποδέχεται αυτού του είδους τον «εκβιασμό», τονίζοντας ότι το ψηφιακό ρυθμιστικό πλαίσιο της ΕΕ δεν πρέπει να έχει καμία σχέση με τις εμπορικές διαπραγματεύσεις. Η κυβέρνηση Τραμπ επιδιώκει να αναθεωρήσει τη συμφωνία-πλαίσιο που είχε συνάψει με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τον Ιούλιο.
Το παρασκήνιο των ψηφιακών κανόνων και οι αμερικανικές ανησυχίες
Η Ουάσιγκτον θεωρεί τον νόμο για τις Ψηφιακές Αγορές (DMA) ως διακριτικό, καθώς οι μεγάλες τεχνολογικές πλατφόρμες που ρυθμίζει – όπως η Microsoft, η Google ή η Amazon – είναι σχεδόν όλες αμερικανικές. Επίσης, αντιτίθεται στον νόμο για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA), ο οποίος επιδιώκει να περιορίσει την παράνομη διαδικτυακή ομιλία, θεωρώντας ότι έχει σχεδιαστεί για να περιορίσει κοινωνικά δίκτυα όπως το X του Έλον Μασκ. Η Ριμπέρα δήλωσε ότι οι κανόνες είναι θέμα κυριαρχίας και δεν πρέπει να ενταχθούν στο πεδίο μιας εμπορικής διαπραγμάτευσης.
«Σεβόμαστε τους κανόνες, όποιους κανόνες κι αν έχουν για την αγορά τους: ψηφιακή αγορά, τομέας υγείας, χάλυβας, οτιδήποτε… αυτοκίνητα, πρότυπα», δήλωσε η Ριμπέρα αναφερόμενη στις ΗΠΑ. «Είναι δικό τους πρόβλημα. Είναι δική τους ρύθμιση και δική τους κυριαρχία. Το ίδιο ισχύει και εδώ». Η Ριμπέρα, μαζί με την επίτροπο Τεχνολογίας της ΕΕ, Χένα Βίρκουνεν, επιβλέπει τον DMA, ο οποίος ελέγχει τη συμπεριφορά των μεγάλων ψηφιακών πλατφορμών και επιδιώκει να διατηρήσει τον θεμιτό ανταγωνισμό. Η Βίρκουνεν επανέλαβε αυτή την άποψη την Τρίτη 25 Νοεμβρίου, έχοντας παρουσιάσει τη Δευτέρα το πακέτο απλοποίησης της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της ψηφιακής πρότασης omnibus, στους Αμερικανούς ομολόγους της.
Ρωγμές στην ενότητα της ΕΕ και η παγκόσμια πίεση
Παρά την ασυμβίβαστη απάντηση από τη Ριμπέρα, η αλληλεγγύη για τον DMA αρχίζει να εμφανίζει λεπτές ρωγμές μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Ο Λάτνικ δήλωσε μετά τη συνάντηση της Δευτέρας 24 Νοεμβρίου ότι ορισμένοι υπουργοί Εμπορίου της ΕΕ δεν ήταν τόσο ανθεκτικοί όσο η Επιτροπή στην ιδέα της αναθεώρησης των ψηφιακών κανόνων του μπλοκ. «Βλέπω πολλούς υπουργούς… κάποιοι είναι πιο ανοιχτόμυαλοι από άλλους», δήλωσε στο Bloomberg TV, προσθέτοντας ότι εάν η Ευρώπη θέλει αμερικανικές επενδύσεις, θα πρέπει να αλλάξει το ρυθμιστικό της μοντέλο.
Αυτό που ανησυχεί ιδιαίτερα τους αναλυτές στις Βρυξέλλες είναι η πιθανή διάβρωση της ενότητας των κρατών μελών, καθώς η αμερικανική στρατηγική φαίνεται να στοχεύει στην εκμετάλλευση εσωτερικών διαφωνιών. Η μακροπρόθεσμη επίπτωση μιας τέτοιας διάσπασης θα μπορούσε να αποδυναμώσει τη διαπραγματευτική θέση της ΕΕ σε κρίσιμα ζητήματα πέραν της τεχνολογίας. Τουλάχιστον ένας Ευρωπαίος συμμετέχων φάνηκε να συμφωνεί. Η Γερμανίδα Κατερίνα Ράιχε, μιλώντας στο περιθώριο της συνάντησης, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ήταν υπέρ της περαιτέρω χαλάρωσης των ψηφιακών κανόνων της ΕΕ. «Η Γερμανία έχει καταστήσει σαφές ότι θέλουμε ευκαιρίες να διαδραματίσουμε ρόλο στον ψηφιακό κόσμο», δήλωσε η Ράιχε, αναφέροντας συγκεκριμένα τον DMA και τον DSA.
Η επόμενη μέρα για το DMA και τις εμπορικές σχέσεις
Η προσπάθεια πίεσης της Ουάσιγκτον για την αποδυνάμωση του ψηφιακού ρυθμιστικού πλαισίου της ΕΕ έρχεται εν μέσω μιας ευρύτερης παγκόσμιας προσπάθειας των ΗΠΑ να αποδυναμώσουν τους ψηφιακούς νόμους σε ξένες δικαιοδοσίες. Αυτόν τον μήνα, η Νότια Κορέα υποχώρησε στις προσπάθειες πίεσης της κυβέρνησης Τραμπ και ανακάλεσε το δικό της προτεινόμενο ψηφιακό καθεστώς ανταγωνισμού. Ο Εμπορικός Αντιπρόσωπος των ΗΠΑ ετοιμάζει την έκθεσή του για το 2026 και ξεκινά έναν νέο γύρο διαβουλεύσεων τις επόμενες εβδομάδες.
Εν τω μεταξύ, η Επιτροπή προχωρά με την αξιολόγηση των κανόνων στο πλαίσιο του «Digital Fairness Fitness Check» και της εν εξελίξει αναθεώρησης του DMA. Ωστόσο, με την Ουάσιγκτον να «ρίχνει χειροβομβίδες» και τις χώρες της ΕΕ να «σπάνε τις τάξεις», το ερώτημα δεν είναι μόνο τι λέει η αναθεώρηση, αλλά και εάν ο DMA μπορεί να επιβιώσει του εμπορικού πολέμου.
