ΗΠΑ: Κυρώσεις και απαγόρευση βίζας στον Τιερί Μπρετόν για «ψηφιακή λογοκρισία»

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, επέβαλε κυρώσεις και απαγόρευση βίζας στον πρώην Ευρωπαίο Επίτροπο Τιερί Μπρετόν και σε τέσσερις ακτιβιστές, κατηγορώντας τους για «ψηφιακή λογοκρισία». Η κίνηση αυτή, που περιλαμβάνει την άμεση απέλαση του Βρετανού Imran Ahmed από την Ουάσιγκτον, σηματοδοτεί μια πρωτοφανή ρήξη στις διατλαντικές σχέσεις για τον έλεγχο των social media.

Η απόφαση αυτή έρχεται ως η κορύφωση μιας μακροχρόνιας αντιπαράθεσης μεταξύ της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών σχετικά με τη ρύθμιση του ψηφιακού χώρου. Το παρασκήνιο της υπόθεσης συνδέεται άμεσα με την προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης να επιβάλει κανόνες διαφάνειας και να περιορίσει τη ρητορική μίσους, μια στρατηγική που η νέα αμερικανική διοίκηση ερμηνεύει ως άμεση επίθεση στην ελευθερία του λόγου και στα συμφέροντα των αμερικανικών τεχνολογικών κολοσσών.

Οι στόχοι των κυρώσεων και οι κατηγορίες του Marco Rubio

Όπως μεταδίδει το POLITICO, ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών, Marco Rubio, χαρακτήρισε τους στόχους των κυρώσεων ως «ριζοσπάστες ακτιβιστές». Σύμφωνα με την Ουάσιγκτον, τα πρόσωπα αυτά εργάστηκαν για να «εξαναγκάσουν τις αμερικανικές πλατφόρμες» να λογοκρίνουν και να καταστείλουν αμερικανικές απόψεις. Εκτός από τον Τιερί Μπρετόν, στο στόχαστρο βρέθηκαν ο Imran Ahmed του Center for Countering Digital Hate και η Clare Melford του Global Disinformation Index, των οποίων οι βίζες ανακλήθηκαν άμεσα.

Ιδιαίτερη αίσθηση προκαλεί η περίπτωση του Ahmed, ο οποίος διαμένει στην Ουάσιγκτον και πλέον αντιμετωπίζει άμεση απέλαση. Παράλληλα, οι κυρώσεις πλήττουν τη Γερμανίδα Anna-Lena von Hodenberg και την Josephine Ballon της οργάνωσης Hate Aid, η οποία παρακολουθεί την ψηφιακή παραπληροφόρηση από ακροδεξιές ομάδες. Η κίνηση αυτή αντανακλά την άποψη της κυβέρνησης Τραμπ ότι οι ευρωπαϊκές προσπάθειες ρύθμισης υπονομεύουν τη διατλαντική εταιρική σχέση και στοχεύουν άδικα εταιρείες όπως η X του Έλον Μασκ.

Ο ρόλος του DSA και η σύγκρουση με την Big Tech

Η Υφυπουργός Εξωτερικών για τη Δημόσια Διπλωματία, Sarah Rogers, προσδιόρισε τον Μπρετόν ως τον «εγκέφαλο» πίσω από τον νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες (Digital Services Act – DSA). Η συγκεκριμένη νομοθεσία επέτρεψε στην ΕΕ να επιβάλει πρόστιμα εκατομμυρίων ευρώ σε κολοσσούς όπως η Apple και η Meta, ενώ πρόσφατα επιβλήθηκε πρόστιμο ύψους 120 εκατ. ευρώ στην πλατφόρμα X για παραβιάσεις των κανόνων μετριασμού περιεχομένου.

Η Rogers, η οποία πρόσφατα συναντήθηκε με εκπροσώπους του γερμανικού κόμματος AfD, υποστήριξε ότι ο Ahmed υπήρξε «βασικός συνεργάτης» της κυβέρνησης Μπάιντεν στην προσπάθεια «εργαλειοποίησης του κράτους» εναντίον Αμερικανών πολιτών. Η ρητορική αυτή ευθυγραμμίζεται με τις θέσεις του Αντιπροέδρου JD Vance, ο οποίος έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι η ΕΕ δεν πρέπει να επιτίθεται σε αμερικανικές εταιρείες για ζητήματα που ο ίδιος θεωρεί «σκουπίδια».

Η ευρωπαϊκή απάντηση και οι διπλωματικές αντιδράσεις

Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η χρήση των κυρώσεων βίζας για θέματα ρυθμιστικής πολιτικής αποτελεί μια ασυνήθιστη πρακτική που ενδέχεται να σηματοδοτεί το τέλος του «Brussels Effect», καθώς η Ουάσιγκτον ασκεί πλέον ασφυκτική πίεση για την προστασία των δικών της συμφερόντων. Ο Τιερί Μπρετόν απάντησε στις κυρώσεις παρομοιάζοντας την κατάσταση με το «κυνήγι μαγισσών» του Joseph McCarthy, τονίζοντας ότι ο DSA εγκρίθηκε ομόφωνα από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ.

Στο πλευρό του Μπρετόν τάχθηκε ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Stéphane Séjourné, δηλώνοντας ότι καμία κύρωση δεν θα φιμώσει την κυριαρχία των ευρωπαϊκών λαών. Παράλληλα, η Γαλλία καταδίκασε επίσημα τους περιορισμούς, με τον Υπουργό Εξωτερικών Jean-Noël Barrot να υπεραμύνεται του DSA, σημειώνοντας ότι διασφαλίζει πως ό,τι είναι παράνομο εκτός σύνδεσης, παραμένει παράνομο και στο διαδίκτυο.

Η επόμενη μέρα των διατλαντικών σχέσεων

Αναλυτές τεχνολογικής πολιτικής εκτιμούν ότι το πακέτο κυρώσεων αποτελεί μια διαπραγματευτική τακτική του Λευκού Οίκου. Στόχος είναι να υπογραμμιστεί η δυσαρέσκεια για τις ευρωπαϊκές ρυθμίσεις χωρίς να διακινδυνεύσει ένας νέος εμπορικός πόλεμος που θα μπορούσε να πλήξει την αμερικανική οικονομία. Ωστόσο, η προσωπική στοχοποίηση αξιωματούχων και ακτιβιστών δημιουργεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο που αναμένεται να επηρεάσει τις μελλοντικές συνομιλίες για την ψηφιακή διακυβέρνηση και τη συνεργασία σε θέματα ασφάλειας.