- Η αποδόμηση της ΕΕ θα οδηγούσε σε αναβίωση εδαφικών διεκδικήσεων και εθνικιστικών συγκρούσεων.
- Η ασφάλεια των ΗΠΑ είναι ιστορικά συνδεδεμένη με τη σταθερότητα της ευρωπαϊκής ηπείρου.
- Μια διαλυμένη Ευρώπη θα αποτελούσε στρατηγικό πλεονέκτημα για τη ρωσική επιθετικότητα.
- Η ενιαία αγορά της ΕΕ είναι ζωτικής σημασίας για την παγκόσμια και την αμερικανική οικονομία.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, φαίνεται να ευνοεί την αποδόμηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μια κίνηση που σύμφωνα με το POLITICO, ενδέχεται να προκαλέσει ανεξέλεγκτες γεωπολιτικές αναταράξεις. Η ιστορία διδάσκει ότι η ασφάλεια των ΗΠΑ είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ευρωπαϊκή σταθερότητα, καθώς η κατάρρευση του μπλοκ θα αναβίωνε εδαφικές διεκδικήσεις και παλιές έχθρες που παραμένουν «παγωμένες» επί δεκαετίες.
| Πεδίο Κινδύνου | Πιθανές Συνέπειες |
|---|---|
| Γεωπολιτική | Αναβίωση εδαφικών διεκδικήσεων (π.χ. Μεγάλη Ουγγαρία) |
| Ασφάλεια | Αποδυνάμωση του Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ και ρωσική επιρροή |
| Οικονομία | Κατάρρευση ενιαίας αγοράς και εμπορικός κατακερματισμός |
| Ιστορικό Μάθημα | Αναπόφευκτη εμπλοκή των ΗΠΑ σε νέο ευρωπαϊκό πόλεμο |
Αυτή η προσέγγιση της Ουάσιγκτον έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την παραδοσιακή αμερικανική εξωτερική πολιτική, η οποία επί δεκαετίες υποστήριζε την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ως ανάχωμα στον αυταρχισμό και τον πόλεμο. Η τρέχουσα ρητορική περί «γραφειοκρατικού Μολώχ» παραγνωρίζει το γεγονός ότι η ΕΕ λειτουργεί ως ο κύριος μηχανισμός ειρήνης σε μια ήπειρο με βαθιές ιστορικές πληγές, διασφαλίζοντας τη σταθερότητα μέσω της οικονομικής αλληλεξάρτησης και του σεβασμού των συνόρων.
Ο κίνδυνος της «Βαλκανοποίησης» και η αναβίωση των εθνικισμών
Σύμφωνα με την ανάλυση του POLITICO, μια Ευρώπη χωρίς την ΕΕ δεν θα μετατρεπόταν σε μια ήπειρο ακμάζοντων κυρίαρχων κρατών, αλλά θα θύμιζε τα Δυτικά Βαλκάνια μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Οι εθνικιστικές δυνάμεις που σήμερα αυτοαποκαλούνται «πατριωτικές» συχνά κρύβουν αναθεωρητικές ατζέντες. Για παράδειγμα, το όραμα του Βίκτορ Όρμπαν για τη «Μεγάλη Ουγγαρία» έρχεται σε άμεση σύγκρουση με την κυριαρχία γειτονικών χωρών όπως η Ρουμανία και η Σερβία.
Χωρίς το πλαίσιο της ΕΕ, που εγγυάται την ελεύθερη μετακίνηση και τα δικαιώματα των μειονοτήτων, ιστορικές διεκδικήσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέες συγκρούσεις. Η παρουσία πολιτικών όπως η Diana Șoșoacă στη Ρουμανία, που ζητά την προσάρτηση εδαφών από την Ουκρανία, υπογραμμίζει την ευθραυστότητα της τρέχουσας ειρήνης. Η απουσία της ευρωπαϊκής ομπρέλας θα απελευθέρωνε δυνάμεις που σήμερα συγκρατούνται από τους κοινούς θεσμούς και το κεκτημένο των Βρυξελλών.
Η ρωσική επιθετικότητα και η αμφισβήτηση του ΝΑΤΟ
Η αποδυνάμωση της ΕΕ θα αποτελούσε «δώρο» για μια ήδη ενθαρρυμένη Ρωσία, η οποία επιδιώκει να αποδείξει την αναποτελεσματικότητα της Δύσης. Η νέα Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας της κυβέρνησης Τραμπ, που συχνά περιγράφει την Ευρώπη ως έναν πολιτισμό σε παρακμή, φαίνεται να υποτιμά τον κίνδυνο της ρωσικής διείσδυσης. Παράλληλα, η αμφισβήτηση του Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ από κύκλους του Λευκού Οίκου ενισχύει την αίσθηση ανασφάλειας στην ήπειρο.
Νομικοί και διπλωματικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η διάλυση της ΕΕ δεν θα οδηγούσε σε μια ήπειρο κυρίαρχων κρατών, αλλά σε μια κατάσταση διαρκούς αστάθειας. Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί ότι η απώλεια της ενιαίας αγοράς και των κοινών θεσμών θα προκαλούσε οικονομικό σοκ που θα συμπαρέσυρε και την αμερικανική οικονομία, καθώς οι ΗΠΑ θα έχαναν τον σημαντικότερο εμπορικό και στρατηγικό τους εταίρο.
Το ιστορικό μάθημα του 1917 και του 1941
Ο αμερικανικός απομονωτισμός έχει αποδειχθεί ιστορικά ατελέσφορος. Τόσο το 1917 όσο και το 1941, οι ΗΠΑ έμαθαν με τον σκληρό τρόπο ότι ένας ευρωπαϊκός πόλεμος αργά ή γρήγορα θα χτυπήσει την πόρτα τους. Η μεταπολεμική στήριξη στην ευρωπαϊκή οικονομική ολοκλήρωση δεν ήταν προϊόν αφέλειας, αλλά μια στρατηγική επιλογή για την αποφυγή μιας νέας παγκόσμιας σύρραξης. Η επιτυχία αυτής της πολιτικής συνέπεσε με την άνοδο των ΗΠΑ ως μοναδικής παγκόσμιας δύναμης.
Σήμερα, η ρητορική περί εξαφάνισης του πολιτισμού στην Ευρώπη χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει την απόσυρση της αμερικανικής στήριξης. Ωστόσο, η ιστορία της Ευρώπης, από την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έως σήμερα, δείχνει ότι η ήπειρος πάντα αναζητούσε την ισορροπία μεταξύ πολιτικής ενότητας και ποικιλομορφίας. Η ΕΕ αποτελεί τη σύγχρονη έκφραση αυτής της ανάγκης, και η κατάρρευσή της θα άφηνε ένα κενό ισχύος που οι ΗΠΑ θα αναγκάζονταν τελικά να καλύψουν με τεράστιο κόστος.
Οι αντιδράσεις και τα επόμενα βήματα στις διατλαντικές σχέσεις
Η τρέχουσα ένταση μεταξύ Ουάσιγκτον και Βρυξελλών δεν αφορά μόνο το εμπόριο ή την τεχνολογία, αλλά την ίδια τη δομή της διεθνούς τάξης. Ενώ ο πρόεδρος των ΗΠΑ και σύμμαχοί του, όπως ο Έλον Μασκ, πιέζουν για μια ριζική αλλαγή πλεύσης, η Ευρώπη καλείται να ενισχύσει τη δική της γεωπολιτική ανεξαρτησία. Η επόμενη μέρα των διατλαντικών σχέσεων θα εξαρτηθεί από το αν η Ουάσιγκτον θα αντιληφθεί ότι μια ισχυρή και ενωμένη Ευρώπη είναι ο καλύτερος εγγυητής της δικής της μακροπρόθεσμης ευημερίας.
Πώς να αξιολογήσετε τις γεωπολιτικές εξελίξεις
- Παρακολουθείτε επίσημες ανακοινώσεις από διεθνείς οργανισμούς και όχι μόνο αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα.
- Αναζητάτε την ιστορική βάση των εδαφικών διεκδικήσεων για να κατανοήσετε το βάθος των τρεχουσών εντάσεων.
- Ενημερωθείτε για τη σημασία των διεθνών συνθηκών, όπως το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, στην καθημερινή ασφάλεια.
- Διαφοροποιήστε τις πηγές ενημέρωσής σας μεταξύ ευρωπαϊκών και αμερικανικών μέσων για μια σφαιρική εικόνα.
