Η ρωσική πολεμική βιομηχανία ανθίζει παρά τις κυρώσεις, εκτοξεύοντας τα παγκόσμια έσοδα

Η παγκόσμια βιομηχανία όπλων κατέγραψε έσοδα ρεκόρ 679 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2024, σημειώνοντας αύξηση 5,9%, κυρίως λόγω των πολέμων στην Ουκρανία και τη Γάζα, καθώς και του επανεξοπλισμού της Ευρώπης. Ειδικότερα, η ρωσική πολεμική βιομηχανία ενίσχυσε σημαντικά τα έσοδά της πέρυσι, παρά τις δυτικές κυρώσεις, χάρη στην εγχώρια ζήτηση, σύμφωνα με νέα έκθεση του Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα.

Αυτή η σημαντική αύξηση των εσόδων στην παγκόσμια βιομηχανία όπλων έρχεται σε μια περίοδο έντονων γεωπολιτικών αναταραχών, όπου οι παρατεταμένες συγκρούσεις και η ανάγκη για επανεξοπλισμό σε πολλές περιοχές του κόσμου έχουν δημιουργήσει μια πρωτοφανή ζήτηση. Η εξέλιξη αυτή υπογραμμίζει την άμεση σύνδεση μεταξύ των διεθνών κρίσεων και της οικονομικής δυναμικής του αμυντικού τομέα, αναδεικνύοντας τις πολύπλοκες επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία και ασφάλεια.

Η άνοδος της ρωσικής πολεμικής βιομηχανίας

Παρά τις διεθνείς κυρώσεις που οδήγησαν σε ελλείψεις εξαρτημάτων και πτώση των εξαγωγών, οι ρωσικές εταιρείες όπλων, Rostec και United Shipbuilding Corporation, αύξησαν τα συνδυασμένα έσοδά τους κατά 23% το 2024, φτάνοντας τα 31,2 δισεκατομμύρια δολάρια. Η εγχώρια ζήτηση από τον ρωσικό στρατό ήταν αρκετή για να αντισταθμίσει πλήρως τις απώλειες από τις μειωμένες εξαγωγές, όπως επισημαίνει η έκθεση του SIPRI. Αυτή η εξέλιξη λαμβάνει χώρα εν μέσω των συνεχιζόμενων διεθνών κυρώσεων κατά της Ρωσίας, οι οποίες έχουν προκαλέσει συζητήσεις και πιέσεις σχετικά με τη διαχείριση παγωμένων ρωσικών assets.

Για να υποστηρίξει τον πόλεμο στην Ουκρανία, η Ρωσία προχώρησε σε μαζική παραγωγή πυρομαχικών, παράγοντας 1,3 εκατομμύρια οβίδες των 152 χιλιοστών, μια αύξηση 420% σε σύγκριση με το 2022. Επιπλέον, κατασκευάστηκαν 700 βαλλιστικοί πύραυλοι Iskander μικρού βεληνεκούς το 2024, αναδεικνύοντας την ικανότητα της χώρας να διατηρεί υψηλούς ρυθμούς παραγωγής εν μέσω των συγκρούσεων.

Παγκόσμια έσοδα ρεκόρ και νέοι παίκτες

Συνολικά, τα έσοδα των κατασκευαστών όπλων παγκοσμίως εκτοξεύτηκαν σε επίπεδα ρεκόρ 679 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2024, σημειώνοντας μια αύξηση 5,9%. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης προέρχεται από εταιρείες στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Για πρώτη φορά, εννέα από τις 100 κορυφαίες εταιρείες του κλάδου έχουν την έδρα τους στη Μέση Ανατολή, αντανακλώντας την αυξανόμενη ζήτηση στην περιοχή. Ωστόσο, σε αντίθεση με την παγκόσμια τάση, τα έσοδα των στρατιωτικών εταιρειών της Κίνας μειώθηκαν πέρυσι, σύμφωνα με προηγούμενη έκθεση του SIPRI, λόγω εκκαθαρίσεων διαφθοράς.

Δύο εταιρείες ξεχώρισαν, καθώς διπλασίασαν και πλέον τα κέρδη τους: η τσεχική Czechoslovak Group, κυρίως λόγω της πρωτοβουλίας της Πράγας για την προμήθεια πυρομαχικών στην Ουκρανία, και η SpaceX του Έλον Μασκ, η οποία εισήλθε για πρώτη φορά στη λίστα των 100 κορυφαίων εταιρειών όπλων του SIPRI. Για να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη ζήτηση από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, 17 τοπικές εταιρείες έχουν είτε δημιουργήσει νέες θυγατρικές, είτε εξαγοράσει άλλες επιχειρήσεις, είτε έχουν δημιουργήσει νέα εργοστάσια και γραμμές παραγωγής.

Προκλήσεις και καθυστερήσεις στην παραγωγή

Παρά την αύξηση των εσόδων, η βιομηχανία αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Η έκθεση προειδοποιεί ότι οι περιορισμοί στις εξαγωγές πρώτων υλών από την Κίνα θα μπορούσαν να ανακόψουν τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης, οδηγώντας σε σημεία συμφόρησης στην αλυσίδα εφοδιασμού. Αρκετές ευρωπαϊκές εταιρείες όπλων, συμπεριλαμβανομένων των Leonardo και Thales, έχουν ήδη εντοπίσει αυτόν τον κίνδυνο. Αυτό που ανησυχεί ιδιαίτερα τους αναλυτές και τους στρατιωτικούς σχεδιαστές είναι ότι οι τρέχουσες ελλείψεις και οι καθυστερήσεις στην παραγωγή θα συνεχίσουν να επεκτείνουν τα χρονοδιαγράμματα και να αυξάνουν το κόστος προμήθειας, το οποίο σε ορισμένες περιπτώσεις υπερβαίνει ήδη κατά πολύ τους προϋπολογισμούς.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι πέντε κορυφαίες εταιρείες κατέγραψαν αύξηση κερδών για πρώτη φορά από το 2018, ωστόσο αντιμετωπίζουν επίσης καθυστερήσεις και υπερβάσεις κόστους. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν το μαχητικό αεροσκάφος F-35 της Lockheed Martin και το υποβρύχιο κλάσης Columbia. Το 2024, οι 110 παραδόσεις F-35 καθυστέρησαν κατά σχεδόν 238 ημέρες ανά αεροσκάφος, με συνέπειες για ευρωπαϊκές χώρες όπως η Δανία, η Νορβηγία και το Βέλγιο. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί ανησυχίες για την ικανότητα της Ευρώπης να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες αμυντικές της ανάγκες, ένα θέμα που απασχολεί έντονα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Βρετανία.

Οι επιπτώσεις στον παγκόσμιο στρατιωτικό σχεδιασμό

Το πρόγραμμα υποβρυχίων κλάσης Columbia, το οποίο προορίζεται κυρίως για το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ, εκτιμάται ότι έχει υπερβεί τον προϋπολογισμό κατά 17 δισεκατομμύρια δολάρια, με καθυστέρηση τουλάχιστον 16 μηνών για την παραγωγή του πρώτου πολεμικού πλοίου. Αυτό οδηγεί σε εκτροπή ακόμη περισσότερων κυβερνητικών πόρων από άλλες δαπάνες και υπονομεύει τον μακροπρόθεσμο στρατιωτικό προϋπολογισμό και σχεδιασμό, όπως προειδοποιεί η έκθεση του SIPRI. Οι καθυστερήσεις αυτές έχουν ευρύτερες επιπτώσεις στην παγκόσμια ασφάλεια, επηρεάζοντας την ικανότητα των χωρών να διατηρούν την αμυντική τους ετοιμότητα.

Η επόμενη μέρα για την αμυντική βιομηχανία

Η έκθεση του SIPRI αναδεικνύει μια πολύπλοκη εικόνα για την παγκόσμια αμυντική βιομηχανία, όπου η αυξημένη ζήτηση συνυπάρχει με σοβαρές προκλήσεις στην παραγωγή και τον εφοδιασμό. Η ικανότητα των χωρών να ανταποκριθούν στις αμυντικές τους ανάγκες θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την επίλυση των προβλημάτων στην αλυσίδα εφοδιασμού και την αποτελεσματική διαχείριση των προϋπολογισμών. Οι γεωπολιτικές εντάσεις αναμένεται να συνεχίσουν να τροφοδοτούν τη ζήτηση, καθιστώντας τον τομέα των όπλων έναν από τους πιο δυναμικούς και κρίσιμους στην παγκόσμια οικονομία.