Η Λιθουανία κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τα μπαλόνια λαθρεμπορίου από τη Λευκορωσία

Η Λιθουανία κήρυξε την Τρίτη 9 Δεκεμβρίου εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης, επικαλούμενη την αύξηση των μπαλονιών λαθρεμπορίου που πετούν πάνω από τα σύνορα από τη Λευκορωσία. Η απόφαση αυτή, η οποία χαρακτηρίζεται ως απάντηση σε «υβριδικές επιθέσεις», στοχεύει στην ενίσχυση του συντονισμού μεταξύ των αρχών και στην αντιμετώπιση των διαταραχών στην πολιτική αεροπορία και των ανησυχιών για την εθνική ασφάλεια.

Αυτή η δραματική εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας κλιμακούμενης έντασης μεταξύ της Λιθουανίας και της Λευκορωσίας, με το Βίλνιους να κατηγορεί εδώ και καιρό το Μινσκ για οργανωμένο λαθρεμπόριο τσιγάρων μέσω του εναέριου χώρου της. Η χρήση μπαλονιών και drones για τέτοιες ενέργειες έχει μετατρέψει ένα ζήτημα ελέγχου συνόρων σε μια σοβαρή απειλή για την εθνική ασφάλεια και την ομαλή λειτουργία των αερομεταφορών, αναγκάζοντας τη χώρα να λάβει ριζικά μέτρα.

Η κήρυξη της κατάστασης έκτακτης ανάγκης και οι λόγοι

Η κυβέρνηση της Λιθουανίας, σε συνεδρίασή της την Τρίτη 9 Δεκεμβρίου, αποφάσισε την κήρυξη εθνικής κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Ο Υπουργός Εσωτερικών της Λιθουανίας, Βλάντισλαβ Κοντράτοβιτς, υπογράμμισε ότι η απόφαση αυτή δεν οφείλεται μόνο στις διαταραχές της πολιτικής αεροπορίας, αλλά και σε ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια και την ανάγκη για στενότερο συντονισμό μεταξύ των θεσμών. Η κυβέρνηση ζήτησε επίσης από το κοινοβούλιο να χορηγήσει πρόσθετες εξουσίες στον στρατό για να συνεργαστεί με τις αρχές επιβολής του νόμου κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Όπως μεταδίδει το POLITICO, ο Κοντράτοβιτς δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «με την εισαγωγή κατάστασης έκτακτης ανάγκης σήμερα, νομιμοποιούμε τη συμμετοχή του στρατού».

Η κίνηση αυτή έρχεται καθώς η Λιθουανία έχει κατηγορήσει επανειλημμένα τη γειτονική της Λευκορωσία ότι χρησιμοποιεί μπαλόνια για τη λαθραία μεταφορά τσιγάρων, προκαλώντας σοβαρές διαταραχές στην εναέρια κυκλοφορία και οδηγώντας ακόμη και σε κλείσιμο των συνόρων μεταξύ των δύο χωρών. Η Πρωθυπουργός της Λιθουανίας, Ίνγκα Ρουγκινιένε, δήλωσε ότι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα βοηθήσει στον καλύτερο συντονισμό των ομάδων αντιμετώπισης για την αναχαίτιση των μπαλονιών, τα οποία τόσο η Λιθουανία όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρούν υβριδικές επιθέσεις.

Ο αντίκτυπος στην εναέρια κυκλοφορία και την ασφάλεια

Τα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών της Λιθουανίας είναι ενδεικτικά της σοβαρότητας της κατάστασης. Μέχρι στιγμής φέτος, τουλάχιστον 600 μπαλόνια και 200 drones έχουν εισέλθει στον εναέριο χώρο της Λιθουανίας. Αυτές οι εισβολές είχαν ως αποτέλεσμα τη διακοπή περισσότερων από 300 πτήσεων, επηρεάζοντας περίπου 47.000 επιβάτες και οδηγώντας σε περίπου 60 ώρες κλεισίματος αεροδρομίων. Το αεροδρόμιο του Βίλνιους, ειδικότερα, έχει αντιμετωπίσει επανειλημμένα προβλήματα, με προσωρινές αναστολές λειτουργίας λόγω υποψίας για μπαλόνια στον εναέριο χώρο του, όπως συνέβη και στις 30 Νοεμβρίου. Αυτά τα περιστατικά αναδεικνύουν την άμεση απειλή όχι μόνο για την ασφάλεια των πτήσεων, αλλά και για την οικονομική λειτουργία των αερομεταφορών και την ταλαιπωρία χιλιάδων πολιτών.

Η αγορά και οι αναλυτές παρακολουθούν με αυξημένο ενδιαφέρον τις εξελίξεις, καθώς οι επαναλαμβανόμενες διακοπές στην εναέρια κυκλοφορία και οι ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια μπορούν να έχουν ευρύτερες οικονομικές επιπτώσεις στην περιοχή. Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης παρέχει ένα ισχυρότερο νομικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση αυτών των «υβριδικών» απειλών, επιτρέποντας στις αρχές να δράσουν με μεγαλύτερη ευελιξία και αποτελεσματικότητα. Η κατάσταση αυτή, που έχει οδηγήσει σε πολλαπλά κλεισίματα αεροδρομίων, όπως και το περιστατικό στις 23 Νοεμβρίου, απαιτεί συντονισμένη δράση.

Οι κατηγορίες για υβριδικές επιθέσεις και οι διπλωματικές αντιδράσεις

Η Λιθουανία θεωρεί τις ενέργειες της Λευκορωσίας ως σαφείς υβριδικές επιθέσεις, μια άποψη που συμμερίζεται και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Αλεξάντερ Λουκασένκο, ο δικτάτορας της Λευκορωσίας, έχει χαρακτηρίσει την αντίδραση του Βίλνιους «ασήμαντη», υποβαθμίζοντας τη σοβαρότητα της κατάστασης. Ωστόσο, η Λιθουανία δεν είναι η μόνη χώρα που έχει εκφράσει ανησυχίες για τις ενέργειες της Λευκορωσίας. Οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών είναι ιδιαίτερα τεταμένες, με τη Λευκορωσία να έχει κατηγορήσει πρόσφατα τη Λιθουανία για κατασκοπεία με drone και ρίψη «εξτρεμιστικού υλικού» στο έδαφός της, μια κατηγορία που το Βίλνιους απέρριψε ως ψευδή.

Αυτή η κλιμάκωση των εντάσεων έχει οδηγήσει σε εκκλήσεις για διεθνή αντίδραση. Ο Υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας, Κεστούτις Μπούντρεις, δήλωσε σε συνέντευξή του στο POLITICO τον Οκτώβριο ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να προετοιμάσει νέες κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας. Στόχος είναι να στερηθεί το Μινσκ την ικανότητα να διεξάγει υβριδικό πόλεμο, αναδεικνύοντας την ανάγκη για μια συλλογική ευρωπαϊκή απάντηση σε αυτές τις προκλήσεις. Η κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης σηματοδοτεί την αποφασιστικότητα της Λιθουανίας να αντιμετωπίσει τις απειλές.

Η επόμενη μέρα και οι προτάσεις για κυρώσεις

Με την κήρυξη της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, η Λιθουανία εισέρχεται σε μια νέα φάση αντιμετώπισης των προκλήσεων από τη Λευκορωσία. Η ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ στρατού και αστυνομίας, η οποία πλέον νομιμοποιείται πλήρως, αναμένεται να οδηγήσει σε αποτελεσματικότερη αναχαίτιση των λαθρεμπορικών μπαλονιών και drones. Ωστόσο, η μακροπρόθεσμη λύση απαιτεί διπλωματική πίεση και πιθανές κυρώσεις σε επίπεδο ΕΕ.

Η πρόταση του Υπουργού Εξωτερικών για νέες κυρώσεις υπογραμμίζει την πεποίθηση ότι μόνο με την αποδυνάμωση των οικονομικών δυνατοτήτων της Λευκορωσίας θα μπορέσει να ανακοπεί η ικανότητά της να διεξάγει τέτοιες «υβριδικές» επιχειρήσεις. Η ΕΕ καλείται να εξετάσει σοβαρά αυτά τα μέτρα, καθώς η ασφάλεια των συνόρων ενός κράτους μέλους είναι ζήτημα ολόκληρης της Ένωσης. Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης, που τέθηκε σε ισχύ την Τρίτη, θα παραμείνει σε ισχύ για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα, ανάλογα με την εξέλιξη των γεγονότων και την αποτελεσματικότητα των μέτρων.