- Η Γερμανία και το ΕΛΚ ανέτρεψαν την απαγόρευση της ΕΕ για τους κινητήρες εσωτερικής καύσης από το 2035.
- Η νέα πρόταση ορίζει στόχο μείωσης εκπομπών κατά 90% αντί για 100% μετά το 2035.
- Θα επιτρέπεται η πώληση κινητήρων εσωτερικής καύσης και plug-in υβριδικών με πράσινο χάλυβα και εναλλακτικά καύσιμα.
- Η απόφαση προέκυψε από πιέσεις για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας.
- Η Γαλλία και άλλες πολιτικές ομάδες εκφράζουν έντονες αντιδράσεις για την ανατροπή του μέτρου.
Μια συμφωνία της τελευταίας στιγμής στο Βερολίνο οδήγησε στην ανατροπή της απαγόρευσης των κινητήρων εσωτερικής καύσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2035, ένα αποτέλεσμα που θεωρούνταν αδιανόητο μέχρι πρότινος. Η απόφαση αυτή, που αποτελούσε το κορωνίδα της κλιματικής ατζέντας της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αντικαθίσταται πλέον από έναν στόχο μείωσης των εκπομπών κατά 90% για τα οχήματα που θα πωλούνται μετά το 2035.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας έντονης πολιτικής διαμάχης και σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή πορείας στην κλιματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η αρχική απαγόρευση, που είχε θεσπιστεί ως ένα από τα βασικά μέτρα για την επίτευξη του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050, αντιμετώπισε σφοδρές αντιδράσεις από ισχυρά οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα.
Η ανατροπή της απαγόρευσης του 2035
Η απαγόρευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα βενζινοκίνητα αυτοκίνητα από το 2035, η οποία αποτελούσε το κορωνίδα της κλιματικής ατζέντας της πρώτης θητείας της προέδρου της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανατράπηκε. Η Γερμανία, η οποία φιλοξενεί τη μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία της Ευρώπης, και το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) ήταν οι βασικοί παράγοντες πίσω από αυτή την αλλαγή. Η πίεσή τους ανάγκασε την Επιτροπή να υποχωρήσει, με το Βερολίνο να μεταβαίνει από μια πιθανή αποχή σε πλήρη υπονόμευση της απαγόρευσης μέσα σε μόλις τρεις εβδομάδες, σύμφωνα με το POLITICO.
Σύμφωνα με τη νέα πρόταση, η απαγόρευση θα αντικατασταθεί από έναν στόχο μείωσης των εκπομπών κατά 90% για όλα τα αυτοκίνητα που πωλούνται μετά το 2035. Αυτό σημαίνει ότι μια σειρά οχημάτων θα παραμείνει στην αγορά πολύ μετά το 2035, συμπεριλαμβανομένων των αμιγώς κινητήρων εσωτερικής καύσης και των plug-in υβριδικών. Η προϋπόθεση είναι αυτά να αντισταθμίζονται με πράσινο χάλυβα παραγωγής ΕΕ και εναλλακτικά καύσιμα που προέρχονται από μη ορυκτές πηγές.
Οι λόγοι πίσω από την απόφαση
Η Γερμανία και το ΕΛΚ υποστήριξαν ότι η πλήρης απαγόρευση περιόριζε την ικανότητα των ευρωπαϊκών αυτοκινητοβιομηχανιών να ανταγωνιστούν και αφαιρούσε την ελευθερία επιλογής από τους καταναλωτές. «Πριν από έξι μήνες, ήταν αδιανόητο ότι η Επιτροπή θα έκανε αυτή τη διόρθωση πορείας», δήλωσε διπλωμάτης της ΕΕ, χαρακτηρίζοντας την «αποφασιστική παρέμβαση» της Γερμανίας ως σημείο καμπής για τη μοίρα του νόμου. «Η ιδεολογία του αμιγώς ηλεκτρικού τελειώνει», πρόσθεσε. Ο επικεφαλής του ΕΛΚ, Μάνφρεντ Βέμπερ, ο οποίος είναι επίσης από τη Γερμανία, είχε δηλώσει μετά την πλειοψηφία των εδρών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2024 ότι η ανατροπή της απαγόρευσης θα ήταν η κορυφαία του προτεραιότητα.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η στρατηγική ευθυγράμμιση της Ευρώπης έναντι των παγκόσμιων ανταγωνιστών. Οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες αντιμετωπίζουν έναν εμπορικό πόλεμο με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, σκληρό ανταγωνισμό από κινεζικές εταιρείες με υψηλής τεχνολογίας ηλεκτρικά οχήματα και στασιμότητα στις πωλήσεις σε όλο το μπλοκ. Οι συνδυασμένες αυτές πιέσεις οδήγησαν στην ανάγκη για μια πιο ευέλικτη προσέγγιση που θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα του ευρωπαϊκού κλάδου.
Οι αντιδράσεις και οι επιπτώσεις
Ενώ η Επιτροπή χαρακτηρίζει την προσέγγιση ως ισορροπημένη, ανοίγοντας τον δρόμο για τα ηλεκτρικά οχήματα, οι πολιτικές ομάδες σε όλο το φάσμα τη χαρακτηρίζουν «καταστροφή», αν και για διαφορετικούς λόγους. Η αριστερά υποστηρίζει ότι η ανατροπή της απαγόρευσης θα πλήξει το κλίμα και δεν θα δώσει ώθηση στην ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία. «Το πραγματικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία δεν είναι ένας νόμος που θα τεθεί σε ισχύ σε 10 χρόνια. Είναι η κατάρρευση των πωλήσεων αυτοκινήτων στην Κίνα και η σταθερή παγκόσμια πτώση των αγορών κινητήρων εσωτερικής καύσης», δήλωσε ο Γερμανός ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Μίχαελ Μπλος.
Για την ακροδεξιά, τα μέτρα δεν είναι αρκετά. Ο ευρωβουλευτής Φόλκερ Σνούρμπουσχ, μέλος του κόμματος AfD της Γερμανίας, δήλωσε ότι το πραγματικό ζήτημα είναι η Επιτροπή που «υπαγορεύει» τι μορφή μεταφοράς χρησιμοποιούν οι καταναλωτές. Οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές χαρακτήρισαν τον αναθεωρημένο νόμο του 2035 ως χαμένη ευκαιρία που «υπολείπεται των τολμηρών ενεργειών» που απαιτούνται για να καταστεί ο τομέας πιο ανταγωνιστικός παγκοσμίως. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες αντιπροσωπεύουν το 16% των εκπομπών της ΕΕ, καθιστώντας την απαγόρευση έναν σημαντικό πυλώνα της κλιματικής πολιτικής της ΕΕ για τη μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στο μηδέν έως το 2050.
Η επόμενη μέρα και οι προκλήσεις
Οι διαφορετικές απόψεις σχετικά με την ανατροπή της απαγόρευσης θα συνεχίσουν να ακούγονται στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, ιδιαίτερα στο Συμβούλιο, όπου οι πρωτεύουσες της ΕΕ θα διαφωνήσουν με την Κύπρο, μια μικρή χώρα χωρίς αυτοκινητοβιομηχανία, να ενεργεί ως διαιτητής. Ήδη, η Γαλλία ετοιμάζεται για μάχη, με Παριζιάνους αξιωματούχους να δηλώνουν ότι η πώληση αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης μετά το 2035 είναι μια «κόκκινη γραμμή» για τη χώρα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέτρεψε την εμβληματική της απαγόρευση για την παραγωγή νέων αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης μετά το 2035.
Πίσω από τις σκηνές, ο τομέας της αυτοκινητοβιομηχανίας θα συνεχίσει να ασκεί πιέσεις για να υπονομεύσει περαιτέρω τον κανονισμό. «Τα ανακοινωθέντα μέτρα για την επιβολή της πράσινης μετάβασης των εταιρικών στόλων κινδυνεύουν να έρθουν σε αντίθεση με την απαραίτητη προσέγγιση που βασίζεται στην αγορά και στα κίνητρα», δήλωσε η ένωση αυτοκινητοβιομηχανιών της ΕΕ, ACEA. Ωστόσο, αυτό ακριβώς ελπίζει η Επιτροπή, με πολλούς αξιωματούχους του κλάδου να δηλώνουν ότι το μέτρο των εταιρικών στόλων προορίζεται να λειτουργήσει ως δικλείδα ασφαλείας για την αποδυνάμωση της απαγόρευσης των κινητήρων εσωτερικής καύσης. Ο Επίτροπος για το Κλίμα, Βόπκε Χούκστρα, το παραδέχτηκε στις δηλώσεις του ενώπιον του Κοινοβουλίου την Τρίτη το βράδυ, λέγοντας ότι «οι εταιρικοί στόλοι θα καθοδηγήσουν την καθαρή μετάβαση και θα βοηθήσουν τις αυτοκινητοβιομηχανίες να επιτύχουν τους στόχους τους». Η πρόταση πρέπει τώρα να συζητηθεί από τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
