Η ΕΕ προσφέρει οικονομική ανακούφιση στις χώρες της Βαλτικής που πλήττονται από τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να παράσχει οικονομική στήριξη στις χώρες της Βαλτικής, οι οποίες υφίστανται σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις λόγω των κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας και της εισβολής στην Ουκρανία. Όπως μεταδίδει το POLITICO, η περιοχή αντιμετωπίζει μείωση του τουρισμού και των επενδύσεων, καθώς και κατάρρευση του διασυνοριακού εμπορίου, με τη Φινλανδία, την Εσθονία, τη Λετονία και τη Λιθουανία να βρίσκονται στο επίκεντρο. Το σχέδιο, υπό την ηγεσία του Επιτρόπου Περιφερειακής Πολιτικής, Raffaele Fitto, αναμένεται να συζητηθεί εκτενώς σε σύνοδο κορυφής στο Ελσίνκι στις 16 Δεκεμβρίου.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των εκτεταμένων οικονομικών πιέσεων που αντιμετωπίζουν οι χώρες της ανατολικής πτέρυγας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες έχουν πληγεί δυσανάλογα από τις συνέπειες των κυρώσεων κατά της Ρωσίας και της συνεχιζόμενης εισβολής στην Ουκρανία. Η προσπάθεια της Κομισιόν να αναζωογονήσει αυτές τις περιοχές υπογραμμίζει την αναγκαιότητα για στοχευμένες παρεμβάσεις σε μια περίοδο γεωπολιτικής αστάθειας και οικονομικών προκλήσεων.

Οι οικονομικές επιπτώσεις στην Ανατολική Πτέρυγα της ΕΕ

Οι χώρες της Βαλτικής, συμπεριλαμβανομένης της Φινλανδίας, της Εσθονίας, της Λετονίας και της Λιθουανίας, έχουν βιώσει σημαντική επιβράδυνση της οικονομικής τους δραστηριότητας. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 οδήγησε σε 19 πακέτα κυρώσεων από την ΕΕ, με στόχο την εξασθένηση της ρωσικής πολεμικής οικονομίας. Ωστόσο, οι κυρώσεις αυτές είχαν ως αποτέλεσμα την κατάρρευση του διασυνοριακού εμπορίου με τη Ρωσία, πλήττοντας καίρια τις οικονομίες που είχαν στενές σχέσεις με αυτήν. Παράλληλα, η απειλή ρωσικής εισβολής έχει αποτρέψει τόσο τους τουρίστες όσο και τους ξένους επενδυτές, επιδεινώνοντας την κατάσταση.

Ο Υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Λιθουανίας, Sigitas Mitkus, δήλωσε σε συνέντευξή του στο POLITICO νωρίτερα αυτόν τον μήνα ότι «θέλουμε να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην περιοχή μας, την ανατολική πτέρυγα, συμπεριλαμβανομένης της Λιθουανίας, επειδή βλέπουμε τον αρνητικό αντίκτυπο που προέρχεται από τη γεωπολιτική κατάσταση». Τόνισε επίσης την δυσκολία να πειστούν οι επενδυτές ότι οι υποδομές είναι επαρκείς. Η εκτίναξη του πληθωρισμού μετά την πανδημία και η μείωση των τιμών των κατοικιών έχουν επίσης επιβαρύνει τις επιχειρήσεις, καθιστώντας δυσκολότερη την εξασφάλιση δανείων από τις τράπεζες.

Τα δεδομένα και οι προκλήσεις

Ο Jürgen Ligi, Υπουργός Οικονομικών της Εσθονίας, ανέφερε στο POLITICO ότι «οι άνθρωποι που είχαν διασυνοριακές συνδέσεις με κάποιες οικονομικές συνέπειες τις έχουν χάσει». Η Εσθονία, η οποία έχει υποστεί τις μεγαλύτερες συνέπειες από τον πόλεμο όσον αφορά τις επενδύσεις και τις θέσεις εργασίας, αναμένεται να έχει ανάπτυξη μόλις 0,6% το 2025, σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις της Κομισιόν, ποσοστό πολύ κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Αυτό συμβαίνει παρά τις προσδοκίες για ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας τα έτη 2026 και 2027. Για την οικονομική στασιμότητα και την ανεργία που αντιμετωπίζει η χώρα, μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα εδώ.

Σε ένα άλλο σημάδι οικονομικής πίεσης, η Φινλανδία παραβίασε τους κανόνες δαπανών της Κομισιόν το 2025 λόγω υπερβολικών δαπανών και οικονομικής επιβράδυνσης που προκλήθηκε από τον πόλεμο. Ο Επίτροπος Οικονομίας της ΕΕ, Valdis Dombrovskis, δήλωσε πρόσφατα ότι η ΕΕ «αναγνωρίζει τη δύσκολη οικονομική κατάσταση που αντιμετωπίζει η Φινλανδία, συμπεριλαμβανομένης της γεωπολιτικής κατάστασης και του κλεισίματος των ρωσικών συνόρων». Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέβαλε κόκκινη κάρτα στη Φινλανδία για τις υπερβολικές δημόσιες δαπάνες της, σηματοδοτώντας τις ανησυχίες για την οικονομική υγεία του κράτους μέλους.

Περιορισμένες επιλογές και η επόμενη μέρα

Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές και τους διπλωμάτες είναι ότι η άμεση χρηματοδοτική στήριξη που μπορεί να παράσχει ο Επίτροπος Fitto θα είναι περιορισμένη, δεδομένης της κλίμακας της πρόκλησης και του γεγονότος ότι ο τρέχων επταετής προϋπολογισμός της ΕΕ (Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο – ΠΔΠ) εξαντλείται. Ένας διπλωμάτης της ΕΕ, ο οποίος ζήτησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, ανέφερε ότι «η ανακοίνωση δεν θα συνοδεύεται από νέα χρήματα αλλά από ιδέες που μπορούν να επιδιωχθούν στο επόμενο ΠΔΠ».

Μπροστά στους μειούμενους πόρους του τρέχοντος προϋπολογισμού της ΕΕ, ο Sigitas Mitkus της Λιθουανίας ζητά οι εταιρείες της Βαλτικής να έχουν προνομιακή πρόσβαση στα νέα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ από το 2028 και μετά, κάτι που επί του παρόντος απουσιάζει από την πρόταση προϋπολογισμού της Κομισιόν του Ιουλίου. Αξιωματούχοι από τις χώρες της πρώτης γραμμής εξετάζουν και άλλες επιλογές, όπως η χαλάρωση των κανόνων κρατικών ενισχύσεων από τις Βρυξέλλες για την επιδότηση προβληματικών επιχειρήσεων, καθώς και η παροχή εγγυήσεων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων σε εταιρείες που επιθυμούν να επενδύσουν στην περιοχή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει σχέδιο αναμόρφωσης των χρηματοπιστωτικών αγορών για την ώθηση των επενδύσεων, κάτι που θα μπορούσε να βοηθήσει μακροπρόθεσμα.

Οι αντιδράσεις και τα επόμενα βήματα

Ενώ η επερχόμενη στρατηγική θα επιστήσει την προσοχή σε αυτά τα προβλήματα, οι αξιωματούχοι παραδέχονται ιδιωτικά ότι είναι απίθανο να κινητοποιήσει αρκετά μετρητά για την άμεση επίλυσή τους. Ο διπλωμάτης της ΕΕ τόνισε ότι «θα δημιουργήσει την αφήγηση ότι στο επόμενο ΠΔΠ μπορείτε να κάνετε κάτι για πιεστικά ζητήματα για τις ανατολικές περιοχές, όπως η παραγωγή drones». Για παράδειγμα, η Πολωνία λαμβάνει ήδη σημαντικά κεφάλαια για την ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεών της, συμπεριλαμβανομένου εξοπλισμού drones. Ωστόσο, μέχρι το 2028, «δεν αναμένω νέα χρήματα».

Η σύνοδος κορυφής των ηγετών των χωρών της ανατολικής Ευρώπης, που θα πραγματοποιηθεί στο Ελσίνκι στις 16 Δεκεμβρίου, θα αποτελέσει μια κρίσιμη πλατφόρμα για την ανάδειξη αυτών των ανησυχιών. Οι χώρες της Βαλτικής θα παρουσιάσουν μια μακροσκελή λίστα αιτημάτων, ελπίζοντας ότι το σχέδιο του Επιτρόπου Fitto θα μπορέσει να αναζωογονήσει τις οικονομίες τους, παρά τους δημοσιονομικούς περιορισμούς του τρέχοντος πλαισίου της ΕΕ.