- Η ΕΕ απέρριψε την αμνηστία του Πούτιν για εγκλήματα πολέμου, χαρακτηρίζοντάς την «ιστορικό λάθος».
- Το σχέδιο ειρήνης του Τραμπ περιλαμβάνει επανένταξη της Ρωσίας και άρση κυρώσεων, παρά τις διεθνείς καταδίκες.
- Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες εκφράζουν ανησυχία, ενώ υπάρχουν διαφωνίες εντός της ΕΕ για τη διατήρηση των κυρώσεων.
- Διεθνείς οργανισμοί και η Ουκρανία συνεχίζουν τις έρευνες και τις διαδικασίες για τη λογοδοσία των ρωσικών εγκλημάτων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω του Επιτρόπου Δικαιοσύνης και Δημοκρατίας, Μάικλ ΜακΓκραθ, απέρριψε κατηγορηματικά την ιδέα να δοθεί αμνηστία στον Βλαντίμιρ Πούτιν για τα εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία, ως μέρος οποιασδήποτε μελλοντικής ειρηνευτικής συμφωνίας. Η προειδοποίηση απευθύνεται στον Ντόναλντ Τραμπ και την ομάδα του, οι οποίοι φέρονται να περιλαμβάνουν την πλήρη αμνηστία στο σχέδιο ειρήνης τους, κάτι που η ΕΕ χαρακτηρίζει «ιστορικό λάθος τεράστιων διαστάσεων».
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των διπλωματικών προσπαθειών για την επίτευξη ειρήνης στην Ουκρανία, οι οποίες ωστόσο βρίσκονται αντιμέτωπες με το κρίσιμο ζήτημα της λογοδοσίας για τα εγκλήματα πολέμου. Το παρασκήνιο της υπόθεσης περιλαμβάνει τις επανειλημμένες εκκλήσεις της διεθνούς κοινότητας για δικαιοσύνη, σε αντίθεση με τις φήμες περί αμνηστίας που προωθεί η ομάδα του Ντόναλντ Τραμπ.
Η κόκκινη γραμμή της ΕΕ για τα εγκλήματα πολέμου
Σύμφωνα με το POLITICO, ο Επίτροπος Δικαιοσύνης και Δημοκρατίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Μάικλ ΜακΓκραθ, δήλωσε κατηγορηματικά ότι οποιαδήποτε κίνηση για να «καθαρίσει το παρελθόν» για τη Ρωσία σε μια ειρηνευτική συμφωνία θα ήταν «ένα ιστορικό λάθος τεράστιων διαστάσεων». Η προειδοποίηση αυτή αποτελεί ουσιαστικά μια νέα κόκκινη γραμμή για οποιαδήποτε συμφωνία, υπογραμμίζοντας την ανάγκη οι διαπραγματευτές να διασφαλίσουν ότι η ώθηση για κατάπαυση του πυρός δεν θα οδηγήσει τη Ρωσία στην αποφυγή δίωξης.
Οι δηλώσεις του ΜακΓκραθ αντικατοπτρίζουν τις ευρέως διαδεδομένες ανησυχίες στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ότι το αρχικό αμερικανικό σχέδιο για μια συμφωνία περιλάμβανε την υπόσχεση «πλήρους αμνηστίας για ενέργειες που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου», παράλληλα με σχέδια επανένταξης της Ρωσίας στην παγκόσμια οικονομία. Η προσπάθεια της ομάδας Τραμπ να αποκαταστήσει τον ηγέτη του Κρεμλίνου έρχεται παρά τη διεθνή καταδίκη της Ρωσίας για φερόμενα εγκλήματα, όπως η απαγωγή 20.000 Ουκρανών παιδιών και επιθέσεις εναντίον αμάχων σε Μπούτσα, Μαριούπολη και αλλού.
«Δεν νομίζω ότι η ιστορία θα κρίνει ευνοϊκά οποιαδήποτε προσπάθεια να διαγραφούν τα ρωσικά εγκλήματα στην Ουκρανία», τόνισε ο ΜακΓκραθ. «Πρέπει να λογοδοτήσουν για αυτά τα εγκλήματα και αυτή θα είναι η προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε όλες αυτές τις συζητήσεις. Αν επιτρέπαμε την ατιμωρησία για αυτά τα εγκλήματα, θα σπέρναμε τους σπόρους του επόμενου γύρου επιθέσεων και της επόμενης εισβολής».
Διεθνείς καταδίκες και το σχέδιο ειρήνης του Τραμπ
Οι ουκρανικές αρχές έχουν ξεκινήσει έρευνες για περισσότερα από 178.000 φερόμενα ρωσικά εγκλήματα από την έναρξη του πολέμου. Επιπλέον, τον περασμένο μήνα, μια επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών διαπίστωσε ότι οι ρωσικές αρχές είχαν διαπράξει εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, στοχεύοντας Ουκρανούς κατοίκους μέσω επιθέσεων με drones, καθώς και εγκλήματα πολέμου, όπως η αναγκαστική μεταφορά και απέλαση αμάχων.
Τον Μάρτιο του 2023, δικαστές του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου εξέδωσαν ένταλμα σύλληψης για τον Πούτιν, κατονομάζοντάς τον ως «φερόμενο ως υπεύθυνο για το έγκλημα πολέμου της παράνομης απέλασης πληθυσμού [παιδιών]» από την Ουκρανία. Ωστόσο, ο Ντόναλντ Τραμπ και η ομάδα του έχουν δείξει μέχρι στιγμής ελάχιστο ενδιαφέρον για τη δίωξη του Πούτιν, με τον πρώην πρόεδρο να περιγράφει συχνά τον Ρώσο ομόλογό του με θετικούς όρους.
Το προσχέδιο του 28-σημείου ειρηνευτικού σχεδίου που κυκλοφόρησε η ομάδα του Τραμπ την περασμένη εβδομάδα, συνεχίζει σε παρόμοιο πνεύμα. Προβλέπει ότι η «Ρωσία θα επανενταχθεί στην παγκόσμια οικονομία» και θα προσκληθεί να επανέλθει στην G8, από την οποία είχε αποβληθεί το 2014 μετά την προσάρτηση της Κριμαίας. Το σχέδιο αναφέρει επίσης ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνάψουν μια μακροπρόθεσμη συμφωνία οικονομικής συνεργασίας για αμοιβαία ανάπτυξη σε τομείς όπως η ενέργεια, οι φυσικοί πόροι και η τεχνητή νοημοσύνη. Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τη ρωσική στάση, δείτε Ο Πούτιν στηρίζει το αμερικανικό σχέδιο ειρήνης ως «βάση» για την Ουκρανία. Η συνάντηση αξιωματούχων Τραμπ με Ρώσο απεσταλμένο στο Μαϊάμι, όπως αναφέρθηκε, προκάλεσε επίσης ανησυχίες για το σχέδιο ειρήνης στην Ουκρανία, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο Συνάντηση αξιωματούχων Τραμπ με Ρώσο απεσταλμένο στο Μαϊάμι προκαλεί ανησυχίες για το σχέδιο ειρήνης στην Ουκρανία.
Οι ευρωπαϊκές αντιδράσεις και οι διαφωνίες εντός της ΕΕ
Το αμερικανικό σχέδιο ειρήνης προτείνει την σταδιακή άρση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, αν και οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν αντιδράσει, τονίζοντας ότι η άρση των κυρώσεων της ΕΕ θα είναι δική τους απόφαση. Ωστόσο, δεν επιθυμούν όλοι στην Ευρώπη να διατηρήσουν την πίεση στη Μόσχα. Η Ουγγαρία, για παράδειγμα, έχει επανειλημμένα καθυστερήσει νέες κυρώσεις, ειδικά σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, για τα οποία εξαρτάται από τη Ρωσία. Ανώτεροι πολιτικοί στη Γερμανία έχουν επίσης «ρίξει» την ιδέα της άρσης των κυρώσεων στον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream από τη Ρωσία.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι ότι η έλλειψη ενιαίας στάσης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε συνδυασμό με την προοπτική μιας αμερικανικής κυβέρνησης που ευνοεί την επανένταξη της Ρωσίας, μπορεί να υπονομεύσει τη διεθνή προσπάθεια για λογοδοσία. Οι νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η ατιμωρησία για τέτοια εγκλήματα δημιουργεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο για το διεθνές δίκαιο. Οι ευρωπαϊκές αντιδράσεις για τη συνάντηση Όρμπαν-Πούτιν στη Μόσχα, όπως αναλύεται στο Ευρωπαϊκές αντιδράσεις για τη συνάντηση Όρμπαν-Πούτιν στη Μόσχα, αποτελούν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των εσωτερικών τριβών.
Η επόμενη μέρα για τη δικαιοσύνη και την ειρήνη
Η ΕΕ και άλλοι εταίροι έχουν εργαστεί για τη δημιουργία ενός νέου ειδικού δικαστηρίου για το έγκλημα της επίθεσης, με στόχο να φέρουν τους Ρώσους ηγέτες ενώπιον της δικαιοσύνης για την πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία. Ο Μάικλ ΜακΓκραθ υπογράμμισε ότι «δεν μπορούμε να εγκαταλείψουμε τα δικαιώματα των θυμάτων της ρωσικής επίθεσης και των ρωσικών εγκλημάτων», τονίζοντας ότι υπάρχουν «άφθονα στοιχεία» για εκατομμύρια ζωές που έχουν χαθεί ή καταστραφεί και ανθρώπους που έχουν απομακρυνθεί βίαια. Η στάση της ΕΕ παραμένει αμετακίνητη στην απαίτηση για λογοδοσία, ανεξάρτητα από τις διπλωματικές πιέσεις για ειρηνευτικές συμφωνίες.
