- Η ΕΕ ενέκρινε νομικό μηχανισμό για το μόνιμο πάγωμα 210 δισ. ευρώ ρωσικών assets.
- Η απόφαση παρακάμπτει την ανάγκη για εξαμηνιαία ομόφωνη ανανέωση των κυρώσεων.
- Στόχος είναι η διασφάλιση αποζημιώσεων στην Ουκρανία και η αποφυγή οικονομικών επιπτώσεων στην ΕΕ.
- Το Βέλγιο, όπου βρίσκονται τα περισσότερα assets, εξέφρασε αρχικά ανησυχίες για το δάνειο.
Οι πρεσβευτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενέκριναν την Πέμπτη έναν νομικό μηχανισμό που επιτρέπει το μόνιμο πάγωμα 210 δισεκατομμυρίων ευρώ σε ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία στην Ευρώπη. Αυτή η απόφαση, που ελήφθη με «πολύ σαφή πλειοψηφία», εκχωρεί έκτακτες εξουσίες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρακάμπτοντας ουσιαστικά χώρες όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία από το να μπλοκάρουν τις ανανεώσεις κυρώσεων.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των εντατικών προσπαθειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να βρει τρόπους για την αξιοποίηση των δεσμευμένων ρωσικών κεφαλαίων, εν μέσω της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στην Ουκρανία και της ανάγκης για χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης. Το παρασκήνιο της υπόθεσης περιλαμβάνει μακρές διαπραγματεύσεις και νομικές προκλήσεις, με την ΕΕ να αναζητά μια βιώσιμη λύση που να διασφαλίζει τη νομιμότητα και την αποτελεσματικότητα των μέτρων της.
Ο νέος νομικός μηχανισμός και οι έκτακτες εξουσίες
Όπως μεταδίδει το POLITICO, η απόφαση των πρεσβευτών της ΕΕ εκχωρεί έκτακτες εξουσίες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να διατηρήσει τα 210 δισεκατομμύρια ευρώ σε ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία δεσμευμένα. Αυτό θα ισχύει έως ότου το Κρεμλίνο καταβάλει μεταπολεμικές αποζημιώσεις στην Ουκρανία. Η κίνηση αυτή αποτελεί ένα σημαντικό πλήγμα στις ελπίδες του Κρεμλίνου να αποδεσμεύσει τα χρήματά του στο πλαίσιο μιας μεταπολεμικής ειρηνευτικής διευθέτησης, μια ιδέα που έχει υποστηριχθεί από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, αλλά παραμένει μη δημοφιλής στην Ευρώπη.
Ο νέος νομικός μηχανισμός, ο οποίος αποτελεί αναθεωρημένη έκδοση της πρότασης του Άρθρου 122, αναμένεται να επικυρωθεί επίσημα από το Συμβούλιο την Παρασκευή. Η ουσία του μηχανισμού είναι ότι καταργεί την υποχρέωση των χωρών της ΕΕ να ανανεώνουν ομόφωνα τις κυρώσεις κάθε έξι μήνες, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα. Αυτό σημαίνει ότι χώρες με φιλικές προς το Κρεμλίνο τάσεις, όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία, χάνουν τη δυνατότητα να απελευθερώσουν τα δεσμευμένα χρήματα απλώς ψηφίζοντας «όχι» στην ανανέωση των κυρώσεων. Η ΕΕ δικαιολόγησε αυτή τη ριζική νομική αλλαγή, υποστηρίζοντας ότι η επιστροφή των assets στη Ρωσία θα προκαλούσε τεράστιες επιπτώσεις στην οικονομία της Ένωσης και θα μπορούσε να τροφοδοτήσει υβριδικές επιθέσεις από το Κρεμλίνο.
Οικονομικές επιπτώσεις και η στάση του Βελγίου
Τα 210 δισεκατομμύρια ευρώ σε παγωμένα ρωσικά assets, τα περισσότερα εκ των οποίων διατηρούνται στην Βελγική Euroclear, αποτελούν ένα κρίσιμο κεφάλαιο για την Ουκρανία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε αρχικά προτείνει τον νομικό μηχανισμό για να ενισχύσει ένα ξεχωριστό σχέδιο για την κινητοποίηση αυτών των κεφαλαίων προς την Ουκρανία. Ωστόσο, το Βέλγιο είχε εκφράσει έντονες αντιρρήσεις, φοβούμενο ότι θα αναγκαζόταν να αποπληρώσει το δάνειο σε περίπτωση που η Ρωσία διεκδικούσε τα χρήματα. Για να κατευνάσει αυτές τις ανησυχίες, η Επιτροπή αφαίρεσε τις αναφορές στο δάνειο από τη νομική πρόταση που εγκρίθηκε την Πέμπτη. Για τις ανησυχίες του Βελγίου σχετικά με το δάνειο, μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα στο άρθρο Το Βέλγιο ζητά επιπλέον χρηματικό απόθεμα για το δάνειο στην Ουκρανία από ρωσικά assets.
Προτεινόμενο Κυβερνητικό σχέδιο για τον ΑΔΜΗΕ: Ενίσχυση κεφαλαίου και προσέλκυση διεθνών επενδυτών
Ο αντίκτυπος στην Ουκρανία και τις σχέσεις ΕΕ-Ρωσίας
Η απόφαση αυτή αποτελεί σημαντική ώθηση για την Ουκρανία, καθώς μειώνει σημαντικά την πιθανότητα οι φιλορωσικές χώρες στην Ευρώπη, όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία, να επιστρέψουν τα παγωμένα κεφάλαια στη Ρωσία. Η Ουγγαρία, ειδικότερα, έχει επανειλημμένα εκφράσει αντιρρήσεις σε παρόμοιες πρωτοβουλίες, όπως φαίνεται και στην περίπτωση του μπλοκαρίσματος των ευρωομολόγων για τη στήριξη της Ουκρανίας, μια εξέλιξη που περιγράφεται στο άρθρο Η Ουγγαρία μπλοκάρει τα ευρωομόλογα ως εναλλακτική στο σχέδιο της ΕΕ για τα ρωσικά assets. Η νέα ρήτρα έκτακτης ανάγκης ανατρέπει αποτελεσματικά τους ισχύοντες κανόνες, διασφαλίζοντας ότι η ΕΕ δεν θα βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να αποπληρώσει το δάνειο στη Ρωσία, εάν τα κεφάλαια είχαν χρησιμοποιηθεί για τη στήριξη του Κιέβου.
Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι αυτή η κίνηση ενισχύει την νομική θωράκιση της ΕΕ έναντι πιθανών ρωσικών προσφυγών, παρόλο που η Μόσχα έχει ήδη απειλήσει με αντίποινα. Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί μια μακροχρόνια δέσμευση των ρωσικών assets, γεγονός που θα μπορούσε να επηρεάσει τις μελλοντικές διαπραγματεύσεις για την ειρήνη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για να ξεκλειδώσει αυτά τα assets, όπως αναλύεται στο άρθρο Η ΕΕ επιδιώκει να ξεκλειδώσει 210 δισ. ευρώ παγωμένα ρωσικά assets για την Ουκρανία: Τα εμπόδια και οι κίνδυνοι.
Η επόμενη μέρα για τα ρωσικά assets
Η απόφαση των πρεσβευτών της ΕΕ σηματοδοτεί μια νέα φάση στη διαχείριση των ρωσικών assets και στην υποστήριξη της Ουκρανίας. Οι νέες έκτακτες εξουσίες θα παραμείνουν σε ισχύ μέχρι η Ρωσία να σταματήσει τον πόλεμο επιθετικότητας κατά της Ουκρανίας και να παράσχει αποζημιώσεις. Αυτό το νομικό πλαίσιο παρέχει μακροπρόθεσμη σταθερότητα στην πολιτική της ΕΕ έναντι της Ρωσίας και ενισχύει τη θέση του μπλοκ στις διεθνείς σχέσεις. Η κίνηση αυτή έρχεται σε μια περίοδο όπου η ΕΕ επιδιώκει συμφωνία για το πάγωμα των ρωσικών assets επ’ αόριστον, όπως είχε αναφερθεί και στο άρθρο Η ΕΕ επιδιώκει συμφωνία για πάγωμα ρωσικών assets επ’ αόριστον έως την Παρασκευή, υπογραμμίζοντας την αποφασιστικότητα της Ένωσης.
