- Ο Ντόναλντ Τραμπ σκοπεύει να μηνύσει το BBC για δυσφήμιση στη Φλόριντα, ζητώντας 1-5 δισ. δολάρια.
- Η αγωγή αφορά μονταρισμένο υλικό από ομιλία του Τραμπ της 6ης Ιανουαρίου 2021 σε ντοκιμαντέρ του «Panorama».
- Το περιστατικό θυμίζει παρόμοια κρίση του BBC τη δεκαετία του 1980 με το «Maggie’s Militant Tendency».
- Τότε, το BBC είχε πληρώσει αποζημιώσεις 20.000 λιρών σε Συντηρητικούς βουλευτές μετά από αγωγές δυσφήμισης.
- Η διαμάχη αναδεικνύει διαχρονικά ζητήματα ακεραιότητας και αμεροληψίας για τον βρετανικό ραδιοτηλεοπτικό φορέα.
Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, προτίθεται να μηνύσει το BBC στη Φλόριντα για δυσφήμιση, ζητώντας αποζημίωση μεταξύ 1 και 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, μετά από ένα ντοκιμαντέρ του «Panorama» που παρουσίασε μονταρισμένο υλικό από ομιλία του. Αυτή η εξέλιξη φέρνει στην επιφάνεια ένα παρόμοιο σκάνδαλο του BBC τη δεκαετία του 1980, όταν η εκπομπή «Panorama» βρέθηκε σε κρίση λόγω παραπλανητικού μοντάζ που αφορούσε Συντηρητικούς βουλευτές.
Αυτή η νέα νομική διαμάχη έρχεται σε μια περίοδο που το BBC αντιμετωπίζει ήδη πιέσεις ενόψει της ανανέωσης της Χάρτας του και της διατήρησης του τέλους άδειας, θυμίζοντας έντονα τις προκλήσεις που αντιμετώπιζε ο βρετανικός δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας τη δεκαετία του 1980. Η ιστορία επαναλαμβάνεται για το BBC, το οποίο βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο κριτικής για την ακεραιότητα της δημοσιογραφίας του, με την υπόθεση Τραμπ να αναδεικνύει διαχρονικά ζητήματα εμπιστοσύνης και πολιτικής αμεροληψίας.
Η νέα διαμάχη: Τραμπ εναντίον BBC
Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έχει εκφράσει την πρόθεσή του να καταθέσει αγωγή κατά του POLITICO BBC στη Φλόριντα, ζητώντας αποζημίωση μεταξύ 1 και 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η αγωγή αφορά ένα ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε στο πλαίσιο της εκπομπής «Panorama» κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του 2024. Το ντοκιμαντέρ περιείχε αμφισβητούμενα μονταρισμένο υλικό από την ομιλία του Τραμπ στις 6 Ιανουαρίου 2021, δημιουργώντας την εντύπωση ότι παρότρυνε τους υποστηρικτές του να εισβάλουν στο Καπιτώλιο της Ουάσιγκτον.
Ο Τραμπ φέρεται να ανακάλυψε το μοντάζ αφού είχε παρέλθει η προθεσμία για αγωγή δυσφήμισης στο Ηνωμένο Βασίλειο, γεγονός που τον οδήγησε να επιδιώξει νομική οδό στις ΗΠΑ. Αν και το BBC έχει εκδώσει δημόσια συγγνώμη, η νομική μάχη στην Αμερική είναι πιο περίπλοκη. Οι δικηγόροι του Τραμπ αντιμετωπίζουν το σημαντικό εμπόδιο της δικαιοδοσίας, καθώς το επίμαχο ντοκιμαντέρ δεν διατέθηκε ποτέ στις ΗΠΑ. Επιπλέον, πρέπει να αποδείξουν ότι η φήμη του Τραμπ υπέστη υλική ζημία και ότι οι συντελεστές της εκπομπής ενήργησαν με ρητή κακοβουλία. Το BBC, από την πλευρά του, έχει ξεκαθαρίσει ότι θα υπερασπιστεί τον εαυτό του έναντι οποιασδήποτε τέτοιας αξίωσης.
Το ιστορικό προηγούμενο: “Maggie’s Militant Tendency”
Η παρούσα κατάσταση φέρνει στο προσκήνιο ένα παρόμοιο περιστατικό από τα μέσα της δεκαετίας του 1980, όταν η εκπομπή «Panorama» βύθισε το BBC σε μια υπαρξιακή κρίση. Η τότε διαμάχη αφορούσε ένα πρόγραμμα με τίτλο «Maggie’s Militant Tendency», το οποίο, μεταξύ άλλων λαθών, χειραγώγησε πλάνα για να υποστηρίξει ότι ορισμένοι Συντηρητικοί βουλευτές ήταν «ρατσιστές» ή οιονεί φασίστες. Ο τίτλος και μόνο ήταν αρκετός για να προκαλέσει αντιδράσεις στη δεξιά πτέρυγα, καθώς η «Militant Tendency» ήταν μια σκληροπυρηνική αριστερή υποομάδα που χρησιμοποιούσε τακτικές διείσδυσης στο Εργατικό Κόμμα.
Ο πρώην ρεπόρτερ του «Panorama», Τομ Μπάουερ, χαρακτήρισε το πρόγραμμα ως «θλιβερά λανθασμένο», τονίζοντας την παραλογισμό του να εξισώνει μια χούφτα φερόμενων ρατσιστών Τόρις με την εκτεταμένη μαρξιστική διείσδυση στο Εργατικό Κόμμα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η συνέντευξη με τον Συντηρητικό βουλευτή Χάρβεϊ Πρόκτορ, η οποία μονταρίστηκε τόσο πρόχειρα ώστε τον έδειχνε με τρία διαφορετικά κοστούμια σε αυτό που παρουσιάστηκε ως μία ενιαία συνάντηση. Ο Τζον Σέλγουιν Γκάμερ, πρόεδρος του Συντηρητικού Κόμματος, σχολίασε χαρακτηριστικά ότι «ήξερε ότι ο Πρόκτορ ήταν πολλά πράγματα, αλλά όχι καλλιτέχνης της γρήγορης αλλαγής». Σε μια άλλη ακολουθία, πλάνα του βουλευτή Τζέραλντ Χάουαρθ με στολή συνοδεύονταν από σχολιασμό που υποστήριζε ότι είχε παραστεί σε φασιστική συνάντηση στην Ιταλία, υπονοώντας ότι φορούσε φασιστική στολή. Στην πραγματικότητα, φορούσε στολή οδηγού τρένου και παρακολουθούσε μια συγκέντρωση λάτρεις των ατμοκίνητων σιδηροδρόμων.
Οι αγωγές και οι αποζημιώσεις του 1984
Μετά την προβολή του τον Ιανουάριο του 1984, το «Maggie’s Militant Tendency» οδήγησε σε αγωγές δυσφήμισης από πέντε Συντηρητικούς βουλευτές. Ενώ ορισμένες αγωγές αποσύρθηκαν, οι υποθέσεις που κατέθεσαν οι Χάουαρθ και Νιλ Χάμιλτον έφτασαν στο δικαστήριο λίγο περισσότερο από δύο χρόνια αργότερα. Το BBC, αντί να ζητήσει συγγνώμη για ορισμένα από τα λάθη του, επέλεξε να πολεμήσει τις αγωγές με νύχια και με δόντια. Η δίκη διήρκεσε μόλις τέσσερις ημέρες και περιείχε στιγμές παραλογισμού.
Μία από τις κατηγορίες κατά του Χάμιλτον ήταν ότι είχε κάνει μιμήσεις του Χίτλερ μετά από επίσκεψη στο Ράιχσταγκ του Βερολίνου. Για να αποδείξει ότι η μίμηση ήταν σατιρική και όχι σοβαρή πολιτική δέσμευση, του ζητήθηκε να την εκτελέσει στο βήμα του μάρτυρα δύο φορές. Μια άλλη κατηγορία ήταν ότι το 1973 είχε παραστεί σε συνέδριο του ιταλικού φασιστικού κόμματος MSI. Τέσσερις ημέρες μετά την έναρξη των διαδικασιών, πριν προλάβει η υπεράσπιση του BBC να λάβει τον λόγο, η διοίκηση του οργανισμού, υπό την πίεση του Διοικητικού Συμβουλίου και των Συντηρητικών υπουργών, προχώρησε σε σημαντικούς διακανονισμούς. Το BBC ζήτησε συγγνώμη για τους ψευδείς ισχυρισμούς ότι οι Χάμιλτον και Χάουαρθ ήταν μέλη ακροδεξιάς ομάδας, ότι είχαν παραπλανήσει τον πρόεδρο του Συντηρητικού Κόμματος και ότι είχαν κάνει ρατσιστικά σχόματα. Οι Χάμιλτον και Χάουαρθ έλαβαν έκαστος 20.000 λίρες ως αποζημίωση, ένα σημαντικό ποσό για την εποχή, και αφορολόγητο.
Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η ιστορία του BBC με τις αγωγές δυσφήμισης υπογραμμίζει τη διαρκή πρόκληση της διατήρησης της δημοσιογραφικής ακεραιότητας, ειδικά όταν βρίσκεται υπό πολιτική πίεση. Η αγορά των μέσων ενημέρωσης παρακολουθεί στενά αυτές τις εξελίξεις, καθώς οι αποφάσεις του δικαστηρίου και οι διακανονισμοί μπορούν να δημιουργήσουν σημαντικά προηγούμενα για το εύρος της ευθύνης των δημοσιογραφικών οργανισμών και την προστασία της φήμης των δημόσιων προσώπων.
Η επόμενη μέρα για το BBC
Μετά τη νίκη τους, οι Χάμιλτον και Χάουαρθ ζήτησαν συνάντηση με τον τότε πρόεδρο του BBC, Δούκα Χάσεϊ, για να διασφαλίσουν ότι η «ακεραιότητα του οργανισμού θα αποκατασταθεί, η πολιτική του αμεροληψία θα επανιδρυθεί και η νόμιμη συντακτική του ανεξαρτησία θα προστατευθεί». Τότε, όπως και τώρα, υπήρχε μια κρίση διακυβέρνησης στο BBC και ένα ευρύτερο πλαίσιο προβλημάτων. Επίσης, τότε, όπως και τώρα, υπήρχε μια επικείμενη πολιτική πρόκληση για το BBC σχετικά με την ανανέωση της Χάρτας του και την επέκταση του τέλους άδειας, το οποίο φυλάσσεται ζηλότυπα.
Όλοι οι οργανισμοί μέσων ενημέρωσης αγωνίζονται να υπερασπιστούν τον εαυτό τους έναντι αγωγών δυσφήμισης, και το BBC δεν αποτελεί εξαίρεση. Ωστόσο, ενώ ο ραδιοτηλεοπτικός φορέας μπορεί δικαιολογημένα να υποστηρίξει ότι δεν έχει υπόθεση να αντιμετωπίσει τον Τραμπ, είναι χρήσιμο να θυμόμαστε ότι τη δεκαετία του 1980, το BBC επικρίθηκε έντονα για σπατάλη χρημάτων των φορολογουμένων στην υπεράσπιση αβάσιμων ισχυρισμών για σχεδόν δύο χρόνια – και δικαίως.
