Ευρωπαϊκή Ένωση: Ο κίνδυνος πίσω από τα φθηνά χριστουγεννιάτικα δώρα από την Κίνα

Τα φθηνά εισαγόμενα χριστουγεννιάτικα δώρα από κινεζικά ηλεκτρονικά καταστήματα θέτουν σε σοβαρό κίνδυνο την ασφάλεια των καταναλωτών, καθώς εκτιμάται ότι το 80% των δεμάτων σε ορισμένους αεροπορικούς κόμβους δεν συμμορφώνεται με τους κανόνες ασφαλείας της ΕΕ. Σύμφωνα με το POLITICO, η Ευρώπη πασχίζει να διαχειριστεί την εισροή 4,6 δισεκατομμυρίων πακέτων, ενώ η οριστική λύση μέσω της τελωνειακής μεταρρύθμισης αναμένεται να καθυστερήσει αρκετά χρόνια.

Η εκρηκτική άνοδος του ηλεκτρονικού εμπορίου τα τελευταία χρόνια έχει μεταβάλει ριζικά το τοπίο των εισαγωγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετατρέποντας τα τελωνεία σε «ασφυκτικούς» κόμβους. Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας μακράς περιόδου όπου η ατέλεια για δέματα κάτω των 150 ευρώ επέτρεψε σε πλατφόρμες από την Ασία να κατακλύσουν την αγορά, δημιουργώντας τεράστιες προκλήσεις τόσο για την ασφάλεια των προϊόντων όσο και για τη διατήρηση του υγιούς ανταγωνισμού εντός της ενιαίας αγοράς.

Η «πλημμύρα» των 4,6 δισεκατομμυρίων πακέτων

Το 2024 καταγράφηκε ιστορικό υψηλό με 4,6 δισεκατομμύρια μικρά δέματα να εισέρχονται στην ΕΕ, αριθμός που ξεπεράστηκε ήδη από τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους. Η κατάσταση αυτή έχει οδηγήσει σε εκθετική αύξηση του φόρτου εργασίας για τους τελωνειακούς υπαλλήλους, καθώς τα μεμονωμένα πακέτα αντικαθιστούν πλέον ολόκληρα εμπορευματοκιβώτια. Ήδη, η ΕΕ επιβάλλει φόρο 3€ σε φθηνά πακέτα από τον ερχόμενο Ιούλιο, σε μια προσπάθεια να περιορίσει το φαινόμενο, αν και πολλοί θεωρούν το μέτρο αυτό ως μια προσωρινή και «ωμή» λύση λόγω των περιορισμών στα υπάρχοντα συστήματα πληροφορικής.

Κίνδυνοι για την υγεία και αθέμιτος ανταγωνισμός

Οι έλεγχοι δείχνουν ότι πολλά από αυτά τα προϊόντα είναι τοξικά ή μη ασφαλή. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα λούτρινων παιχνιδιών όπου τα μάτια αποκολλώνται εύκολα, αποτελώντας κίνδυνο πνιγμού για τα παιδιά, παρά το γεγονός ότι οι συσκευασίες αναγράφουν ψευδώς ότι προορίζονται για άτομα άνω των 15 ετών. Επιπλέον, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, καθώς καλούνται να τηρούν αυστηρές περιβαλλοντικές και φορολογικές υποχρεώσεις, τις οποίες οι εισαγωγείς από τρίτες χώρες συστηματικά παρακάμπτουν, δημιουργώντας ένα εξαιρετικά άνισο πεδίο ανταγωνισμού.

Νομικοί κύκλοι και αναλυτές επισημαίνουν ότι η έλλειψη εναρμονισμένων κανόνων μεταξύ των 27 κρατών μελών επιτρέπει τη δημιουργία «κερκόπορτων» στην ευρωπαϊκή αγορά. Η Άννα Καβαζίνι, πρόεδρος της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, υπογραμμίζει ότι απαιτείται μια ριζική ευρωπαϊκοποίηση των τελωνείων για να σταματήσει ο «αγώνας δρόμου προς τα κάτω» μεταξύ των εθνικών αρχών, οι οποίες συχνά διστάζουν να παραχωρήσουν εξουσίες στις Βρυξέλλες.

Η επόμενη μέρα της τελωνειακής μεταρρύθμισης

Η προτεινόμενη μεταρρύθμιση προβλέπει τη δημιουργία μιας Κεντρικής Δεξαμενής Δεδομένων και ενός Ευρωπαϊκού Τελωνειακού Οργανισμού (EUCA) με εποπτικές εξουσίες. Ωστόσο, οι γραφειοκρατικές διαδικασίες κινούνται με αργούς ρυθμούς, με τον EUCA να αναμένεται να λειτουργήσει στα τέλη του 2026 και τον κόμβο δεδομένων να μην είναι έτοιμος πριν από την επόμενη δεκαετία. Παρά τις καθυστερήσεις, η Κυπριακή Προεδρία, που αναλαμβάνει την 1η Ιανουαρίου, έχει θέσει το ζήτημα ως κορυφαία προτεραιότητα, ελπίζοντας σε μια τελική συμφωνία τους πρώτους μήνες του 2026.