Ευρωπαϊκή Ένωση: Γιατί το «όχι» στα ρωσικά assets απειλεί τη βιωσιμότητα της Ουκρανίας

Η αποτυχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συμφωνήσει στη χρήση των 210 δισ. ευρώ από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στερεί από το Κίεβο μια κρίσιμη οικονομική ανάσα. Όπως αναφέρει το POLITICO, το νέο δάνειο των 90 δισ. ευρώ θεωρείται ανεπαρκές για να καλύψει το δημοσιονομικό κενό των 160 δισ. δολαρίων που προβλέπει το ΔΝΤ, ενισχύοντας τη θέση της Μόσχας.

Η πρόσφατη υπαναχώρηση των Βρυξελλών από το φιλόδοξο σχέδιο του «δανείου αποζημιώσεων» σηματοδοτεί μια κρίσιμη καμπή στη γεωπολιτική σκακιέρα της Γηραιάς Ηπείρου. Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των έντονων διαβουλεύσεων για τη διασφάλιση της ουκρανικής φερεγγυότητας, καθώς η Ευρώπη καλείται πλέον να επωμιστεί το βάρος της χρηματοδότησης χωρίς τη χρήση των ρωσικών κρατικών κεφαλαίων που παραμένουν δεσμευμένα στην Euroclear στο Βέλγιο. Η αδυναμία επίτευξης ομοφωνίας για την άμεση ανακύκλωση αυτών των περιουσιακών στοιχείων αφήνει το Κίεβο εκτεθειμένο σε μια παρατεταμένη οικονομική αβεβαιότητα.

Το παρασκήνιο της ευρωπαϊκής υπαναχώρησης

Παρά τις εβδομάδες διαπραγματεύσεων και τις υψηλές προσδοκίες που καλλιέργησε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, το σχέδιο για τη χρήση των ρωσικών assets προσέκρουσε στις νομικές ανησυχίες του Βελγίου και τη διστακτικότητα ηγετών όπως ο Εμανουέλ Μακρόν και η Τζόρτζια Μελόνι. Η απόφαση να προκριθεί τελικά ένα δάνειο 90 δισεκατομμυρίων ευρώ μέσω κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού αποτελεί έναν συμβιβασμό που, αν και αποτρέπει την άμεση χρεοκοπία, δεν επαρκεί για τη μακροπρόθεσμη πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας.

Σύμφωνα με τις προβολές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το χρηματοδοτικό έλλειμμα της χώρας για την επόμενη διετία προσεγγίζει τα 160 δισεκατομμύρια δολάρια, κυρίως λόγω της μείωσης της οικονομικής στήριξης από την πλευρά των ΗΠΑ. Το γεγονός ότι το νέο ευρωπαϊκό πακέτο θα κατανεμηθεί σε βάθος δύο ετών σημαίνει ότι το Κίεβο θα χρειαστεί σύντομα πρόσθετους πόρους, τους οποίους το μπλοκ θα δυσκολευτεί εξαιρετικά να συγκεντρώσει στο μέλλον.

Η «στρατηγική της αναμονής» του Βλαντιμίρ Πούτιν

Νομικοί και διπλωματικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η διάσπαση των Ευρωπαίων ηγετών στέλνει ένα επικίνδυνο μήνυμα στο Κρεμλίνο. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν φαίνεται να ποντάρει πλέον ανοιχτά στον χρόνο, θεωρώντας ότι η ευρωπαϊκή συνοχή θα συνεχίσει να φθίνει. Η αποτυχία ξεκλειδώματος των ρωσικών κεφαλαίων επιβεβαιώνει στην πράξη την πεποίθηση της Μόσχας ότι μπορεί να αναβιώσει το σχέδιο 28 σημείων που εκπόνησαν οι συνεργάτες του και ο ειδικός απεσταλμένος του προέδρου των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, οδηγώντας την Ουκρανία σε μια δυσμενή ειρηνευτική συμφωνία.

Επιπλέον, ο Ρώσος πρόεδρος παρακολουθεί στενά τις δημοσκοπήσεις στην Ευρώπη, οι οποίες δείχνουν αυξανόμενη κόπωση των ψηφοφόρων. Σε πρόσφατη έρευνα σε 10.000 άτομα, το 45% των Γερμανών και το 37% των Γάλλων τάχθηκαν υπέρ της μείωσης της οικονομικής βοήθειας προς την Ουκρανία. Αυτή η τάση καθιστά πολιτικά ριψοκίνδυνη οποιαδήποτε νέα προσπάθεια για πολυδισεκατομμυριούχα πακέτα στήριξης, ειδικά καθώς πλησιάζει το εκλογικό έτος 2027 για το Παρίσι και το Βερολίνο.

Η επόμενη μέρα και οι κίνδυνοι για το 2027

Παρά την αισιοδοξία ορισμένων ηγετών, όπως ο Φινλανδός πρόεδρος Αλεξάντερ Στουμπ, ο οποίος υποστηρίζει ότι τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία παραμένουν δεσμευμένα ως εγγύηση για το μέλλον, η πραγματικότητα στο πεδίο είναι σκληρή. Χώρες όπως η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Τσεχία έχουν ήδη επιλέξει να εξαιρεθούν από το σχήμα του κοινού δανεισμού, δημιουργώντας ένα προηγούμενο που ενδέχεται να ακολουθήσουν και άλλα κράτη-μέλη.

Η αντίδραση της Ρωσίας, που χαρακτηρίζει κάθε απόπειρα αξιοποίησης των assets ως «ληστεία», σε συνδυασμό με την παρουσία του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, περιορίζει δραματικά τα περιθώρια ελιγμών των Βρυξελλών. Η Ευρώπη έχασε την ευκαιρία να αποδείξει τη στρατηγική της αυτονομία και να διαψεύσει τον χαρακτηρισμό της ως μιας «ομάδας εθνών σε παρακμή», αφήνοντας την τύχη της Ουκρανίας να εξαρτάται από τις διαθέσεις των μεγάλων δυνάμεων και τις εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες του 2027.