- Τα Ευρωπαϊκά Σχολεία Βρυξελλών αντιμετωπίζουν χρόνιο υπερπληθυσμό, με το EEB2 Woluwe να φιλοξενεί σχεδόν διπλάσιους μαθητές.
- Η ανέγερση ενός πέμπτου campus καθυστερεί επί μία δεκαετία, χωρίς σαφείς διαβεβαιώσεις από τη βελγική κυβέρνηση.
- Προσωρινή μετεγκατάσταση μαθητών στο Evere το 2026 προκαλεί ανησυχίες για ασφάλεια, ποιότητα αέρα και logistics.
- Οι γονείς εκφράζουν έντονη δυσαρέσκεια για τις κενές υποσχέσεις και τις συνθήκες που θα αντιμετωπίσουν τα παιδιά τους.
- Δομικά προβλήματα στη διακυβέρνηση και εργασιακές συνθήκες των εκπαιδευτικών επιδεινώνουν την κατάσταση.
Εκατοντάδες παιδιά Ευρωπαίων αξιωματούχων αντιμετωπίζουν αναστάτωση και αβεβαιότητα, καθώς το σύστημα των Ευρωπαϊκών Σχολείων στις Βρυξέλλες βρίσκεται αντιμέτωπο με χρόνιο υπερπληθυσμό και επαναλαμβανόμενες καθυστερήσεις στην κατασκευή ενός νέου σχολικού campus. Η προγραμματισμένη προσωρινή μετεγκατάσταση μαθητών από το EEB2 Woluwe σε μια νέα τοποθεσία στο Evere το 2026, έχει προκαλέσει έντονες ανησυχίες στους γονείς, καθώς η βελγική κυβέρνηση δεν έχει δώσει σαφείς διαβεβαιώσεις για την ανέγερση του πέμπτου campus.
Η εξέλιξη αυτή έρχεται ως συνέχεια μιας μακράς ιστορίας πιέσεων στο εκπαιδευτικό σύστημα που δημιουργήθηκε το 1953 για να εξυπηρετήσει τα παιδιά των Ευρωπαίων αξιωματούχων. Ο αρχικός στόχος ήταν η παροχή δωρεάν εκπαίδευσης που οδηγεί στο Ευρωπαϊκό Απολυτήριο, διευκολύνοντας την πρόσβαση σε πανεπιστήμια σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Ωστόσο, η ραγδαία αύξηση του αριθμού των μαθητών, λόγω του ρόλου των Βρυξελλών ως πρωτεύουσας της ΕΕ, έχει ξεπεράσει κατά πολύ τις υπάρχουσες υποδομές, οδηγώντας στην τρέχουσα κρίση.
Η κρίση του υπερπληθυσμού και οι καθυστερήσεις
Το σύστημα των Ευρωπαϊκών Σχολείων στις Βρυξέλλες εξυπηρετεί σήμερα περισσότερους από 14.600 μαθητές σε τέσσερα campus. Ειδικότερα, το Ευρωπαϊκό Σχολείο Βρυξέλλες II (EEB2) στην Woluwe, το οποίο κατασκευάστηκε το 1974 για 2.500 παιδιά, φιλοξενεί πλέον σχεδόν 4.000 μαθητές. Αυτός ο χρόνιος υπερπληθυσμός έχει οδηγήσει σε καθημερινούς κινδύνους για την υγεία, την ασφάλεια και την ευημερία των μαθητών, όπως δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας των Ευρωπαϊκών Σχολείων, Andreas Beckmann. Η κατάσταση αυτή έχει προκαλέσει την ανάγκη για άμεσες λύσεις, με την προσοχή να στρέφεται στην κατασκευή ενός πέμπτου campus.
Η κατασκευή του νέου campus στο Neder-Over-Heembeek, στα βόρεια προάστια των Βρυξελλών, είχε ανακοινωθεί αρχικά πριν από μία δεκαετία. Ωστόσο, το έργο έχει επαναλαμβανόμενα καθυστερήσει, χωρίς σαφείς διαβεβαιώσεις από τη βελγική κυβέρνηση για το πότε ή ακόμα και αν θα ολοκληρωθεί. Ενώ αρχικά αναμενόταν να είναι έτοιμο έως το 2028, η προθεσμία έχει πλέον μετατεθεί για το 2030, και ακόμη και τότε, δεν υπάρχει καμία εγγύηση. Η ευθύνη για την ανέγερση του νέου σχολείου ανήκει στη Régie des Bâtiments, τη βελγική αρχή δημόσιων κτιρίων, η οποία, σύμφωνα με την εκπρόσωπό της Sylvie Decraecker, δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς χρηματοδότηση από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Προσωρινή μετεγκατάσταση και ανησυχίες γονέων
Για να αντιμετωπιστεί ο υπερπληθυσμός, το EEB2 σχεδιάζει να μετεγκαταστήσει προσωρινά όλους τους μαθητές νηπιαγωγείου και δημοτικού σε μια νεότερη εγκατάσταση στο Evere, κοντά στα πρώην κεντρικά γραφεία του ΝΑΤΟ, το 2026. Ωστόσο, η άδεια για αυτό το ενδιάμεσο campus στο Evere λήγει τον Μάρτιο του 2027. Παρόλο που αναμένεται να λάβει έγκριση για επέκταση έως το 2037, αυτό θα απαιτήσει προσαρμογές, όπως η τροποποίηση της παιδικής χαράς για τη δημιουργία νέου οδικού δικτύου.
Οι γονείς εκφράζουν έντονες ανησυχίες, καθώς, όπως ανέφερε μητέρα δευτεροβάθμιου μαθητή, «βλέπουμε μόνο κενές υποσχέσεις». Σε επιστολές που είδε το POLITICO, από τον πρώην πρωθυπουργό Alexander De Croo και τον Βέλγο πρέσβη στο ΝΑΤΟ François de Kerchove, αναγνωρίζονται οι ανησυχίες των γονέων, αλλά δεν προσφέρονται εγγυήσεις για την κατασκευή του πέμπτου σχολείου. Ο Pim Gesquiere, πρόεδρος της ένωσης γονέων APEEE της Woluwe, τόνισε ότι «αν δεν σχεδιάσουμε τώρα, αυτό είναι μια καταστροφή εν εξελίξει για αργότερα».
Επιπτώσεις στην ποιότητα εκπαίδευσης και ζωή των οικογενειών
Οι συνθήκες στο campus του Evere αποτελούν πηγή πρόσθετης ανησυχίας. Η τοποθεσία βρίσκεται κοντά στα πρώην κεντρικά γραφεία του ΝΑΤΟ, μια περιοχή που διατηρεί ισχυρή υποδομή ασφαλείας, με περιφράξεις, συστήματα επιτήρησης και περιορισμένο πράσινο χώρο. Οι γονείς υποστηρίζουν ότι αυτές οι συνθήκες, σε συνδυασμό με το τρέχον γεωπολιτικό κλίμα, καθιστούν τον χώρο ακατάλληλο για μικρά παιδιά. Μητέρα δύο μαθητών δήλωσε ότι «δεν είναι εδώ που πρέπει να μεγαλώνουν τα παιδιά, αυτό δεν είναι σχολείο».
Επιπλέον, μια μελέτη του 2024 για την ποιότητα του αέρα (Brussels SIRANE) διαπίστωσε ότι το campus του Evere είχε την χειρότερη ποιότητα αέρα από οποιαδήποτε τοποθεσία δημοτικού σχολείου στην περιοχή. Αν και η διευθύντρια του EEB2, Kamila Malik, αντέκρουσε τα ευρήματα με εσωτερικές δοκιμές που έδειξαν «πολύ, πολύ καλά» αποτελέσματα, η άρνηση πρόσβασης στην πλήρη έκθεση του σχολείου ενισχύει τις αμφιβολίες. Οι οικογένειες αντιμετωπίζουν επίσης λογιστικά προβλήματα, καθώς τα παιδιά θα είναι χωρισμένα μεταξύ Evere και Woluwe, με τις μετακινήσεις να απαιτούν σημαντικό χρόνο.
Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η πολυπλοκότητα της διακυβέρνησης των Ευρωπαϊκών Σχολείων, η οποία μοιράζεται μεταξύ της ΕΕ και των εθνικών φορέων, δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου «όλοι αποφασίζουν, και κανείς δεν αποφασίζει», καθιστώντας δύσκολη την ανάληψη άμεσης και αποτελεσματικής δράσης. Αυτή η διάχυση ευθύνης συμβάλλει στην έλλειψη λογοδοσίας και στην αδυναμία επίλυσης χρόνιων προβλημάτων.
Η επόμενη μέρα και οι πιέσεις για λύση
Η κατάσταση στα Ευρωπαϊκά Σχολεία δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό. Στη Φρανκφούρτη, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Christine Lagarde, χαρακτήρισε «επαίσχυντο» το γεγονός ότι οι τοπικές αρχές δεν έχουν βρει χώρο για ένα νέο Ευρωπαϊκό Σχολείο για να μετριάσουν τον υπερπληθυσμό. Ο Γενικός Γραμματέας Beckmann και η διευθύντρια Malik υπερασπίστηκαν την αναμενόμενη μετακίνηση ως βραχυπρόθεσμη αναγκαιότητα για την ανακούφιση του υπερπληθυσμού και τη διασφάλιση της ασφάλειας, ελπίζοντας ότι η πλήρης αξιοποίηση του Evere θα ασκήσει πίεση στο Βέλγιο να ξεκινήσει επιτέλους την κατασκευή του πέμπτου σχολείου.
Πέρα από τις κτιριακές υποδομές, το σύστημα αντιμετωπίζει και άλλα δομικά προβλήματα. Μια μελέτη της Human Rights Watch (HRW) που διεξήχθη μεταξύ Σεπτεμβρίου και Νοεμβρίου 2018 σε πέντε Ευρωπαϊκά Σχολεία, διαπίστωσε ότι τα παιδιά με αναπηρίες συχνά δεν λάμβαναν την κατάλληλη υποστήριξη για να μάθουν σε ένα περιβάλλον χωρίς αποκλεισμούς. Επίσης, οι εκπαιδευτικοί έχουν εκφράσει ανησυχίες για τις εργασιακές συνθήκες, με απεργίες τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους στις Βρυξέλλες, ζητώντας ίσα δικαιώματα για τους τοπικά προσλαμβανόμενους εκπαιδευτικούς. Ο Beckmann δήλωσε ότι το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να παρέχει μόνιμες συμβάσεις σε προσωπικό με πάνω από οκτώ χρόνια υπηρεσίας, ενώ εξετάζονται και οι μισθολογικές ανησυχίες. Ωστόσο, για πολλούς γονείς, αυτά τα μέτρα ενδέχεται να μην είναι αρκετά, καθώς «ολόκληρη η ιστορία του υπερπληθυσμού στα Ευρωπαϊκά Σχολεία αφορά τον ανεπαρκή σχεδιασμό», με τα παιδιά να είναι «οι χαμένοι της υπόθεσης».
