- Έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για απάτη οδηγεί σε συλλήψεις δύο υψηλόβαθμων ευρωπαϊκών στελεχών.
- Η υπόθεση αφορά τη διαδικασία υποβολής προσφορών για τη δημιουργία διπλωματικής ακαδημίας το 2021-2022.
- Η κρίση απειλεί την αξιοπιστία της Κομισιόν και τη θέση της Προέδρου Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
- Οι συλλήψεις ενισχύουν τον ευρωσκεπτικισμό και προστίθενται σε μια σειρά σκανδάλων που πλήττουν την ΕΕ.
- Δεν έχουν απαγγελθεί ακόμη κατηγορίες, αλλά η υπόθεση έχει ήδη προκαλέσει έντονες αντιδράσεις και ανησυχίες.
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει ξεκινήσει μια έρευνα για απάτη που απειλεί να βυθίσει την Ευρωπαϊκή Ένωση στη μεγαλύτερη κρίση των τελευταίων δεκαετιών, με δύο υψηλόβαθμα ευρωπαϊκά στελέχη να έχουν συλληφθεί. Η υπόθεση, που αφορά τη διαδικασία υποβολής προσφορών για τη δημιουργία διπλωματικής ακαδημίας, θέτει σε κίνδυνο την αξιοπιστία της Κομισιόν και προσωπικά την Πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ένα χρόνο μετά την έναρξη της δεύτερης θητείας της.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται σε μια κρίσιμη περίοδο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία ήδη αντιμετωπίζει αυξανόμενο ευρωσκεπτικισμό και μια σειρά σκανδάλων διαφθοράς. Υπογραμμίζει τις συνεχείς προκλήσεις στην εξασφάλιση της λογοδοσίας εντός των σύνθετων γραφειοκρατικών δομών, θυμίζοντας προηγούμενες κρίσεις που έχουν κλονίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών.
Η έρευνα και οι συλλήψεις που συγκλονίζουν τις Βρυξέλλες
Όπως μεταδίδει το POLITICO, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) ανακοίνωσε πρόσφατα ότι η πρώην επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Φεντερίκα Μογκερίνι, και ο Στέφανο Σανίνο, ανώτερος διπλωμάτης που εργάζεται σήμερα στην Κομισιόν της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τέθηκαν υπό κράτηση χθες Τρίτη. Η έρευνα αφορά μια διαδικασία υποβολής προσφορών το 2021-2022 για τη δημιουργία μιας διπλωματικής ακαδημίας, η οποία συνδέεται με το Κολλέγιο της Ευρώπης, όπου η Μογκερίνι είναι πρύτανης. Οι υποψίες της EPPO είναι σοβαρές και περιλαμβάνουν απάτη στις προμήθειες, διαφθορά, σύγκρουση συμφερόντων και παραβίαση του επαγγελματικού απορρήτου.
Οι επιπτώσεις για την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και την Κομισιόν
Η αποκάλυψη αυτή έρχεται ακριβώς ένα χρόνο μετά την έναρξη της δεύτερης θητείας της φον ντερ Λάιεν ως Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία ήδη αντιμετωπίζει ερωτήματα σχετικά με τη δέσμευσή της στη διαφάνεια. Οι επικριτές της έσπευσαν να εκμεταλλευτούν την κατάσταση, ανανεώνοντας τις εκκλήσεις για μια τέταρτη πρόταση μομφής. Ένας αξιωματούχος της ΕΕ υπερασπίστηκε τη φον ντερ Λάιεν, αποδίδοντας την ευθύνη στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (EEAS), τονίζοντας ότι «η αξιοπιστία των θεσμών μας διακυβεύεται», όπως δήλωσε η Μανόν Ομπρί, συμπρόεδρος της Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Εάν αποδειχθούν, οι καταγγελίες θα πυροδοτήσουν το μεγαλύτερο σκάνδαλο στις Βρυξέλλες μετά τη μαζική παραίτηση της Επιτροπής Σαντέρ το 1999.
Νομικοί κύκλοι στις Βρυξέλλες επισημαίνουν ότι, ανεξαρτήτως της έκβασης της έρευνας, η ίδια η δημοσιοποίηση των υποψιών δημιουργεί ένα κλίμα δυσπιστίας που μπορεί να υπονομεύσει τις προσπάθειες της ΕΕ για διεθνή επιρροή και να ενισχύσει τα αντιευρωπαϊκά αφηγήματα.
Ένα μοτίβο σκανδάλων: Από το Qatargate στην Huawei
Η τρέχουσα έρευνα προστίθεται σε μια σειρά σκανδάλων διαφθοράς που έχουν πλήξει την ΕΕ από την αρχή της δεκαετίας. Μετά το σκάνδαλο «Qatargate» του 2022, όπου η χώρα του Κόλπου κατηγορήθηκε για δωροδοκία ευρωβουλευτών, και την έρευνα για δωροδοκία της κινεζικής Huawei φέτος, η αξιοπιστία των ευρωπαϊκών θεσμών δοκιμάζεται σκληρά. «Είναι αστείο πώς οι Βρυξέλλες διδάσκουν τους πάντες για το ‘κράτος δικαίου’ ενώ οι δικοί τους θεσμοί μοιάζουν περισσότερο με αστυνομική σειρά παρά με μια λειτουργική ένωση», σχολίασε ο Ζόλταν Κόβατς, εκπρόσωπος της ουγγρικής κυβέρνησης. Ο Ρουμάνος ευρωβουλευτής Γκεόργκε Πιπέρια εξετάζει το ενδεχόμενο να καταθέσει νέα πρόταση μομφής κατά της φον ντερ Λάιεν, ενώ η εκπρόσωπος του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, δήλωσε ότι οι αξιωματούχοι της ΕΕ «προτιμούν να αγνοούν τα δικά τους προβλήματα, ενώ διαρκώς διδάσκουν τους άλλους».
Η επόμενη μέρα και οι προκλήσεις για την αξιοπιστία
Μέχρι στιγμής, δεν έχουν απαγγελθεί κατηγορίες στη Μογκερίνι, τον Σανίνο και ένα τρίτο πρόσωπο, και η κράτησή τους δεν συνεπάγεται ενοχή. Ένας ανακριτής έχει 48 ώρες από την έναρξη της ανάκρισης για να αποφασίσει για περαιτέρω ενέργειες. Ο Κριστιάνο Σεμπαστιάνι, εκπρόσωπος του συνδικάτου Renouveau & Démocratie, δήλωσε ότι εάν αποδειχθούν οι ισχυρισμοί, θα έχουν «καταστροφικές επιπτώσεις στην αξιοπιστία των θεσμών και, ευρύτερα, στην αντίληψη των πολιτών για όλους τους ευρωπαϊκούς θεσμούς». Το Κολλέγιο της Ευρώπης δήλωσε ότι παραμένει «δεσμευμένο στα υψηλότερα πρότυπα ακεραιότητας, δικαιοσύνης και συμμόρφωσης», ενώ η Κομισιόν αρνήθηκε να σχολιάσει την υπόθεση Σανίνο. Η κατάσταση αναμένεται να οξύνει περαιτέρω τις ήδη τεταμένες σχέσεις μεταξύ της φον ντερ Λάιεν και της σημερινής επικεφαλής της EEAS, Κάγια Κάλας.