- Ο Επίτροπος Άμυνας της ΕΕ κατηγορεί τις ΗΠΑ για προσπάθεια διάλυσης της ευρωπαϊκής ενότητας.
- Η νέα Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ θεωρείται ανταγωνιστική προς την ΕΕ.
- Οι ΗΠΑ φέρονται να επιδιώκουν να αποτρέψουν την Ευρώπη από το να γίνει ενιαία δύναμη.
- Οι δηλώσεις του Τραμπ για «αδύναμους» Ευρωπαίους ηγέτες ενισχύουν τις ανησυχίες.
- Οι σχέσεις ΗΠΑ-ΕΕ εισέρχονται σε μια περίοδο αυξημένης έντασης και αβεβαιότητας.
Ο Επίτροπος Άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Andrius Kubilius, απηύθυνε ασυνήθιστα σκληρή προειδοποίηση την Τετάρτη, κατηγορώντας τις ΗΠΑ ότι επιδιώκουν να διαλύσουν την ενότητα του μπλοκ. Όπως αναφέρει το POLITICO, ο Kubilius υποστήριξε ότι η νέα Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ (NSS) εκπλήσσει με τον σαφή ανταγωνισμό της προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, αποτελώντας μια γεωπολιτική κίνηση για να αποτρέψει την Ευρώπη από το να γίνει μια ενιαία δύναμη.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας σειράς πρόσφατων εντάσεων στις διατλαντικές σχέσεις, ιδιαίτερα όσον αφορά την στρατηγική αυτονομία της ΕΕ και τις αμυντικές της δυνατότητες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εκφράζει ολοένα και πιο έντονα την ανάγκη για δικές της αμυντικές πρωτοβουλίες, συχνά αποκλίνοντας από τις προτεραιότητες των ΗΠΑ, όπως έχει τονίσει και ο ίδιος ο Επίτροπος Άμυνας στο παρελθόν. Η συγκεκριμένη προειδοποίηση του Kubilius υπογραμμίζει μια αντιληπτή κλιμάκωση στη στάση των ΗΠΑ απέναντι σε μια ενωμένη Ευρώπη.
Η νέα στρατηγική των ΗΠΑ και ο «πόλεμος» κατά της ευρωπαϊκής ενότητας
Σε μια ισχυρά διατυπωμένη ανάρτηση ιστολογίου, που δημοσιεύθηκε λίγες μόλις ημέρες μετά την κυκλοφορία της Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ (NSS) για το 2025, ο Επίτροπος Άμυνας της ΕΕ, Andrius Kubilius, υποστήριξε ότι η διατύπωση της Ουάσιγκτον σχετικά με την υποτιθέμενη «εξαφάνιση πολιτισμού» της Ευρώπης δεν βασίζεται σε γνήσιες ανησυχίες για αξίες ή δημοκρατία, αλλά σε σκληρούς αμερικανικούς γεωπολιτικούς υπολογισμούς. Ο Kubilius επεσήμανε συγκεκριμένα αποσπάσματα της στρατηγικής που προτρέπουν την Ουάσιγκτον να «καλλιεργήσει αντίσταση» εντός των ευρωπαϊκών χωρών και να συνεργαστεί με εθνικιστικά κόμματα που αντιτίθενται στην βαθύτερη ολοκλήρωση, γλώσσα την οποία ερμήνευσε ως απόδειξη ότι οι ΗΠΑ είναι έτοιμες «να πολεμήσουν κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατά της δύναμής μας μέσω της ενότητας». Η νέα στρατηγική ασφαλείας των ΗΠΑ έχει ήδη χαρακτηριστεί ως «βίαιτη διευκρίνιση» από Γάλλους αξιωματούχους, οι οποίοι ζητούν τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης.
Οι δηλώσεις Τραμπ και η στρατηγική του Colby
Η άποψη του Ντόναλντ Τραμπ για την Ευρώπη υπογραμμίστηκε σε συνέντευξη στο POLITICO, όπου κατήγγειλε τους Ευρωπαίους ηγέτες ως «αδύναμους» και δήλωσε ότι θα ενέκρινε υποψηφίους στις ευρωπαϊκές εκλογές, ακόμη και με τον κίνδυνο να προσβάλει τις τοπικές ευαισθησίες. Ο Kubilius έγραψε ότι οι ΗΠΑ βλέπουν τώρα μια πιο συνεκτική ΕΕ ως πιθανό αντίπαλο της αμερικανικής επιρροής. «Η ανταγωνιστική γλώσσα της Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ για την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν προέρχεται από αμερικανικά συναισθηματικά συναισθήματα για την “καλή παλιά Ευρώπη”, αλλά από βαθιές στρατηγικές εκτιμήσεις», έγραψε. Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η συστηματική προσέγγιση που φαίνεται να υιοθετούν οι ΗΠΑ, η οποία συνδέεται με τις ιδέες του Elbridge Colby, ανώτερου αξιωματούχου του Πενταγώνου. Το βιβλίο του Colby, «The Strategy of Denial», υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ πρέπει να αποτρέψουν οποιαδήποτε περιοχή από το να σχηματίσει μια κυρίαρχη δύναμη ικανή να περιορίσει την αμερικανική πρόσβαση στις αγορίες. Ο Colby αναγνωρίζει την «Ευρωπαϊκή Ένωση ή μια πιο συνεκτική οντότητα που προκύπτει από αυτήν» ως ικανή να «εγκαθιδρύσει περιφερειακή ηγεμονία και να επιβαρύνει αδικαιολόγητα ή ακόμα και να αποκλείσει το εμπόριο και τη δέσμευση των ΗΠΑ». Μια τέτοια στρατηγική Τραμπ αναβιώνει το Δόγμα Μονρόε, όπως έχει τονιστεί από άλλες αναλύσεις.
Οι επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή αυτονομία και άμυνα
Ο Kubilius υποστήριξε ότι αυτή η στρατηγική προοπτική, και όχι οι ιδεολογικές διαφωνίες, εξηγεί τον ασυνήθιστα εχθρικό τόνο της NSS προς τις Βρυξέλλες. Η στάση αυτή των ΗΠΑ θα μπορούσε να επηρεάσει σημαντικά τις προσπάθειες της ΕΕ για μεγαλύτερη ολοκλήρωση και στρατηγική αυτονομία. Η ευρωπαϊκή άμυνα του ΝΑΤΟ αποτελεί ήδη ένα πεδίο έντασης, με τις ΗΠΑ να θέτουν προθεσμίες για την ανάληψη μεγαλύτερου βάρους από την Ευρώπη. Η προειδοποίηση του Kubilius υποδηλώνει μια άμεση πρόκληση για τη φιλοδοξία της ΕΕ να γίνει ένας ενιαίος γεωπολιτικός παράγοντας, ενώ η ΕΕ χρειάζεται δικά της σχέδια ειρήνης για την Ουκρανία, ανεξάρτητα από τις πρωτοβουλίες των ΗΠΑ, όπως έχει δηλώσει ο ίδιος. Οι πολιτικές της ΕΕ, από την πλευρά τους, έχουν επικριθεί από ανώτερους Αμερικανούς διπλωμάτες ότι υπονομεύουν τη διατλαντική συνεργασία.
Η επόμενη μέρα στις σχέσεις ΗΠΑ-ΕΕ
Ο Επίτροπος Άμυνας της ΕΕ κατέληξε στην ανάρτησή του εκφράζοντας την ελπίδα ότι «θα υπάρξει αρκετή σύνεση σε αμερικανικό έδαφος για να μην πολεμήσει κανείς κατά της αναδυόμενης δύναμης της ευρωπαϊκής ενότητας». Αυτό υποδηλώνει ότι το μέλλον των διατλαντικών σχέσεων εξαρτάται από το αν οι ΗΠΑ θα επανεξετάσουν την ανταγωνιστική τους στάση ή αν η ΕΕ θα αναγκαστεί να επιταχύνει την πορεία της προς μεγαλύτερη ανεξαρτησία εν μέσω αυτής της αντιληπτής πρόκλησης. Η κατάσταση αυτή έρχεται σε μια περίοδο όπου η Ευρώπη καλείται να καλύψει τα κενά, ακόμη και στην περίπτωση που η Ουκρανία συνεχίσει να μάχεται χωρίς την πλήρη στήριξη των ΗΠΑ.
