- Οι χώρες της ΕΕ απορρίπτουν τις απαιτήσεις του Βελγίου για απεριόριστες εγγυήσεις σχετικά με τα ρωσικά assets.
- Το Βέλγιο φοβάται νομικές προσφυγές από τη Ρωσία και ζητά κάλυψη που υπερβαίνει τα 140 δισ. ευρώ.
- Η διαφωνία απειλεί να εκτροχιάσει το σχέδιο της ΕΕ για δάνειο στην Ουκρανία πριν τη σύνοδο του Δεκεμβρίου.
- Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζει νομικές προτάσεις εν μέσω πιέσεων για εξεύρεση λύσης.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εκφράζουν έντονη απροθυμία να παράσχουν στο Βέλγιο «λευκή επιταγή» χρηματοοικονομικών εγγυήσεων, σε περίπτωση που η Ρωσία προσφύγει νομικά για τη χρήση των παγωμένων ρωσικών assets ύψους 140 δισ. ευρώ. Η στάση αυτή του Βελγίου, το οποίο φιλοξενεί τα εν λόγω κεφάλαια, απειλεί να εκτροχιάσει τις διαπραγματεύσεις για ένα σχέδιο δανεισμού της Ουκρανίας ενόψει της κρίσιμης συνόδου κορυφής της ΕΕ τον Δεκέμβριο.
Η συζήτηση γύρω από τη χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων αποτελεί ένα από τα πιο ακανθώδη ζητήματα στην ατζέντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς η ανάγκη χρηματοδότησης της Ουκρανίας γίνεται ολοένα και πιο επιτακτική. Το Βέλγιο, ως η χώρα όπου βρίσκονται τα περισσότερα από αυτά τα κεφάλαια, βρίσκεται στο επίκεντρο των πιέσεων, αλλά και των ανησυχιών για τις νομικές και οικονομικές επιπτώσεις μιας τέτοιας απόφασης.
Οι απαιτήσεις του Βελγίου και οι αντιδράσεις της ΕΕ
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις κατηγορούν το Βέλγιο ότι προβάλλει υπερβολικές απαιτήσεις για την παροχή «λευκής επιταγής» προστασίας, σε περίπτωση που το Κρεμλίνο προσφύγει νομικά για την αξιοποίηση των 140 δισεκατομμυρίων ευρώ παγωμένων ρωσικών assets που βρίσκονται στις Βρυξέλλες. Ο Βέλγος πρωθυπουργός, Μπαρτ Ντε Βέβερ, επιμένει ότι οι κυβερνήσεις της ΕΕ πρέπει να καλύψουν το Βέλγιο με οικονομικές εγγυήσεις που να υπερβαίνουν τα 140 δισ. ευρώ και να μπορούν να καταβληθούν άμεσα, εντός ημερών. Επιπλέον, ζητά η διάρκεια ζωής αυτών των εγγυήσεων να υπερβαίνει τη λήξη των κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας, μια απαίτηση που προκαλεί έντονες αντιδράσεις.
Όπως μεταδίδει το POLITICO, τέσσερις διπλωμάτες της ΕΕ δήλωσαν ότι δεν μπορούν να αποδεχθούν το αίτημα του Ντε Βέβερ, καθώς αυτό θα έθετε την οικονομική βιωσιμότητα της χώρας τους στο έλεος μιας δικαστικής απόφασης. Αυτό θα μπορούσε να τους εκθέσει σε δισεκατομμύρια ευρώ σε αποπληρωμές, ακόμη και χρόνια μετά το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία. Ένας διπλωμάτης της ΕΕ, ο οποίος ζήτησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Εάν [οι εγγυήσεις] είναι άπειρες και χωρίς όρια, τότε σε τι μπλέκουμε;»
Το νομικό πλαίσιο και οι ανησυχίες των κρατών μελών
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανέφερε σε ανάρτησή της στο X τη Δευτέρα ότι η Επιτροπή προχωρά τις εργασίες της για να καλύψει τις οικονομικές ανάγκες της Ουκρανίας και ότι σχεδιάζει να καταθέσει τις νομικές της προτάσεις αυτή την εβδομάδα. Ωστόσο, η απροθυμία των κρατών μελών να υπογράψουν μια «λευκή επιταγή» αποτελεί σημαντικό εμπόδιο στις διαπραγματεύσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρίσκεται στα πρόθυρα να αποκαλύψει το νομικό πλαίσιο για το δάνειο προς την Ουκρανία, σε μια κούρσα ενάντια στον χρόνο, ώστε να διασφαλίσει ότι το ταμείο πολέμου της Ουκρανίας δεν θα εξαντληθεί τον Απρίλιο. Η συγκεκριμένη μορφή δανείου, γνωστή ως δάνειο αποζημιώσεων, είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενη για την κυβέρνηση του Βελγίου, καθώς θα χρησιμοποιούσε την ταμειακή αξία των παγωμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων σε βελγικό έδαφος για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας. Ο Μπαρτ Ντε Βέβερ έχει εκφράσει και στο παρελθόν τις ανησυχίες του για τις επιπτώσεις στην ειρήνη.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές και τους διπλωμάτες είναι η απρόβλεπτη φύση των νομικών κινδύνων. Ενώ οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είναι ανοιχτές στο να εγγυηθούν ένα προκαθορισμένο ποσό, είναι απρόθυμες να δεσμευτούν σε κάτι που περιγράφουν ως «λευκή επιταγή». Ένας δεύτερος διπλωμάτης της ΕΕ τόνισε ότι «για πολλά κράτη μέλη, είναι πολιτικά δύσκολο να δώσουν αυτή τη λευκή επιταγή», αν και επισήμανε ότι είναι απίθανο αυτά τα δίχτυα ασφαλείας να χρησιμοποιηθούν ποτέ, καθώς το σχέδιο της ΕΕ θεωρείται νομικά ασφαλές.
Οι εναλλακτικές λύσεις και η επόμενη μέρα
Για να εξασφαλιστεί η πολιτική συναίνεση, η Επιτροπή έχει δείξει σε ορισμένους πρέσβεις της ΕΕ τμήματα της νομικής της πρότασης, αλλά το συγκεκριμένο ποσό των εγγυήσεων αφέθηκε κενό. Εάν δεν υπάρξει πρόοδος στις διαπραγματεύσεις, η πιθανότερη εναλλακτική λύση είναι η έκδοση περισσότερου χρέους της ΕΕ για την κάλυψη του δημοσιονομικού ελλείμματος της Ουκρανίας. Ωστόσο, αυτή η ιδέα είναι μη δημοφιλής μεταξύ των περισσότερων κυβερνήσεων της ΕΕ, καθώς περιλαμβάνει τη χρήση χρημάτων των φορολογουμένων.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους στο περιθώριο συνάντησης των υπουργών Άμυνας της ΕΕ την Τρίτη, η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλλας, έδειξε κατανόηση για τη δυσχερή θέση του Βελγίου, αλλά δεν πρότεινε έναν συγκεκριμένο δρόμο προς τα εμπρός. «Δεν υποτιμώ τις ανησυχίες που έχει το Βέλγιο, αλλά μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε, να τις επωμιστούμε και να εργαστούμε για μια βιώσιμη λύση», δήλωσε η ίδια. Η κρίσιμη σύνοδος κορυφής των ηγετών της ΕΕ στα μέσα Δεκεμβρίου αναμένεται να καθορίσει την πορεία αυτών των διαπραγματεύσεων.
