Μπαρτ Ντε Βέβερ: Πώς ο Βέλγος πρωθυπουργός «λύγισε» τον μηχανισμό της ΕΕ για τα ρωσικά assets

Σε μια ιστορική ανατροπή στις Βρυξέλλες, ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ Ντε Βέβερ κατάφερε να μπλοκάρει οριστικά το σχέδιο της ΕΕ για τη χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Μετά από 16 ώρες εξαντλητικών διαπραγματεύσεων που ολοκληρώθηκαν το πρωί της Παρασκευής, η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγκάστηκε να ενεργοποιήσει το εναλλακτικό σχέδιο κοινού δανεισμού για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας με 90 δισεκατομμύρια ευρώ.

Η στάση του Βελγίου στη συγκεκριμένη σύνοδο δεν ήταν ένας κεραυνός εν αιθρία, αλλά το αποτέλεσμα μιας πολύμηνης στρατηγικής του Μπαρτ Ντε Βέβερ. Για δεκαετίες, το Βέλγιο αποτελούσε την «καρδιά» της ευρωπαϊκής συναίνεσης, όμως η ανάδειξη εθνοκεντρικών ηγετών στην εξουσία αλλάζει άρδην τις ισορροπίες. Όπως μεταδίδει το POLITICO, η άρνηση χρησιμοποίησης των ρωσικών κεφαλαίων που φιλοξενούνται στη Euroclear αντανακλά τη βαθιά ανησυχία για τη συστημική ευστάθεια του χρηματοπιστωτικού κέντρου των Βρυξελλών.

Το χρονικό της επικράτησης του Ντε Βέβερ

Ο Φλαμανδός εθνικιστής, του οποίου η καριέρα βασίστηκε στην επιθυμία του να διασπάσει τη χώρα του, κράτησε ανυποχώρητη στάση για περισσότερους από δύο μήνες. Παρά τις προσπάθειες της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του Γερμανού Καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς να τον πείσουν, ο Ντε Βέβερ δεν οπισθοχώρησε, ακόμη και όταν οι συνομιλίες έμοιαζαν να πηγαίνουν προς τα πίσω λίγες ώρες πριν από την έναρξη της συνόδου. «Πήρε ουσιαστικά όλα όσα ήθελε», δήλωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης, επιβεβαιώνοντας το μέγεθος της νίκης του Βέλγου πρωθυπουργού.

Η στρατηγική του Ντε Βέβερ βασίστηκε στην απαίτηση για απεριόριστες οικονομικές εγγυήσεις από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη, σε περίπτωση που η Ρωσία προχωρούσε σε νομικά αντίποινα. Καθώς οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αρνήθηκαν να δώσουν μια τέτοια λευκή επιταγή, το αρχικό «Σχέδιο Α» για τα ρωσικά assets άρχισε να καταρρέει. Η Τζόρτζια Μελόνι και ο Εμανουέλ Μακρόν εξέφρασαν επίσης σοβαρές επιφυλάξεις όταν κυκλοφόρησε ένα νομικό έγγραφο δύο σελίδων που προσπαθούσε να καθησυχάσει τις ανησυχίες του Βελγίου, οδηγώντας το σχέδιο σε οριστικό αδιέξοδο.

Η ενεργοποίηση του Σχεδίου Β και οι εξαιρέσεις

Με τον χρόνο να πιέζει και το θρίλερ στις Βρυξέλλες να κορυφώνεται, οι ηγέτες στράφηκαν στη λύση του κοινού δανεισμού. Η τελική συμφωνία για δάνειο 90 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία βασίζεται σε εγγυήσεις από τον κοινοτικό προϋπολογισμό, παρακάμπτοντας το ακανθώδες ζήτημα των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Ωστόσο, για να επιτευχθεί η απαραίτητη ομοφωνία, χρειάστηκαν σημαντικές παραχωρήσεις προς τους ευρωσκεπτικιστές ηγέτες.

Ο Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος στο παρελθόν είχε απειλήσει να μπλοκάρει τα ευρωομόλογα, κατάφερε να εξασφαλίσει μια ειδική εξαίρεση για την Ουγγαρία. Μαζί με τον Τσέχο Αντρέι Μπάμπις και τον Σλοβάκο Ρόμπερτ Φίτσο, πέτυχαν τη διασφάλιση ότι οι φορολογούμενοι των χωρών τους δεν θα επιβαρυνθούν για την αμυντική στήριξη της Ουκρανίας. Αυτή η «τρόικα» των ευρωσκεπτικιστών λειτούργησε ως δεύτερο μέτωπο πίεσης, εκμεταλλευόμενη το κενό που δημιούργησε η βελγική επιμονή.

Διπλωματικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η έκβαση αυτής της συνόδου αποτελεί ρήγμα στην ευρωπαϊκή ενότητα, καθώς ένας μόνο ηγέτης κατάφερε να επιβάλει την ατζέντα του έναντι των «γιγάντων» της Ένωσης. Αναλυτές υπογραμμίζουν ότι η υποχώρηση του Βερολίνου και του Παρισιού μπροστά στις απαιτήσεις του Ντε Βέβερ ενδέχεται να ανοίξει τον δρόμο για παρόμοιες μονομερείς διεκδικήσεις στο μέλλον, αποδυναμώνοντας τη διαπραγματευτική ισχύ της Κομισιόν.

Η επόμενη μέρα για την ευρωπαϊκή ενότητα

Παρά τη συμφωνία, η δυσαρέσκεια προς το πρόσωπο του Μπαρτ Ντε Βέβερ παραμένει έντονη στους διαδρόμους της εξουσίας. Διπλωμάτες προειδοποιούν ότι ο Βέλγος πρωθυπουργός δεν θα πρέπει να περιμένει καμία εύνοια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο άμεσο μέλλον, σε μια περίοδο που το Βέλγιο ενδέχεται να χρειαστεί τη στήριξη των Βρυξελλών για εσωτερικά ζητήματα. Η πολιτική επικράτηση του Ντε Βέβερ μπορεί να αποδειχθεί μια «πύρρειος νίκη» σε βάθος χρόνου.

Το Κίεβο, από την πλευρά του, λαμβάνει την απαραίτητη οικονομική ανάσα, αποφεύγοντας τη χρεοκοπία που θα σήμαινε δραστικές περικοπές στις αμυντικές δαπάνες. Ωστόσο, το μήνυμα που στάλθηκε στη Μόσχα είναι διφορούμενο, καθώς η ΕΕ απέδειξε ότι η πολιτική βούληση για την κατάσχεση ρωσικών πόρων παραμένει ευάλωτη σε εσωτερικούς εκβιασμούς και νομικούς ενδοιασμούς.