Μια ιστορική συμφωνία έρχεται να αναδιαμορφώσει το τοπίο της ευρωπαϊκής διαστημικής βιομηχανίας, σηματοδοτώντας την αποφασιστικότητα της Γηραιάς Ηπείρου να ανακτήσει το χαμένο έδαφος απέναντι στην ολοένα αυξανόμενη επιρροή ιδιωτικών κολοσσών, όπως η SpaceX του Έλον Μασκ.
Οι κορυφαίες εταιρείες Airbus, Leonardo και Thales ανακοίνωσαν τη σύναψη προκαταρκτικής συμφωνίας για την ενοποίηση των διαστημικών τους δραστηριοτήτων. Στόχος είναι η δημιουργία ενός νέου, πανίσχυρου ευρωπαϊκού «πρωταθλητή» με κεφάλαιο 6,5 δισεκατομμυρίων ευρώ και εργατικό δυναμικό περίπου 25.000 ατόμων σε όλη την Ευρώπη, που θα διεκδικήσει ένα σημαντικό μερίδιο στην παγκόσμια αγορά.
Η Ευρωπαϊκή Απάντηση στην Εποχή του Διαστήματος
Το εγχείρημα, που αρχικά ονομάστηκε «Project Bromo», έχει ως κύριο στόχο να αποτελέσει ένα άμεσο αντίβαρο στην κυριαρχία της SpaceX, ιδιαίτερα στον τομέα των δορυφόρων χαμηλής τροχιάς (LEO), οι οποίοι αποτελούν τη ραχοκοκαλιά των υπηρεσιών Starlink. Η νέα εταιρεία θα συνδυάσει την κατασκευή δορυφόρων και διαστημικών συστημάτων των τριών κολοσσών, δημιουργώντας ένα ολοκληρωμένο χαρτοφυλάκιο τεχνολογιών και λύσεων, από τις υποδομές του διαστήματος έως τις παρεχόμενες υπηρεσίες.
Η κίνηση αυτή αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά την ευρωπαϊκή τεχνογνωσία και να προωθήσει την καινοτομία σε έναν άκρως στρατηγικό τομέα.
Η δημιουργία ενός τέτοιου «πρωταθλητή» αποτελεί πάγιο αίτημα της Προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία έχει επανειλημμένα τονίσει την ανάγκη η Ευρώπη να αποκτήσει στρατηγική αυτονομία και να πρωταγωνιστήσει στην παγκόσμια σκηνή. Η συγχώνευση είναι το αποτέλεσμα μακροχρόνιων διαπραγματεύσεων, οι οποίες περιπλέχθηκαν λόγω της συμμετοχής πέντε κυβερνήσεων (Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο) ως μετόχων ή εταίρων.
Η έδρα της νέας εταιρείας θα βρίσκεται στην Τουλούζη της νότιας Γαλλίας, αλλά θα λειτουργεί μέσω πέντε διαφορετικών νομικών οντοτήτων, διασφαλίζοντας έτσι τα κυριαρχικά συμφέροντα των εμπλεκόμενων κρατών.
Δομή και Πολιτική Αντιμετώπιση
Η ιδιοκτησιακή δομή της νέας κοινοπραξίας προβλέπει την Airbus να κατέχει το 35% των μετοχών, ενώ η ιταλική Leonardo και η γαλλική Thales θα κατέχουν από 32,5% η καθεμία. Η διοίκηση θα περιλαμβάνει έναν ενιαίο, ακόμη άγνωστο, Διευθύνοντα Σύμβουλο, καθώς και διευθυντικά στελέχη για κάθε χώρα.
Αυτό το μοντέλο διακυβέρνησης αντικατοπτρίζει τη δομή της ευρωπαϊκής εταιρείας κατασκευής πυραύλων MBDA, που αποτελεί ένα επιτυχημένο παράδειγμα διακρατικής συνεργασίας.
Η ανακοίνωση έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από τον Γάλλο Υπουργό Οικονομικών, Ρολάν Λεσκύρ, ο οποίος την χαρακτήρισε «εξαιρετική είδηση», τονίζοντας ότι η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού πρωταθλητή στους δορυφόρους θα ενισχύσει τις επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία, θωρακίζοντας παράλληλα την κυριαρχία της Ευρώπης σε ένα περιβάλλον έντονου παγκόσμιου ανταγωνισμού.
Αντίθετα, η εκπρόσωπος του Γερμανού Υπουργού Οικονομίας, Κατερίνα Ράιχε, δήλωσε ότι το Βερολίνο παρακολουθεί την πιθανή ενοποίηση της ευρωπαϊκής αεροδιαστημικής βιομηχανίας «με μεγάλο ενδιαφέρον», διατηρώντας επαφή με την Airbus και τη θυγατρική της στον τομέα της άμυνας.
Προκλήσεις και Αντιμονοπωλιακός Έλεγχος
Παρά τον ενθουσιασμό, η συμφωνία αντιμετωπίζει ένα σημαντικό εμπόδιο: την έγκριση από τη διεύθυνση ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Κομισιόν καλείται να σταθμίσει την επιθυμία της για τη δημιουργία ισχυρών ευρωπαϊκών εταιρειών με τους κανόνες της για τον υγιή ανταγωνισμό.
Η νέα κοινοπραξία αναμένεται να αντιμετωπίσει διεθνείς παίκτες στον τομέα των εμπορικών τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων, ωστόσο εντός της ΕΕ θα έχει ελάχιστο ανταγωνισμό σε στρατιωτικές και δημόσιες συμβάσεις, όπως αυτές της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA).
Ήδη, ο Ρολφ Ντένσινγκ, διευθυντής επιχειρήσεων της ESA, έχει εκφράσει ανησυχίες ότι η συμφωνία θα περιορίσει τις επιλογές της υπηρεσίας για συμβάσεις δορυφόρων, αφήνοντας ως μοναδικό ουσιαστικό ανταγωνιστή την γερμανική OHB. Ο διευθύνων σύμβουλος της OHB, Μάρκο Φουξ, προειδοποίησε ότι η συμφωνία κινδυνεύει να δημιουργήσει ένα μονοπώλιο, πλήττοντας τόσο τους πελάτες όσο και την ευρωπαϊκή βιομηχανία.
Αυτό το σενάριο θυμίζει τις εντάσεις που προέκυψαν όταν η Κομισιόν μπλόκαρε τη συγχώνευση των Siemens και Alstom το 2019, αν και το σημερινό πολιτικό περιβάλλον φαντάζει πιο ευνοϊκό για τους κολοσσούς.
Η Στροφή της Επιτροπής προς τη Βιομηχανική Πολιτική
Η διεύθυνση ανταγωνισμού της Κομισιόν βρίσκεται υπό πίεση να διευρύνει τις απόψεις της για τις συγχωνεύσεις, λαμβάνοντας υπόψη την ευρύτερη ώθηση της Ένωσης για ανάπτυξη και ενίσχυση της ικανότητάς της να ανταγωνίζεται τους παίκτες από ΗΠΑ και Κίνα. Η αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών της Ένωσης για τις συγχωνεύσεις αναμένεται το επόμενο έτος, σύμφωνα με το πιο πρόσφατο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής.
Η κίνηση των Airbus, Leonardo και Thales αποτελεί ένα σαφές μήνυμα ότι η Ευρώπη είναι αποφασισμένη να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην κρίσιμη τεχνολογία του διαστήματος, αναπτύσσοντας τους δικούς της πρωταθλητές απέναντι σε έναν όλο και πιο δυναμικό παγκόσμιο ανταγωνισμό.
