Μια de facto διαίρεση της Γάζας ανάμεσα σε περιοχή υπό ισραηλινό έλεγχο και σε τμήμα υπό διαχείριση της Χαμάς αποκτά αυξανόμενες πιθανότητες, καθώς οι προσπάθειες για την επόμενη φάση του σχεδίου του προέδρου Τραμπ έχουν ουσιαστικά «παγώσει», σύμφωνα με πληροφορίες κυβερνητικών κύκλων και διπλωματών, στις 10 Οκτωβρίου και μετά.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters, το ισραηλινό στρώμα εμφανίζει πλέον σταθερή παρουσία σε πάνω από το μισό έδαφος της Γάζας.
Κατάσταση στο έδαφος
Από το πρώτο στάδιο που εφαρμόστηκε στις 10 Οκτωβρίου, το ισραηλινό στράτευμα ελέγχει περίπου 53% της παράκτιας λωρίδας, συμπεριλαμβανομένων αγροτικών εκτάσεων και τμημάτων της νοτίου Ράφα, ενώ μεγάλο μέρος του πληθυσμού παραμένει συγκεντρωμένο σε πρόχειρα καταλύματα και ερειπωμένες πόλεις.
Σε πολλές συνοικίες, δημοσιογραφικές περιηγήσεις κατέγραψαν καταστροφικό τοπίο και διαχωρισμένα εδάφη, με ξεχωριστές ζώνες υπό διαφορετικό έλεγχο.
Δημιουργούνται σημεία όπου η γραμμή αποχώρησης έχει ήδη μόνιμα χαρακτηριστικά, καθώς το στρατιωτικό προσωπικό και μηχανήματα διαμορφώνουν οδοφράγματα και θέσεις παρατήρησης, και σε αυτό το πλαίσιο αναφέρεται η κίτρινη γραμμή ως πιθανό λειτουργικό όριο.
Παράλληλα, σε περιοχές που ελέγχονται από τη Χαμάς, έχουν αναλάβει ρόλους ασφάλειας και πολιτικής τάξης τοπικές ομάδες.
Σχέδιο Τραμπ και αβεβαιότητες
Η πρόβλεψη για την επόμενη φάση προέβλεπε αποχώρηση πέραν της συμφωνημένης γραμμής, την ίδρυση προσωρινής αρχής και την ανάπτυξη μιας πολυεθνικής δύναμης που θα αντικαθιστούσε το ισραηλινό στράτευμα, αλλά το σχέδιο δεν περιέχει δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα ή σαφείς μηχανισμούς εφαρμογής.
Πηγές που μίλησαν σε δημοσιογράφους τονίζουν ότι χωρίς σαφή υποστήριξη από τις ΗΠΑ, το επόμενο βήμα μοιάζει δύσκολο.
Η Ουάσινγκτον έχει συντάξει προσχέδιο απόφασης στον ΟΗΕ που θα έδινε αρχικά δύο χρόνια εντολή στη δύναμη και στην προσωρινή αρχή, ενώ κυβερνήσεις εμφανίζονται διστακτικές να δεσμεύσουν στρατεύματα, ειδικά εάν τα καθήκοντα περιλάμβαναν πρόσωπο με πρόσωπο αντιπαράθεση με παραστρατιωτικές ομάδες.
Άτομα κοντά στις συνομιλίες ανέφεραν πως πολιτικοί παράγοντες, όπως ο αντιπρόεδρος JD Vance και ο Jared Kushner, έχουν προτείνει να αρχίσουν πόροι για την ανοικοδόμηση στις ελεγχόμενες από το Ισραήλ ζώνες χωρίς πλήρη εφαρμογή της επόμενης φάσης.
Διεθνείς αντιδράσεις και ρόλοι
Προτεινόμενο Ο πρόεδρος της Συρίας θα επισκεφθεί τον Λευκό Οίκο στις αρχές Νοεμβρίου
Ευρωπαϊκές και αραβικές πρωτεύουσες εμφανίζονται επιφυλακτικές να αναλάβουν καθήκοντα που υπερβαίνουν την παραδοσιακή ειρηνευτική αποστολή, καθώς κάτι τέτοιο μπορεί να συνεπάγεται άμεση αντιπαράθεση με τη Χαμάς ή άλλες ένοπλες ομάδες, σύμφωνα με δηλώσεις ευρωπαίων αξιωματούχων.
Σε συνθήκες τέτοιας αμφιταλάντευσης, ορισμένοι επισημαίνουν την ανάγκη για επαρκή διεθνή στήριξη και σαφή κανόνες εμπλοκής.
Σε διεθνές συνέδριο ασφαλείας στο Μανάμα, υπουργοί εξωτερικών όπως ο Ayman Safadi της Ιορδανίας και η Yvette Cooper του Ηνωμένου Βασιλείου τόνισαν την ανάγκη ταχείας λύσης, ενώ ο Γερμανός υπουργός Johann Wadephul προειδοποίησε για τον κίνδυνο επαναφοράς στρατιωτικών επιχειρήσεων αν δεν καλυφθεί το κενό ασφαλείας.
Παράλληλα, αξιωματούχοι ανέφεραν συζητήσεις για την επιστροφή της παλαιστινιακής Αρχής σε ρόλο αστυνόμευσης που όμως βρίσκει ισχυρή αντίθεση από το Ισραήλ.
Τοπικές δηλώσεις και προτάσεις για αποστρατικοποίηση
Η Χαμάς έχει δηλώσει διαθεσιμότητα να μεταβιβάσει εξουσίες σε μία τεχνοκρατική παλαιστινιακή οντότητα για να ξεκινήσει η ανοικοδόμηση, ενώ παράλληλα αρνείται την πλήρη αποστρατικοποίηση χωρίς διεθνή επίβλεψη. Ο εκπρόσωπος Hazem Qassem μίλησε για ανάγκη να αποκατασταθεί η ζωή παντού στη λωρίδα, με τοπικές ομάδες να αναλαμβάνουν καθήκοντα συντήρησης και ασφάλειας.
Μια από τις ιδέες που κατατέθηκαν είναι ο διεθνής έλεγχος για την αποσυμπλοκή οπλισμού ώστε αυτός να τεθεί εκτός κυκλοφορίας χωρίς να παραδοθεί απευθείας στο Ισραήλ, εξέλιξη που θα απαιτούσε τεχνοκρατική επίβλεψη και νομικές εγγυήσεις, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές.
Επιπτώσεις στην ανοικοδόμηση και τον πληθυσμό
Αξιωματούχοι και αναλυτές προειδοποιούν ότι εάν οι πόροι για την ανοικοδόμηση κατευθυνθούν μόνο στις ελεγχόμενες από το Ισραήλ περιοχές, η ανασυγκρότηση θα είναι περιορισμένη και η διαρκής χωροθέτηση μπορεί να σχηματοποιήσει διαφορές που θα κρατήσουν χρόνια.
Εκτιμήσεις κόστους για συνολική ανοικοδόμηση φτάνουν τα $70 δισεκατομμύρια, ποσό που θα απαιτήσει διεθνή συνεισφορά και πολιτικές αποφάσεις.
Κάτοικοι της Γάζας εκφράζουν ανησυχίες για διαιρέσεις οικογενειών και για την επιβολή κριτηρίων εισόδου σε περιοχές που θα ανοικοδομηθούν, ερωτήματα που σχετίζονται με το ποιος θα έχει τελικά τον έλεγχο των συνόρων και των μετακινήσεων. Ο φόβος μιας «κλειδωμένης» πραγματικότητας μεταξύ ελεγχόμενων ζωνών και περιοχών υπό Χαμάς παραμένει έντονος.
