Οι Χιλιανοί ψηφίζουν αυτή την Κυριακή σε μια κρίσιμη προεδρική εκλογή, όπου ο κυβερνών αριστερός συνασπισμός αντιμετωπίζει μια σειρά δεξιών υποψηφίων, με το αποτέλεσμα να αναδιαμορφώνει και τη νομοθετική εξουσία της χώρας. Η ατζέντα κυριαρχείται από το έγκλημα και τη μετανάστευση, σηματοδοτώντας μια σαφή στροφή από την προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση.
Αναμένεται επαναληπτικός γύρος στις 14 Δεκεμβρίου, καθώς κανένας υποψήφιος δεν προβλέπεται να συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία.
Η Κυριακάτικη Κάλπη που Αναδιαμορφώνει το Πολιτικό Τοπίο
Αυτή την Κυριακή, οι Χιλιανοί πολίτες προσέρχονται στις κάλπες για μια προεδρική εκλογή που αναμένεται να αλλάξει ριζικά το πολιτικό σκηνικό της χώρας. Η αναμέτρηση φέρνει αντιμέτωπο τον κυβερνώντα αριστερό συνασπισμό με μια σειρά από δεξιούς υποψηφίους, ενώ παράλληλα θα καθοριστεί και η σύνθεση του κοινοβουλίου.
Αυτή η εκλογική διαδικασία σηματοδοτεί μια σημαντική στροφή από την εποχή της αριστερής αισιοδοξίας που έφερε στην εξουσία τον σημερινό πρόεδρο Γκαμπριέλ Μπόριτς, ο οποίος δεν έχει δικαίωμα επανεκλογής.
Αυτή η τάση δεν είναι πρωτοφανής στην πολιτική ιστορία της Λατινικής Αμερικής, όπου οι κυβερνήσεις συχνά εναλλάσσονται μεταξύ αριστερών και δεξιών πόλων, ανάλογα με τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες. Η Χιλή, ειδικότερα, έχει περάσει από περιόδους έντονης πολιτικής πόλωσης, και η τρέχουσα στροφή προς τα δεξιά μπορεί να ερμηνευθεί ως μια αντίδραση σε συγκεκριμένες κοινωνικές ανησυχίες που δεν αντιμετωπίστηκαν επαρκώς από την προηγούμενη διακυβέρνηση.
Οι Βασικοί Υποψήφιοι και τα Προγνωστικά
Στην κούρσα συμμετέχουν οκτώ υποψήφιοι, με τις τελευταίες απαγορευμένες δημοσκοπήσεις να δείχνουν ότι κανείς δεν θα συγκεντρώσει το 50% συν μία ψήφο που απαιτείται για την απευθείας νίκη. Αυτό καθιστά σχεδόν βέβαιο έναν επαναληπτικό γύρο στις 14 Δεκεμβρίου μεταξύ των δύο πρώτων.
Η Τζανέτ Χάρα, υποψήφια του κυβερνώντος Κομμουνιστικού Κόμματος, φαινόταν να προηγείται, ενώ ο Χοσέ Αντόνιο Καστ του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος βρισκόταν στη δεύτερη θέση. Η Έβελιν Ματέι, μια έμπειρη κεντροδεξιά πολιτικός, που αρχικά προηγούνταν, έχει υποχωρήσει, ανταλλάσσοντας την τρίτη θέση με τον Γιοχάνες Κάιζερ του Εθνικού Ελευθεριακού Κόμματος.
- Η Τζανέτ Χάρα (Κομμουνιστικό Κόμμα) φέρεται να προηγείται, εκπροσωπώντας τον αριστερό συνασπισμό.
- Ο Χοσέ Αντόνιο Καστ (Ρεπουμπλικανικό Κόμμα) βρίσκεται στη δεύτερη θέση, εκφράζοντας την ακροδεξιά.
- Η Έβελιν Ματέι (κεντροδεξιά) και ο Γιοχάνες Κάιζερ (ελευθεριακός) διεκδικούν την τρίτη θέση, με την Ματέι να έχει χάσει έδαφος.
- Η απαγόρευση δημοσκοπήσεων 15 ημέρες πριν τις εκλογές καθιστά την πρόβλεψη ακόμα πιο δύσκολη.
Η Επίδραση του Εγκλήματος και της Μετανάστευσης στην Ψηφοφορία
Σε αντίθεση με τις ελπίδες για ένα νέο σύνταγμα που κυριάρχησαν στην προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση, η φετινή ατζέντα κυριαρχείται από το έγκλημα και τη μετανάστευση. Αυτά τα ζητήματα έχουν αναδειχθεί σε κορυφαίες ανησυχίες για τους Χιλιανούς ψηφοφόρους, επηρεάζοντας σημαντικά τις επιλογές τους.
Η αλλαγή προτεραιοτήτων αντανακλά μια ευρύτερη κοινωνική δυσαρέσκεια και την ανάγκη για άμεσες λύσεις σε προβλήματα που αγγίζουν την καθημερινότητά τους.
Μια άλλη σημαντική αλλαγή είναι η υποχρεωτική ψήφος για τους 15,7 εκατομμύρια εγγεγραμμένους ψηφοφόρους. Στις προηγούμενες εκλογές, το ποσοστό αποχής έφτασε το 53% στον πρώτο γύρο. Η εισαγωγή της υποχρεωτικής ψήφου φέρνει στις κάλπες ένα μεγάλο πλήθος αδιάφορων ή αναποφάσιστων πολιτών, προσθέτοντας έναν απρόβλεπτο παράγοντα στην εκλογική αναμέτρηση και καθιστώντας την έκβαση ακόμη πιο αβέβαιη.
Σε σύγκριση με προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, παρατηρούμε μια ξεκάθαρη μετατόπιση του ενδιαφέροντος των ψηφοφόρων από ιδεολογικές συζητήσεις σε πιο απτά και καθημερινά προβλήματα. Αυτό που ανησυχεί την αγορά και τους αναλυτές είναι η αδυναμία των παραδοσιακών δημοσκοπήσεων να προβλέψουν με ακρίβεια τα αποτελέσματα, όπως είδαμε πρόσφατα σε Αργεντινή, Βολιβία και Ισημερινό.
Η εμπειρία μας δείχνει ότι οι νέοι ψηφοφόροι, ειδικά αυτοί που προσέρχονται στις κάλπες λόγω της υποχρεωτικότητας, δεν σκέφτονται με όρους αριστεράς ή δεξιάς, αλλά με βάση το τι θα τους ωφελήσει άμεσα.
Το Μέλλον της Χιλής: Προκλήσεις και Προβλέψεις
Η εκλογική αναμέτρηση δεν αφορά μόνο την προεδρία, αλλά και τη σύνθεση του Κογκρέσου, καθώς διακυβεύονται όλες οι 155 έδρες της Κάτω Βουλής και 23 από τις 50 έδρες της Γερουσίας. Ο κυβερνών αριστερός συνασπισμός κατέχει επί του παρόντος μειοψηφία και στα δύο σώματα.
Μια δεξιά πλειοψηφία και στα δύο νομοθετικά σώματα, σε συνδυασμό με μια δεξιά προεδρία, θα μπορούσε να οδηγήσει στον πλήρη έλεγχο της εξουσίας από τη δεξιά για πρώτη φορά από το τέλος της δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοτσέτ το 1990.
Η εκτίμησή μας είναι ότι το αποτέλεσμα θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλεφθεί, δεδομένου του πρωτοφανούς σεναρίου με την υποχρεωτική ψήφο και την αλλαγή των προτεραιοτήτων των ψηφοφόρων. Οι νέοι ψηφοφόροι, όπως έχει παρατηρηθεί, δεν ενδιαφέρονται για τις παραδοσιακές ιδεολογικές διαχωριστικές γραμμές, αλλά για τις αλλαγές που χρειάζονται και το τι θα τους ωφελήσει προσωπικά.
Συνεπώς, αναμένουμε μια πολύ αμφίρροπη αναμέτρηση, με τον επαναληπτικό γύρο να είναι σχεδόν βέβαιος και να καθορίζει την πορεία της Χιλής για τα επόμενα χρόνια.
