Στη Χιλή το προεκλογικό κλίμα έχει μετατοπιστεί προς την ασφάλεια, με ανησυχίες για εγκληματικότητα, μετανάστευση και οργανωμένες συμμορίες που απασχολούν τους ψηφοφόρους. 63% των ερωτηθέντων έφεραν την ασφάλεια στην κορυφή των ανησυχιών τους και, δολοφονίες ανά 100.000 έχουν αυξηθεί μέσα σε λίγα χρόνια, σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters.
Ανησυχία για την ασφάλεια
Μια σειρά από βίαια επεισόδια, από ανταλλαγές πυροβολισμών μέχρι συμβόλαια θανάτου, έχουν ανατρέψει την εικόνα ασφάλειας που επέμενε στη χώρα για δεκαετίες. 868 απαγωγές το 2024 και ποσοστό 40% συνδέσεις με οργανωμένο έγκλημα καταγράφονται στους επίσημους δείκτες.
Η αύξηση της βίας αντανακλάται και στην άνοδο της τιμής των ανθρωποκτονιών, από 2.32 ανά 100.000 το 2015 σε 6.0 το 2024, με άμεσο αντίκτυπο στις καθημερινές συνήθειες των πολιτών και στην οικονομική δραστηριότητα. Σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters, πολλοί κάτοικοι αποφεύγουν νυχτερινές μετακινήσεις και αλλάζουν συμπεριφορές.
Η δημόσια ανησυχία επηρεάζει τον πολιτικό λόγο, καθώς η ασφάλεια έχει ανέβει πάνω από την υγεία και την εκπαίδευση στις προτεραιότητες του εκλογικού σώματος. Ipsos What Worries the World κατέγραψε τη σχετική μετατόπιση της κοινής γνώμης τον Οκτώβριο.
Σύνορα και μεταναστευτικό
Η ροή μεταναστών από τη Βενεζουέλα μεγάλωσε πολύ τα τελευταία χρόνια, με τις επίσημες καταγραφές να δείχνουν αύξηση από 82.998 το 2017 σε 669.408 το 2024. Η συγκέντρωση στα βόρεια σύνορα ενέτεινε τις τοπικές εντάσεις.
Το μικρό χωριό Colchane, στα σύνορα με τη Βολιβία, μετατράπηκε σε σημείο σύγκρουσης όταν χιλιάδες μετανάστες άρχισαν να διέρχονται από εκεί το 2021, προκαλώντας προβλήματα ασφαλείας και κοινωνικής συνοχής. Jocely Garcia περιέγραψε περιστατικά κλοπών που άλλαξαν την καθημερινότητα των κατοίκων.
Η όξυνση της δημόσιας διάθεσης βλέπει αύξηση της κοινωνικής απόστασης προς τους Βενεζουελάνους, όπως έδειξε δημοσκόπηση της Activa Research για το 2025 με ποσοστό 85.2% έναντι 55.2% το 2019.
Προτεινόμενο Η κυβέρνηση των ΗΠΑ επανήλθε σε λειτουργία μετά από 43 ημέρες διακοπής
Tren de Aragua και οργανωμένο έγκλημα
Η παρουσία του οργανωμένου εγκλήματος στην περιοχή συνδέθηκε με την εμφάνιση της συμμορίας Tren de Aragua, που δρα διασυνοριακά και ενορχηστρώνει διακινομή ανθρώπων και ναρκωτικών σε τμήματα του βορείου τμήματος της Χιλής. Raul Arancibia αναφέρει ότι οι πρώτες ενδείξεις προήλθαν από υποθέσεις με κεταμίνη στα σύνορα.
Οι διαδρομές που χρησιμοποιούσαν οι διακινητές επέτρεψαν την επέκταση σε νέα εγκλήματα, όπως εκβιάσεις και συμβόλαια θανάτου, καθώς η τοπική εγκληματικότητα υιοθέτησε πιο βίαιες μεθόδους. Πρόεδρος Gabriel Boric επέδραμε με ενισχύσεις στην αστυνομία και νομοθετικές παρεμβάσεις μετά το 2022.
Η κυβέρνηση αναφέρει ότι έχουν τεθεί υπό κράτηση εκατοντάδες μέλη του Tren de Aragua και προτείνει μέτρα όπως άρση του τραπεζικού απορρήτου για την καταπολέμηση της οργάνωσης. Lucia Dammert προειδοποιεί όμως πως οι εθνικές δομές εγκλήματος απαιτούν ίση προσοχή με τις διασυνοριακές συμμορίες.
Πολιτική αντιπαράθεση πριν τις εκλογές
Η προεδρική αναμέτρηση φέρνει αντιμέτωπη την υποψήφια της αριστεράς Jeannette Jara με δεξιές επιλογές που υπόσχονται σκληρή αντιμετώπιση του εγκλήματος. Οι εκλογικές δημοσκοπήσεις οδηγούν σε πιθανό δεύτερο γύρο στις 14 Δεκεμβρίου.
Ο υποψήφιος της ακροδεξιάς Jose Antonio Kast εμφανίζεται ως φαβορί σε αρκετές μετρήσεις, προτείνοντας την απέλαση ανασφάλιστων μεταναστών και σχέδιο «Border Shield» με 5 μέτρων τείχος, 3 μέτρων χαντάκια και ηλεκτρικούς φράχτες.
Η δημόσια συζήτηση συχνά επικεντρώνεται στα σύνορα και στις διασυνοριακές συμμορίες, αλλά ειδικοί επισημαίνουν την ανάγκη ενίσχυσης των εγχώριων δομών που τρέχουν οι περισσότερες φυλακές και εγκληματικές ομάδες. Activa Research και Lucia Dammert εμφανίζουν την κοινωνική διάσταση ως κρίσιμο παράγοντα στην εκλογική δυναμική.
