ΕΕ: Νέα υπηρεσία θα μετρά τον ρόλο της κλιματικής αλλαγής σε ακραία καιρικά φαινόμενα

Η Ευρωπαϊκή Ένωση λανσάρει σήμερα μια νέα υπηρεσία με στόχο να μετρήσει τον ρόλο της κλιματικής αλλαγής σε ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι καύσωνες και οι έντονες βροχοπτώσεις. Η πρωτοβουλία αυτή, η οποία αναμένεται να ενισχύσει τη χάραξη κλιματικής πολιτικής, τις οικονομικές εκτιμήσεις κινδύνου και να παρέχει αποδεικτικά στοιχεία για νομικές υποθέσεις, αποτελεί σημαντικό βήμα στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των αυξανόμενων ανησυχιών για την κλιματική αλλαγή και την ανάγκη για πιο ακριβή δεδομένα σχετικά με τη σύνδεση μεταξύ των ανθρωπογενών εκπομπών και των ακραίων καιρικών φαινομένων. Μέχρι σήμερα, η επιστημονική κοινότητα αντιμετώπιζε την πρόκληση της άμεσης απόδοσης συγκεκριμένων γεγονότων στην κλιματική αλλαγή, ένα κενό που η νέα υπηρεσία φιλοδοξεί να καλύψει, όπως μεταδίδει το Reuters.

Η νέα υπηρεσία Copernicus και η επιστήμη της απόδοσης

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω της Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής Copernicus, ανακοίνωσε την έναρξη μιας πρωτοποριακής υπηρεσίας που θα χρησιμοποιεί την επιστήμη της απόδοσης (attribution science). Αυτή η μέθοδος περιλαμβάνει τη διεξαγωγή προσομοιώσεων υπολογιστών για να εκτιμηθεί πώς θα είχαν συμπεριφερθεί τα καιρικά συστήματα εάν δεν είχαν ποτέ αρχίσει οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, συγκρίνοντας αυτά τα αποτελέσματα με την τρέχουσα πραγματικότητα.

Η Freja Vamborg, τεχνική επικεφαλής της υπηρεσίας, τόνισε την ανάγκη κατανόησης του πώς ένα ακραίο γεγονός σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή.

Η υπηρεσία, με χρηματοδότηση περίπου 2,5 εκατομμυρίων ευρώ για τρία χρόνια, αναμένεται να δημοσιεύσει τα πρώτα της αποτελέσματα μέχρι το τέλος του 2026. Θα προσφέρει δύο αξιολογήσεις τον μήνα, κάθε μία εντός μίας εβδομάδας από την εκδήλωση ενός ακραίου καιρικού φαινομένου.

Ο Carlo Buontempo, διευθυντής της Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής Copernicus, χαρακτήρισε την εξέλιξη ως την πρώτη φορά που θα λειτουργεί συνεχώς ένα «γραφείο απόδοσης».

Ο αντίκτυπος σε πολιτική, οικονομία και δικαιοσύνη

Η νέα υπηρεσία αναμένεται να έχει πολλαπλά οφέλη. Οι επιστήμονες του Copernicus υπογραμμίζουν ότι μπορεί να βοηθήσει τις κυβερνήσεις να σταθμίσουν τους φυσικούς κινδύνους από την επιδείνωση του καιρού και να χαράξουν ανάλογες κλιματική πολιτική. Η Friederike Otto, κλιματική επιστήμονας στο Imperial College London, χαιρέτισε τα σχέδια της υπηρεσίας να συνεργαστεί με τις εθνικές μετεωρολογικές υπηρεσίες των κρατών μελών της ΕΕ, καθώς και με το UK Met και το Κέντρο Κλίματος του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου, τονίζοντας ότι «βοηθάει αν οι κυβερνήσεις το κάνουν μόνες τους και βλέπουν τα στοιχεία από τις δικές τους μετεωρολογικές υπηρεσίες».

Επιπλέον, η υπηρεσία θα συμβάλει στην βελτίωση των οικονομικών εκτιμήσεων κινδύνου. Ο περιβαλλοντικός επιστήμονας Johan Rockstroem από το Ινστιτούτο Ερευνών Κλιματικών Επιπτώσεων του Πότσνταμ, επεσήμανε ότι οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί ήδη χρησιμοποιούν παρόμοιες μεθόδους για την ποσοτικοποίηση κινδύνων, όπως πλημμύρες ή καταιγίδες, και η νέα υπηρεσία θα ενισχύσει αυτή την προσπάθεια.

Η ικανότητα υπολογισμού των πιθανοτήτων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής σε ακραία καιρικά φαινόμενα είναι κρίσιμη για τις ασφαλιστικές εταιρείες και τον ευρύτερο χρηματοπιστωτικό τομέα, καθώς τους επιτρέπει να διαχειριστούν καλύτερα το κλιματικού ρίσκου.

Προκλήσεις και νομικές προεκτάσεις

Η επιστήμη της απόδοσης χρησιμοποιείται ήδη σε δικαστικές διαμάχες για τον υπολογισμό της συμβολής των εκπομπών μιας χώρας ή εταιρείας σε καταστροφές που τροφοδοτούνται από το κλίμα. Το Διεθνές Δικαστήριο δήλωσε τον Ιούλιο ότι η επιστήμη της απόδοσης είναι νομικά βιώσιμη για τη σύνδεση των εκπομπών με τις κλιματικές ακρότητες, αν και δεν έχει ακόμη δοκιμαστεί πλήρως στα δικαστήρια.

Η Erika Lennon, ανώτερη δικηγόρος στο μη κερδοσκοπικό Κέντρο Διεθνούς Περιβαλλοντικού Δικαίου, τόνισε ότι «όσο περισσότερες πληροφορίες έχουμε για την επιστήμη της απόδοσης, τόσο πιο εύκολο θα είναι για τους περισσότερο πληγέντες να μπορούν να υποβάλουν επιτυχώς αγωγές στα δικαστήρια».

Ωστόσο, υπάρχουν και προκλήσεις. Ένα γερμανικό δικαστήριο τον Μάιο απέρριψε αγωγή Περουβιανού αγρότη κατά της γερμανικής εταιρείας RWE για εκπομπές που προκάλεσαν την τήξη των παγετώνων στις Άνδεις. Η υπόθεση είχε χρησιμοποιήσει την επιστήμη της απόδοσης, αλλά το δικαστήριο έκρινε ότι το ποσό της αποζημίωσης ήταν πολύ χαμηλό για να προχωρήσει η υπόθεση.

Ο Noah Walker-Crawford, ερευνητής κλιματικών διαφορών στη Σχολή Οικονομικών του Λονδίνου, σημείωσε ότι «το δικαστήριο δεν έφτασε ποτέ να συζητήσει λεπτομερώς την επιστήμη της απόδοσης και να εξετάσει αν τα κλιματικά μοντέλα είναι αρκετά καλά, και όλα αυτά τα πολύπλοκα και ακανθώδη ζητήματα».

Η κλιματικές διαπραγματεύσεις παραμένουν ένα πολωμένο θέμα, καθιστώντας την ανάγκη για αντικειμενικά στοιχεία ακόμη πιο επιτακτική.

Η επόμενη μέρα για την κλιματική αντιμετώπιση

Η έναρξη αυτής της υπηρεσίας από την ΕΕ σηματοδοτεί μια νέα εποχή στην κατανόηση και αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Παρέχοντας αξιόπιστα και άμεσα δεδομένα για τη σύνδεση μεταξύ των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και των ακραίων καιρικών φαινομένων, η Ευρώπη φιλοδοξεί να εξοπλίσει τους φορείς λήψης αποφάσεων με τα απαραίτητα εργαλεία για πιο αποτελεσματική κλιματικό στόχο και νομική δράση.

Η επιτυχία της θα εξαρτηθεί από την ικανότητά της να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ της επιστημονικής γνώσης και της πρακτικής εφαρμογής σε ένα ολοένα και πιο θερμό πλανήτη.