- Βρετανική έρευνα κατέληξε ότι ο Πούτιν διέταξε την επίθεση στον Σεργκέι Σκρίπαλ.
- Οι σχέσεις Βρετανίας-Ρωσίας επιδεινώνονται σταθερά από το 2000, με περιστατικά κατασκοπείας.
- Υποθέσεις όπως του Λιτβινένκο και του Σκρίπαλ αποτελούν κομβικά σημεία αυτής της έντασης.
- Η εισβολή στην Ουκρανία το 2022 επιδείνωσε περαιτέρω τις διπλωματικές σχέσεις.
- Πρόσφατες απελάσεις διπλωματών και καταδίκες για κατασκοπεία συνεχίζουν την κλιμάκωση.
Μια βρετανική δημόσια έρευνα κατέληξε σήμερα, Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου 2025, στο συμπέρασμα ότι ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν διέταξε την απόπειρα δολοφονίας του διπλού πράκτορα Σεργκέι Σκρίπαλ με τον νευροτοξικό παράγοντα Novichok πριν από επτά χρόνια. Αυτή η εξέλιξη υπογραμμίζει την κλιμακούμενη ένταση στις σχέσεις Βρετανίας-Ρωσίας καθ’ όλη τη διάρκεια του αιώνα, εν μέσω αμοιβαίων κατηγοριών για κατασκοπεία και παραπτώματα, που επιδεινώθηκαν από την εισβολή στην Ουκρανία το 2022.
Αυτή η πρόσφατη αποκάλυψη από τη βρετανική δημόσια έρευνα δεν αποτελεί μεμονωμένο περιστατικό, αλλά κορυφώνει μια μακρά περίοδο επιδείνωσης των σχέσεων μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ρωσίας, οι οποίες έχουν σημαδευτεί από αμοιβαίες κατηγορίες για κατασκοπεία και παρεμβάσεις. Το ιστορικό των εντάσεων εκτείνεται σε πάνω από δύο δεκαετίες, με την εισβολή στην Ουκρανία το 2022 να λειτουργεί ως καταλύτης για περαιτέρω κλιμάκωση.
Η κλιμάκωση των εντάσεων: Από τον Λιτβινένκο στον Σκρίπαλ
Όπως μεταδίδει το Reuters, μια βρετανική δημόσια έρευνα κατέληξε σήμερα, Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου 2025, στο συμπέρασμα ότι ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν διέταξε την απόπειρα δολοφονίας του Σεργκέι Σκρίπαλ, του Ρώσου διπλού πράκτορα, με τον νευροτοξικό παράγοντα Novichok πριν από επτά χρόνια. Το περιστατικό αυτό, που συνέβη το 2018 στο Σάλσμπερι της νότιας Αγγλίας, όπου ο Σκρίπαλ και η κόρη του Γιούλια βρέθηκαν αναίσθητοι σε έναν πάγκο, αποτέλεσε ένα από τα πιο σοβαρά σημεία τριβής στις σχέσεις των δύο χωρών.
Νομικοί κύκλοι στο Ηνωμένο Βασίλειο επισημαίνουν ότι η ρητή αναφορά του ονόματος του Βλαντίμιρ Πούτιν σε επίσημο πόρισμα δημόσιας έρευνας ανεβάζει το διακύβευμα των διπλωματικών σχέσεων σε ένα πρωτοφανές επίπεδο, καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολη οποιαδήποτε προσπάθεια εξομάλυνσης στο άμεσο μέλλον. Η κίνηση αυτή αναμένεται να προκαλέσει ισχυρές διπλωματικές αντιδράσεις και να επηρεάσει τις μελλοντικές στρατηγικές αποφάσεις.
Χρονικό των κρίσιμων γεγονότων: 2000-2025
Οι σχέσεις μεταξύ Βρετανίας και Ρωσίας έχουν επιδεινωθεί σταθερά από την αρχή του αιώνα, με μια σειρά από σημαντικά γεγονότα να διαμορφώνουν το σημερινό τεταμένο κλίμα:
- 2000: Ο Βρετανός Πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ επισκέπτεται τον Βλαντίμιρ Πούτιν τον Μάρτιο, όντας ο πρώτος δυτικός ηγέτης που το πράττει. Τον επόμενο μήνα, ο Πούτιν επισκέπτεται το Λονδίνο.
- 2003: Ο Πούτιν πραγματοποιεί τετραήμερη κρατική επίσκεψη στη Βρετανία τον Ιούνιο, την πρώτη Ρώσου ηγέτη από το 1874, σε μια προσπάθεια αποκατάστασης των διπλωματικών σχέσεων.
- 2006 (Ιανουάριος): Η Ρωσία κατηγορεί τη Βρετανία για κατασκοπευτική επιχείρηση που περιελάμβανε τη χρήση δέκτη κρυμμένου σε ψεύτικο βράχο.
- 2006 (Νοέμβριος): Ο Αλεξάντερ Λιτβινένκο, πρώην πράκτορας που είχε διαφύγει στη Βρετανία, πεθαίνει στο Λονδίνο αφού δηλητηριάστηκε με ραδιενεργό ισότοπο πολώνιο-210, κατηγορώντας τον Πούτιν για την ευθύνη.
- 2007: Οι Βρετανοί εισαγγελείς κατηγορούν τον πρώην Ρώσο κατάσκοπο Αντρέι Λουγκοβόι για τη δηλητηρίαση του Λιτβινένκο, οδηγώντας σε αμοιβαίες απελάσεις διπλωματών.
- 2010: Βρετανία και Ρωσία προβαίνουν σε αμοιβαίες απελάσεις διπλωματών που κατηγορούνται για κατασκοπεία.
- 2011: Ο Βρετανός Πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον επισκέπτεται τη Ρωσία τον Σεπτέμβριο, επιδιώκοντας τη βελτίωση των σχέσεων και του εμπορίου.
- 2013: Η βρετανική κυβέρνηση απορρίπτει τη διεξαγωγή δημόσιας έρευνας για τον θάνατο του Λιτβινένκο, επικαλούμενη τις σχέσεις με τη Ρωσία.
- 2014: Ένα χρόνο αργότερα, η Βρετανία ανακοινώνει ότι θα διεξαχθεί έρευνα, αρνούμενη τη σύνδεση με την προσάρτηση της Κριμαίας.
- 2016: Η έρευνα καταλήγει ότι ο Λουγκοβόι και ο Ντμίτρι Κοβτούν πραγματοποίησαν τη δολοφονία του Λιτβινένκο, πιθανότατα με έγκριση του Πούτιν.
- 2018: Ο Σεργκέι Σκρίπαλ και η κόρη του Γιούλια δηλητηριάζονται με Novichok. Η Βρετανία απελαύνει 23 Ρώσους διπλωμάτες και αργότερα κατηγορεί τρεις αξιωματικούς της GRU.
- 2022: Η Βρετανία γίνεται ένθερμη υποστηρίκτρια της Ουκρανίας μετά τη ρωσική εισβολή, παρέχοντας στρατιωτική υποστήριξη και επιβάλλοντας κυρώσεις.
- 2024: Η Βρετανία απελαύνει τον Ρώσο ακόλουθο Άμυνας και η Ρωσία απαντά με απελάσεις Βρετανών διπλωματών. Η MI5 προειδοποιεί για ρωσική GRU.
- 2025 (Μάρτιος): Ομάδα Βουλγάρων καταδικάζεται στο Λονδίνο ως μέλη ρωσικού δικτύου κατασκοπείας. Η Ρωσία απελαύνει δύο ακόμη Βρετανούς διπλωμάτες.
- 2025 (Οκτώβριος): Ομάδα Βρετανών καταδικάζεται για εμπρηστική επίθεση σε ουκρανική επιχείρηση στο Λονδίνο, κατ’ εντολή της Wagner.
Οι πρόσφατες εξελίξεις και οι επιπτώσεις
Οι διπλωματικές εντάσεις δεν έχουν κοπάσει, με το 2024 και το 2025 να φέρνουν νέες κλιμακώσεις. Η Βρετανία ανακοίνωσε την απέλαση του Ρώσου ακολούθου Άμυνας και την αφαίρεση διπλωματικού καθεστώτος από ορισμένες ιδιοκτησίες, περιορίζοντας παράλληλα τη διάρκεια των ρωσικών διπλωματικών βίζας λόγω της «κακόβουλης δραστηριότητας» της Μόσχας. Η Ρωσία απάντησε με αντίστοιχες απελάσεις και ανακάλεσε την διαπίστευση έξι Βρετανών διπλωματών που κατηγορήθηκαν για κατασκοπεία και σαμποτάζ.
Επιπλέον, τον Οκτώβριο του 2024, ο επικεφαλής της βρετανικής υπηρεσίας πληροφοριών MI5 δήλωσε ότι η ρωσική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών GRU έχει ως στόχο να προκαλέσει χάος σε όλη τη Βρετανία και την Ευρώπη. Αυτές οι δηλώσεις ήρθαν λίγους μήνες πριν την απέλαση ενός ακόμη Βρετανού διπλωμάτη από τη Μόσχα με την κατηγορία της κατασκοπείας. Παράλληλα, η Γαλλία αντιμετωπίζει παρόμοιες προκλήσεις με υπηκόους ύποπτη για κατασκοπεία που συνδέονται με πληρεξούσιους του Κρεμλίνου, ενώ η Μολδαβία έχει διαμαρτυρηθεί για εισβολή ρωσικών drones στον εναέριο χώρο της, εντείνοντας τις ανησυχίες για την ρωσική επιρροή στην ευρύτερη περιοχή.
Η επόμενη μέρα στις σχέσεις Βρετανίας-Ρωσίας
Οι πρόσφατες καταδίκες Βουλγάρων στο Λονδίνο τον Μάρτιο του 2025 για συμμετοχή σε ρωσικό δίκτυο κατασκοπείας, καθώς και η καταδίκη Βρετανών τον Οκτώβριο του 2025 για εμπρηστική επίθεση σε ουκρανική επιχείρηση κατ’ εντολή της Wagner, υπογραμμίζουν την συνεχιζόμενη κλιμάκωση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, μαζί με 90 άλλα έθνη, απαίτησαν από τη Ρωσία την άμεση επιστροφή των απαχθέντων Ουκρανών παιδιών, εν μέσω διπλωματικών προσπαθειών για την επίλυση της σύγκρουσης στην Ουκρανία. Αυτά τα γεγονότα δείχνουν ότι η πορεία των σχέσεων Ηνωμένου Βασιλείου-Ρωσίας παραμένει εξαιρετικά τεταμένη, με ελάχιστα περιθώρια άμεσης βελτίωσης, καθώς οι αμοιβαίες κατηγορίες και οι ενέργειες συνεχίζουν να διαβρώνουν την εμπιστοσύνη.
