- Η Εθνοσυνέλευση της Βενεζουέλας ψήφισε την κατάργηση του νόμου για το Καταστατικό της Ρώμης.
- Η κίνηση ανοίγει τον δρόμο για αποχώρηση της χώρας από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ).
- Το ΔΠΔ διερευνά τη Βενεζουέλα για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το 2017.
- Ο Χόρχε Ροντρίγκεζ κατηγόρησε το ΔΠΔ για «βορειοαμερικανικό ιμπεριαλισμό».
- Αναμένεται η υπογραφή του Προέδρου Μαδούρο για την επίσημη ενημέρωση του ΔΠΔ.
Η Εθνοσυνέλευση της Βενεζουέλας ψήφισε ομόφωνα σήμερα Πέμπτη την κατάργηση του νόμου που επικύρωνε το Καταστατικό της Ρώμης, ανοίγοντας τον δρόμο για την αποχώρηση της χώρας από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ). Η κίνηση αυτή, όπως μεταδίδει το Reuters, έρχεται εν μέσω έρευνας του ΔΠΔ για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας μακράς περιόδου εντάσεων μεταξύ της Βενεζουέλας και του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, το οποίο έχει ξεκινήσει επίσημη έρευνα για φερόμενες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα. Η απόφαση της Εθνοσυνέλευσης σηματοδοτεί μια κλιμάκωση στην αντιπαράθεση του Καράκας με διεθνείς οργανισμούς, καθώς η κυβέρνηση Μαδούρο επιδιώκει να αποδεσμευτεί από τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου.
Η ομόφωνη απόφαση της Εθνοσυνέλευσης
Η Εθνοσυνέλευση της Βενεζουέλας, στην οποία κυριαρχεί το κυβερνών κόμμα, ψήφισε σήμερα Πέμπτη ομόφωνα την κατάργηση του νόμου που επικύρωνε το Καταστατικό της Ρώμης, το οποίο αποτελεί την ιδρυτική συνθήκη του ΔΠΔ. Ο πρόεδρος της συνέλευσης, Χόρχε Ροντρίγκεζ, στενός σύμμαχος του Προέδρου Νικολάς Μαδούρο, δήλωσε ότι ο νόμος θα έχει άμεση ισχύ. Αναμένεται ο Μαδούρο να υπογράψει την κατάργηση, ώστε η χώρα να μπορέσει να ενημερώσει επίσημα το ΔΠΔ για την πρόθεσή της να αποχωρήσει. Ο Ροντρίγκεζ χαρακτήρισε το ΔΠΔ «άχρηστο και υποτελές», κατηγορώντας το ότι ενεργεί προς το συμφέρον του «βορειοαμερικανικού ιμπεριαλισμού».
Οι κατηγορίες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Η απόφαση της Βενεζουέλας έρχεται ενώ το ΔΠΔ διεξάγει έρευνα για σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα. Το 2020, ο τότε Εισαγγελέας του ΔΠΔ, Καρίμ Καν, είχε δηλώσει ότι υπήρχαν βάσιμες υποψίες πως κυβερνητικοί και στρατιωτικοί αξιωματούχοι είχαν διαπράξει εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στη Βενεζουέλα από το 2017. Μια επίσημη έρευνα ξεκίνησε το 2021. Η αντιπολίτευση της χώρας και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων υποστηρίζουν ότι οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του 2017 αντιμετωπίστηκαν με βασανιστήρια, αυθαίρετες κρατήσεις και καταχρήσεις από τις δυνάμεις ασφαλείας, με αποτέλεσμα τον θάνατο περισσότερων από 120 ανθρώπων. Το ΔΠΔ είχε προσφάτως κλείσει το γραφείο του στο Καράκας, το οποίο είχε ιδρυθεί τον Ιούνιο του 2023, επικαλούμενο την έλλειψη «πραγματικής προόδου» από την κυβέρνηση Μαδούρο.
Νομικοί κύκλοι και διεθνείς αναλυτές εκφράζουν την ανησυχία τους για τις επιπτώσεις μιας τέτοιας κίνησης στο διεθνές δίκαιο και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η αποχώρηση από το ΔΠΔ θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως μια προσπάθεια αποφυγής της λογοδοσίας και θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα επικίνδυνο προηγούμενο για άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοιες έρευνες. Επιπλέον, η κίνηση αυτή ενδέχεται να επιδεινώσει τις ήδη τεταμένες σχέσεις της Βενεζουέλας με τη διεθνή κοινότητα.
Οι πιθανές επιπτώσεις της αποχώρησης
Η αποχώρηση της Βενενζουέλας από το ΔΠΔ θα έχει σημαντικές επιπτώσεις, τόσο για την ίδια τη χώρα όσο και για τον ρόλο του δικαστηρίου. Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, το οποίο ιδρύθηκε με το Καταστατικό της Ρώμης το 1998 και στο οποίο η Βενεζουέλα προσχώρησε το 2000, υποχρεώνει τα κράτη μέλη να συνεργάζονται στις έρευνες για σοβαρά διεθνή εγκλήματα. Η αποχώρηση θα μπορούσε να δυσχεράνει περαιτέρω τις έρευνες για τις καταγγελίες περί εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, αν και το ΔΠΔ διατηρεί τη δυνατότητα να συνεχίσει τις έρεβες για αδικήματα που διαπράχθηκαν πριν την επίσημη αποχώρηση. Παράλληλα, η κίνηση αυτή ενισχύει την εικόνα της κυβέρνησης Μαδούρο ως μιας κυβέρνησης που αποφεύγει τον διεθνή έλεγχο.
Τι αναμένεται στη συνέχεια
Μετά την ομόφωνη ψήφο της Εθνοσυνέλευσης, το επόμενο βήμα είναι η υπογραφή της κατάργησης από τον Πρόεδρο Νικολάς Μαδούρο. Ακολούθως, η Βενεζουέλα θα πρέπει να ενημερώσει επίσημα το ΔΠΔ για την πρόθεσή της να αποχωρήσει. Η διαδικασία αποχώρησης είναι χρονοβόρα και δεν ακυρώνει αυτόματα τις ήδη υπάρχουσες έρευνες. Ωστόσο, η απόφαση αυτή στέλνει ένα σαφές μήνυμα αμφισβήτησης προς τον διεθνή θεσμό και ενδέχεται να οδηγήσει σε περαιτέρω διπλωματικές εντάσεις με χώρες που υποστηρίζουν τον ρόλο του ΔΠΔ στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
