To Lam: Ο μεταρρυθμιστής ηγέτης που αλλάζει την ισορροπία δυνάμεων στο Βιετνάμ

Ο ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος του Βιετνάμ, To Lam, επιδιώκει μια νέα θητεία στην κορυφή της ιεραρχίας, έχοντας ήδη εδραιώσει τη φήμη ενός φιλόδοξου μεταρρυθμιστή που δεν διστάζει να αναλάβει ρίσκα. Με φόντο το κρίσιμο συνέδριο του Ιανουαρίου, ο 68χρονος πολιτικός, κάτοχος διδακτορικού στη Νομική, προωθεί σαρωτικές αλλαγές που αναδιαμορφώνουν τη δομή του κράτους και της οικονομίας, ενισχύοντας παράλληλα τον κεντρικό έλεγχο του κόμματος.

Αυτή η πολιτική κινητικότητα έρχεται ως συνέχεια της πρόσφατης ολοκλήρωσης των διεργασιών στο Ανόι, όπου κλείδωσαν οι υποψήφιοι για τις κορυφαίες θέσεις της κρατικής ιεραρχίας. Ο To Lam, ο οποίος ανέλαβε τα ηνία μετά τον θάνατο του προκατόχου του Nguyen Phu Trong, φαίνεται να εγκαταλείπει το παραδοσιακό μοντέλο της συλλογικής λήψης αποφάσεων, υιοθετώντας ένα στυλ ηγεσίας που προσεγγίζει περισσότερο το συγκεντρωτικό πρότυπο της γειτονικής Κίνας. Όπως αναφέρει το Reuters, η θητεία του χαρακτηρίζεται από ταχύτατες διοικητικές ανατροπές και μια επιθετική ατζέντα που έχει προκαλέσει τόσο θαυμασμό όσο και εσωτερικές αντιδράσεις.

Η συγκέντρωση της εξουσίας και το μοντέλο της Κίνας

Παρά το γεγονός ότι το Βιετνάμ βασιζόταν παραδοσιακά σε πολλαπλούς ελέγχους των μεμονωμένων ηγετών, ο Lam έχει ενισχύσει σημαντικά τον ρόλο του Γενικού Γραμματέα. Η στρατηγική του αυτή, σύμφωνα με αναλυτές, θα μπορούσε να οδηγήσει τη χώρα σε μια πιο συγκεντρωτική διακυβέρνηση, θυμίζοντας την πορεία του Xi Jinping. Ήδη, υπό την ηγεσία του, ο μηχανισμός ασφαλείας έχει επεκταθεί σημαντικά, με την αστυνομία να αποκτά αυξημένες εξουσίες στη νομοθεσία και την έγκριση μεγάλων έργων. Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως υπουργός Δημόσιας Ασφάλειας, υπήρξε ο βασικός εκτελεστής της εκστρατείας κατά της διαφθοράς, η οποία οδήγησε στην απομάκρυνση εκατοντάδων αξιωματούχων και την παραίτηση δύο προέδρων της χώρας.

Ριζικές μεταρρυθμίσεις και η «διπλωματία του μπαμπού»

Στο οικονομικό μέτωπο, ο Lam προώθησε μια διοικητική αναθεώρηση που θεωρείται η πιο ολοκληρωμένη των τελευταίων δεκαετιών, με την κατάργηση επιπέδων τοπικής και κεντρικής αυτοδιοίκησης που οδήγησε στην απώλεια 150.000 θέσεων εργασίας. Στόχος του ήταν ο περιορισμός της γραφειοκρατίας, αν και η μετάβαση έχει προκαλέσει προσωρινές καθυστερήσεις στη λήψη αποφάσεων. Παράλληλα, συνεχίζει την «διπλωματία του μπαμπού», προσπαθώντας να ισορροπήσει ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις. Ωστόσο, οι πιέσεις από τους δασμούς των ΗΠΑ φαίνεται να ωθούν το Ανόι πιο κοντά στο Πεκίνο, παρά τις προσπάθειες διατήρησης σχέσεων με τη Δύση.

Νομικοί και διπλωματικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι, ενώ οι μεταρρυθμίσεις του έχουν εντυπωσιάσει τους ξένους επενδυτές λόγω της πολιτικής σταθερότητας, υπάρχει έντονος προβληματισμός για το ποιοι ωφελούνται πραγματικά. Ο Carl Thayer, ειδικός στο Βιετνάμ, σημειώνει ότι ο Lam αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω τον διαχειριστικό ρόλο της γραμματείας του κόμματος. Την ίδια στιγμή, ξένοι διπλωμάτες παρατηρούν ότι η προώθηση του ιδιωτικού τομέα φαίνεται να αφορά κυρίως εταιρείες που διατηρούν στενούς δεσμούς με το κομματικό κατεστημένο, δημιουργώντας μια νέα τάξη «κρατικά προστατευόμενων» ομίλων.

Οικονομικός μετασχηματισμός και το 14ο Συνέδριο

Η αγορά αντέδρασε θετικά στις φήμες για την επικύρωση της θητείας του, με το χρηματιστήριο του Βιετνάμ να σημειώνει άνοδο. Οι υποστηρικτές του βλέπουν μια ευκαιρία για επιτάχυνση της ανάπτυξης μέσω ενός νέου «Doi Moi», της φιλελευθεροποίησης που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980. Ωστόσο, ο Lam επιμένει ότι το κράτος θα διατηρήσει τον ηγετικό του ρόλο στην οικονομία, καθοδηγώντας τους εγχώριους ομίλους μέσω επιδοτήσεων. Οι εξελίξεις αυτές θα οριστικοποιηθούν στο 14ο πενταετές συνέδριο του Ιανουαρίου, όπου 1.600 σύνεδροι θα επικυρώσουν τη νέα ηγετική ομάδα.

Η επόμενη μέρα για το Ανόι

Παρά την ισχυρή του θέση, το μέλλον της απόλυτης συγκέντρωσης εξουσιών παραμένει υπό συζήτηση. Η προοπτική της επίσημης συγχώνευσης των ρόλων του ηγέτη του κόμματος και του κράτους φαίνεται να έχει ατονήσει μετά τις απογοητευτικές εμπορικές συνομιλίες με τις ΗΠΑ και την εγχώρια ανησυχία για τις κοινωνικές επιπτώσεις των μεταρρυθμίσεων. Σε μια χώρα όπου η ελευθερία του Τύπου παραμένει περιορισμένη, η αποδοχή των αλλαγών από την κοινή γνώμη είναι δύσκολο να μετρηθεί, όμως η πολιτική σταθερότητα παραμένει το βασικό χαρτί του To Lam για την παραμονή του στην εξουσία.