Ουκρανία: Η κρίσιμη απόφαση της ΕΕ για το δάνειο αποζημιώσεων και τα ρωσικά assets

Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεδριάζουν την Πέμπτη για να εξετάσουν την πρόταση χρήσης των εσόδων από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, με στόχο τη στήριξη της Ουκρανίας. Όπως μεταδίδει το Reuters, το Κίεβο προειδοποιεί ότι χωρίς το «δάνειο αποζημιώσεων» η χώρα θα αδυνατεί να παραμείνει οικονομικά βιώσιμη το 2026, καθώς το δημοσιονομικό έλλειμμα αναμένεται να αγγίξει το 18,5% του ΑΕΠ.

Η συζήτηση για το δάνειο αποζημιώσεων έρχεται ως συνέχεια των πολυμηνών διαβουλεύσεων στις Βρυξέλλες για την αξιοποίηση των ρωσικών κρατικών κεφαλαίων που παραμένουν δεσμευμένα στην Ευρώπη. Το παρασκήνιο της υπόθεσης αποκαλύπτει την προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης να δημιουργήσει έναν μόνιμο μηχανισμό χρηματοδότησης που δεν θα επιβαρύνει άμεσα τους Ευρωπαίους φορολογούμενους, αλλά θα αξιοποιεί τις αποδόσεις των κεφαλαίων της Μόσχας.

Το οικονομικό αδιέξοδο και οι ανάγκες του Κιέβου

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), η Ουκρανία θα χρειαστεί περίπου 135 δισεκατομμύρια ευρώ για τη διετία 2026-2027. Ο προϋπολογισμός του 2026 που έχει ήδη εγκριθεί, προβλέπει συνολικές δαπάνες 4,8 τρισεκατομμυρίων χριβνιών, με τα έσοδα να περιορίζονται στα 2,9 τρισεκατομμύρια. Αυτό το τεράστιο κενό καθιστά την εξωτερική χρηματοδότηση ζήτημα επιβίωσης για το κράτος.

Ο υπουργός Οικονομικών, Σέρχι Μαρτσένκο, υπογράμμισε ότι η χώρα θα χρειαστεί περισσότερα από 45 δισεκατομμύρια δολάρια σε εξωτερική βοήθεια μόνο για το 2026. Παράλληλα, η Ροξολάνα Πιντλάσα, επικεφαλής της επιτροπής προϋπολογισμού, επισήμανε ότι η κυβέρνηση πρέπει να εξασφαλίσει άμεσα 18-20 δισεκατομμύρια δολάρια για να καλύψει τις τρύπες του επόμενου έτους, την ώρα που το καθημερινό κόστος του πολέμου εκτοξεύεται στα 172 εκατομμύρια δολάρια.

Το «αγκάθι» του Βελγίου και οι νομικοί κίνδυνοι

Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προσκρούει στις ανησυχίες του Βελγίου, όπου φυλάσσεται ο κύριος όγκος των ρωσικών στοιχείων μέσω της Euroclear. Η βελγική κυβέρνηση απαιτεί από τα υπόλοιπα 26 κράτη-μέλη να μοιραστούν τους χρηματοοικονομικούς κινδύνους σε περίπτωση που η Ρωσία κινηθεί νομικά κατά του αποθετηρίου. Οι εγγυήσεις που ζητά το Βέλγιο αποτελούν το βασικό σημείο τριβής στις διαπραγματεύσεις των ηγετών.

Αναλυτές επισημαίνουν ότι ακόμη και στην περίπτωση μιας ταχείας ειρηνευτικής συμφωνίας, οι οικονομικές πιέσεις στο Κίεβο δεν θα υποχωρήσουν άμεσα. Η ανάγκη για αναδιοργάνωση του στρατεύματος, την εναλλαγή των μονάδων και τη συνεχή υλικοτεχνική υποστήριξη θα διατηρήσει τις αμυντικές δαπάνες σε υψηλά επίπεδα, οι οποίες ήδη απορροφούν το 27,2% του ΑΕΠ της χώρας.

Η σύνδεση με το ΔΝΤ και το χρονοδιάγραμμα

Η έγκριση του δανείου αποζημιώσεων θεωρείται «κλειδί» για το νέο πρόγραμμα του ΔΝΤ, ύψους 8,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η τελική έγκριση του προγράμματος εξαρτάται άμεσα από τη θετική απόφαση της ΕΕ, καθώς το Ταμείο απαιτεί διασφαλίσεις χρηματοδότησης για να προχωρήσει στις εκταμιεύσεις. Το Κίεβο ελπίζει σε μια πλήρη συμφωνία τον Ιανουάριο, ώστε οι πρώτες δόσεις να φτάσουν εντός του πρώτου τριμήνου του 2026.

Η επόμενη μέρα και οι προκλήσεις για το 2026

Η πίεση χρόνου είναι ασφυκτική, καθώς η Ουκρανία διαθέτει ίδιους πόρους μόνο για τους πρώτους μήνες του επόμενου έτους. Η πολιτική ενότητα της Ευρώπης δοκιμάζεται, καθώς η απόφαση αυτή θα καθορίσει όχι μόνο την αμυντική ικανότητα του Κιέβου, αλλά και τη δυνατότητά του να καλύψει κοινωνικές και ανθρωπιστικές δαπάνες. Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί ότι μια καθυστέρηση θα μπορούσε να προκαλέσει μακροοικονομική αστάθεια σε μια κρίσιμη καμπή του πολέμου.